Η έννοια της καθολικής προσβασιµότητας σε χώρους πολιτισµού αποτελεί εδώ και χρόνια ένα από τα πιο κεντρικά σηµεία, µε πολλαπλές διαστάσεις για ουσιαστική παροχή ευκαιριών ποιοτικής µουσειακής εµπειρίας, µάθησης και ψυχαγωγίας. Οι επεµβάσεις για διασφάλιση της προσβασιµότητας οφείλουν να γίνουν τόσο σε θεσµικό όσο και σε επίπεδο εφαρµογής, µε την υιοθέτηση αναγκαίων πολιτικών από τους φορείς και τους οργανισµούς.
Στρατηγικός στόχος του υπουργείου Πολιτισµού είναι η προάσπιση του δικαιώµατος όλων των πολιτών για ισότιµη συµµετοχή στον πολιτισµό και την κοινωνική ζωή. Οι διεθνείς συµβάσεις, οι κοινωνικές αλλαγές, οι εξελίξεις και οι σύγχρονες απαιτήσεις καθιστούν προφανές ότι η προσβασιµότητα αποτελεί προτεραιότητα και δεν είναι έννοια στατική, αλλά µία πολυδιάστατη και δυναµική διαδικασία. Παράλληλα, είναι αναγκαία η ανάπτυξη µιας βιώσιµης και αποτελεσµατικής στρατηγικής προσβασιµότητας, που θα διατρέχει όλες τις λειτουργίες των χώρων πολιτισµού, ενθαρρύνοντας τη συνεργασία τόσο εντός αυτών (µεταξύ των µελών του προσωπικού) όσο και τη συνεργασία µε φορείς της ευρύτερης κοινότητας.
Για την επιτυχία µιας τέτοιας στρατηγικής κοµβική είναι η έννοια του Καθολικού Σχεδιασµού χώρων πολιτισµού, τόσο σε επίπεδο φυσικής προσβασιµότητας των ευάλωτων οµάδων όσο και στην αντιληπτική προσβασιµότητα, αυτή δηλαδή που εξασφαλίζει σε όλους τους επισκέπτες τη δυνατότητα ουσιαστικής συµµετοχής και απόκτησης εµπειριών µε νόηµα. Στο πλαίσιο του οριζόντιου «Εθνικού Σχεδίου ∆ράσης ΑµεΑ 2021-2023», εκ των προτεραιοτήτων της κυβέρνησης και προσωπικά του πρωθυπουργού, το υπουργείο Πολιτισµού, υπό την καθοδήγηση της υπουργού Λίνας Μενδώνη, σχεδίασε και υλοποίησε µια σειρά πολυεπίπεδων παρεµβάσεων και στρατηγικών, µε αφετηρία αφ’ ενός τη διευκόλυνση της φυσικής προσβασιµότητας σε µουσεία, µνηµεία και αρχαιολογικούς χώρους και αφ’ ετέρου στην ουσιαστική συµµετοχή των ΑµεΑ στη µουσειακή εµπειρία, συµβάλλοντας στη δηµιουργία και λειτουργία ενός πραγµατικά συµπεριληπτικού µουσειακού περιβάλλοντος για όλες τις κατηγορίες κοινού.
Η υλοποίηση δράσεων και έργων πολιτισµού ανά την επικράτεια συνεχίζεται, πάντα µε άξονα τη συµµετοχή των ευάλωτων ατόµων και οµάδων στην πολιτιστική ζωή και πάντα σε συνεργασία µε την ΕΣΑµεΑ. Ο σχεδιασµός κάθε µορφής προγράµµατος του υπουργείου Πολιτισµού διέπεται από την αρχή της ισότιµης και καθολικής προσβασιµότητας ως θεµελιώδες ανθρώπινο δικαίωµα. Η εγκατάσταση αναβατορίων, τελεφερίκ και οι διαδροµές επισκεπτών στους αρχαιολογικούς χώρους -ακόµη και σε αυτούς µε µεγάλη δυσκολία στην πρόσβαση- έχουν στόχο να καταστεί εφικτή η επίσκεψη των εµποδιζόµενων ατόµων αλλά και όσων δυσκολεύονται λόγω φυσικής κατάστασης να φτάσουν.
Η υλοποίηση έργων στην άνω πόλη της Μονεµβασίας και στο Ιδαίο Αντρο έχει ήδη ξεκινήσει. Πρακτικές όπως η χρήση ηλεκτρικών αµαξιδίων και οχηµάτων σε επίπεδους αρχαιολογικούς χώρους εφαρµόζονται. Οι ψηφιακές εικονικές περιηγήσεις για εµποδιζόµενα κινητικά άτοµα ή άτοµα µε προβλήµατα όρασης και ακοής υλοποιούνται σε Αρχαιολογικά Μουσεία. Τα εκπαιδευτικά προγράµµατα για ΑµεΑ σχεδιάζονται ή έχουν ενταχθεί στις δράσεις των µουσείων.
Το Ελληνικό Σύστηµα Αναγνώρισης και Πιστοποίησης Μουσείων, που αποτελεί µία ολοκληρωµένη παρέµβαση του υπουργείου Πολιτισµού για τη βελτίωση και αναβάθµιση των υπηρεσιών όλων των ελληνικών µουσείων, περιλαµβάνει το µείζον ζήτηµα της διασφάλισης της φυσικής και διανοητικής προσβασιµότητας, καθώς και της κοινωνικής ένταξης κοινωνικά ευάλωτων ατόµων και οµάδων κοινού. Στο πλαίσιο του Εθνικού Σχεδίου Ανάκαµψης και Ανθεκτικότητας «Ελλάδα 2.0» και της νέας προγραµµατικής περιόδου 2021-2027 υλοποιούνται έργα επί µνηµείων, δηµιουργούνται νέα ή αναβαθµίζονται υπάρχοντα µουσεία, αναδεικνύονται αρχαιολογικοί χώροι σε όλη την επικράτεια, στους οποίους η καθολική, φυσική και αντιληπτική προσβασιµότητα από το σύνολο των επισκεπτών είναι βασικό κριτήριο και προαπαιτούµενο όλων των τεχνικών, µουσειολογικών και µουσειογραφικών µελετών.
Κυριακάτικη Απογευματινή / Γιώργος Διδασκάλου
