Γεωπολιτικοί παράμετροι του πολέμου με το Ιράν

Η Κίνα όλα τα τελευταία χρόνια δημιουργεί ευκαιρίες για την ισλαμική Τεχεράνη, όταν οι ΗΠΑ και η Ευρώπη βαυκαλίζονταν ότι προχωρούσαν σε διαπραγματεύσεις
09:04 - 20 Ιουνίου 2025
Ο Κινέζος πρόεδρος Σι Τζινπίνγκ και ο Ιρανός πρόεδρος Μασούντ Πεζεσκιάν

Ο Γερμανός καγκελάριος Μερτς σε μια στιγμή ανεπιτήδευτης ειλικρίνειας δήλωσε: «Το Ισραήλ κάνει το βρώμικο παιχνίδι απέναντι στο Ιράν προς όφελος όλων μας». Εννοούσε προφανώς την αποτροπή του να εξελιχθεί το Ιράν των μουλάδων σε πυρηνική δύναμη ή να γιγαντωθεί και πάλι η τζιχάντ σε βάρος όλων μας. Αν η Δύση όμως ήταν συγκροτημένη και ενωμένη, θα έπρεπε να συζητάμε και σε άλλα επίπεδα ως προς την αναγκαιότητα το Ιράν να εξελιχθεί με όλους τους τρόπους σε Περσία. Ευρισκόμενοι όμως σε έναν κόσμο πλέον πολυκεντρικό με περιφερειακές και μεσαίες δυνάμεις να αποκτούν ρόλο, επιρροή και αυτονομία, θα πρέπει να υπολογίσουμε τις συνθήκες που διαμορφώνονται στην προοπτική ενός νέου διπολισμού με τις ΗΠΑ και την Κίνα στους κεντρικούς ρόλους.

Με μια τέτοια οπτική το σωστό είναι να αντιμετωπίσουμε το Ιράν ως κράτος πλήρως εξαρτημένο οικονομικά και χειραγωγούμενο από την Κίνα. Αυτό προκύπτει από το γεγονός ότι περίπου το 90% των ενεργειακών του αποθεμάτων απορροφώνται από την Κίνα, διασπώντας τις δυτικές κυρώσεις σε βάρος του. Υφίστατο ταυτόχρονα μια ολόκληρη διαδικασία από το Ιράν στο Ιράκ την ηγεσία του οποίου ελέγχουν οι Σιίτες μέσω 200 τότε τραπεζών δολαριοποίησης των νομισματικών αποθεμάτων του.

Δεν θα πρέπει να υποτιμηθεί καθόλου η στρατηγική της Κίνας που άσκησε διαμεσολάβηση για την άμβλυνση των αντιθέσεων μεταξύ Σαουδικής Αραβίας – Ιράν και χωρών της Κεντρικής Ασίας, με στόχο πέραν όλων των άλλων την ανάπτυξη του τομέα των τεχνολογιών. Η Κίνα με κάθε τρόπο φροντίζει όλα τα τελευταία χρόνια να δημιουργεί ευκαιρίες για την ισλαμική Τεχεράνη, όταν οι ΗΠΑ των Δημοκρατικών και η εταιρική Ευρώπη της παγκοσμιοποίησης βαυκαλίζονταν ότι προχωρούσαν σε διαπραγματεύσεις και συμφωνίες με την Τεχεράνη για το πυρηνικό της πρόγραμμα ή ότι επέβαλαν οικονομικές κυρώσεις στο καθεστώς των Φρουρών της Επανάστασης.

Και για να γίνει κατανοητό το βάθος της γεωπολιτικής του Ιράν σε σχέση με την Κίνα, τη Ρωσία ή και την Ινδία πριν από την εποχή Τραμπ ή Νετανιάχου στο Ισραήλ, θα πρέπει να ληφθούν υπόψη οι εμπορικές και μεταφορικές διαδρομές που στρατηγικά επιδιώκει το Πεκίνο να χτίσει στην Ανατολή. Ξεκινώντας από την εποχή της προεδρίας Αχμαντινετζάντ στο Ιράν το μακρινό 2005 όταν διακηρύχθηκε η στρατηγική «με το βλέμμα στην Ανατολή» ο στόχος ήταν να ενισχυθεί η οικονομική ισχύς του Ιράν μέσω ενός άξονα εμπορικού και γεωπολιτικού με την Κίνα, τη Ρωσία, την κεντρική Ασία ή και την Ινδία. Σημαντική θέση είχαν δύο λιμάνια του Ιράν για το διαμετακομιστικό εμπόριο το Τσαμπαχάρ και το Μπαντάρ Αμπάς. Στη βάση του λιμανιού Τσαμπαχάρ σχεδιάσθηκε ο διεθνής διάδρομος μεταφορών Βορρά – Νότου, όπως ονομάσθηκε, μήκους 7.200 χιλιομέτρων. Αυτός ξεκινά από την Ινδία, διέρχεται το Ιράν, το Αζερμπαϊτζάν και φθάνει στη Ρωσία. Ταυτόχρονα εξελίχθηκε σχεδιασμός για μια σιδηροδρομική διαδρομή από το λιμάνι Ξιάν στη δυτική Κίνα στο (ξηρό) λιμάνι Απρίν του Ιράν.

Η σιδηροδρομική διαδρομή αυτή μειώνει το θαλάσσιο αντίστοιχο ταξίδι από 30 ημέρες που διαρκεί σε 15. Το κυριότερο με τη σιδηροδρομική αυτή διαδρομή παρακάμπτονται τα στενά της Μαλάκκας και του Ορμούζ στη θάλασσα. Όπως συνέβη δηλαδή τηρουμένων των αναλογιών με το πέρασμα της Ερυθράς προς το Σουέζ ή την Ινδία όπου οι Χούθι έπλητταν τα δυτικά πλοία αλλά όχι τα κινεζικά, ρωσικά, το ίδιο μπορεί να συμβεί στο μέλλον εάν η Τεχεράνη κλείσει το Ορμούζ.

Ένας τρίτος σιδηροδρομικός διάδρομος που επικεντρώνεται στο Ιράν (Τεχεράνη) είναι αυτός που ξεκινά από την Τουρκία (Κωνσταντινούπολη), διέρχεται το Ιράν και καταλήγει στο Πακιστάν (Ισλαμαμπάντ).

Αν δούμε υπό αυτήν την οπτική τις γεωπολιτικές παραμέτρους, τότε όσοι στην Ελλάδα νομίζουν ότι η επόμενη ημέρα στη Μέση Ανατολή είναι δευτερεύον ζήτημα για την Ελλάδα θα καταλάβουν ότι μάλλον υποτιμούν τις εξελίξεις.

Εφημερίδα Απογευματινή