Το έχουμε πια εμπεδώσει: οι νέοι δεν εμπιστεύονται για την ενημέρωσή τους τα κανάλια, τα ραδιόφωνα, τις εφημερίδες – πολλές φορές ούτε καν τις ειδησεογραφικές ιστοσελίδες. Διαβάζουν μόνο τους τίτλους στα σάιτ πριν ανατρέξουν στα σχόλια, αποφεύγουν τις μεγάλης διάρκειας αναγνώσεις και δείχνουν μία σαφή προτίμηση στο να λαμβάνουν πάσης φύσεως πληροφορίες από τους λεγόμενους influencers που, όπως όλα δείχνουν, εμπιστεύονται συχνά με κλειστά μάτια.
Στις ΗΠΑ, σύμφωνα με δημοσκόπηση από το Pew Research Center, το ένα τρίτο των ενηλίκων κάτω των 30 ετών και το 14% όλων των ενηλίκων στη χώρα ενημερώνονται κυρίως μέσω των viral βίντεο του TikTok. Η τάση αυτή είναι εμφανής και στην Ελλάδα.
«Η άνοδος των μέσων κοινωνικής δικτύωσης στο πεδίο της ενημέρωσης με δημιουργούς περιεχομένου που είναι αφοσιωμένοι στην επικαιρότητα δεν συναντάται μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά οι αλλαγές φαίνεται να συμβαίνουν ταχύτερα -και με μεγαλύτερο αντίκτυπο- από ό,τι σε άλλες χώρες», αναφέρει η τελευταία έκθεση «The Digital News Report 2025» του Reuters Institute, που εμφανίζει τους διαδικτυακούς δημιουργούς περιεχομένου να διαδραματίζουν ολοένα και πιο κεντρικό ρόλο.
Και ύστερα ήρθε ένα κυριακάτικο πρωινό, πριν καλά καλά βγει ο ήλιος στην Ελλάδα αλλά και συνολικά στην Ευρώπη, η επίθεση των ΗΠΑ στο Ιράν. Επτά βομβαρδιστικά B-2 Spirit απογειώθηκαν από τη βάση Whiteman της αμερικανικής πολεμικής αεροπορίας στο Μισούρι, διέσχισαν από αέρος τη μισή υφήλιο, έριξαν 12 βόμβες Bunker Buster στην πυρηνική εγκατάσταση του Φορντό, άλλες δύο στην εγκατάσταση στο Νατάνζ και γύρισαν πίσω στις ΗΠΑ. Ακολούθησε κύμα δηλώσεων, που καθεμιά είχε τη δική της σημασία: του Ντόναλντ Τραμπ, του Τζέι Ντι Βανς, του Πιτ Χέγκσεθ, του Μπενιαμίν Νετανιάχου, του Μασούντ Πεζεσκιάν, μιας σειράς Ευρωπαίων ηγετών και άλλων πολιτικών και στρατιωτικών ηγετών.
Και εκεί, πάνω στο αμόνι του πολέμου και στο βουητό των ειδήσεων, μετρήθηκαν τα λεγόμενα παραδοσιακά μίντια με τους Influencers, τους YouTubers και τους TikTokers. Ο καθένας μπορεί -χρειάζεται ταλέντο και κατάλληλος εξοπλισμός βέβαια- να στήσει ένα βίντεο, να πει μια άποψη, να κάνει μια ανάλυση από τον καναπέ του σπιτιού του ή από τη θέση του οδηγού στο αυτοκίνητό του. Και δεν αντιλέγω, αρκετές φορές οι απόψεις και οι παρουσιάσεις αυτές έχουν βάθος, έχουν περιεχόμενο, έχουν κάτι να πουν.
Το τελευταίο 48ωρο όμως, όπως αποδείχθηκε, αυτό δεν φτάνει. Στην περίπτωση της Ελλάδας, για να επικεντρώσουμε λίγο το ενδιαφέρον στη χώρα μας, χρειάζονται δημοσιογράφοι που να ξέρουν πού πέφτει το Ιράν, να γνωρίζουν στοιχειωδώς έστω τι έγινε στην επανάσταση του 1979, να αντιλαμβάνονται ότι υπάρχει διαφορά μεταξύ σιιτικού και σουνιτικού Ισλάμ, να ξέρουν πώς κινούνται τα πιόνια στη σκακιέρα της Μέσης Ανατολής. Χρειάζονται ανταποκριτές στις μεγάλες πρωτεύουσες, στα κέντρα λήψης αποφάσεων διεθνώς, όπως είναι η Ουάσινγκτον, οι Βρυξέλλες, το Βερολίνο, το Παρίσι, η Ιερουσαλήμ, οι οποίοι να γνωρίζουν πρόσωπα και καταστάσεις. Χρειάζονται τηλεοπτικοί αρχισυντάκτες, ραδιοφωνικοί παραγωγοί και διευθυντές εφημερίδων που να μπορούν να αξιολογήσουν τους διεθνολόγους, τους απόστρατους αξιωματικούς, τους πρέσβεις επί τιμή, τους στρατιωτικούς αναλυτές και να εντάξουν εκείνους που κρίνουν στη «χορογραφία» της διαρκούς ειδησεογραφίας και σχολιασμού. Χρειάζεται πρόσβαση στα μεγάλα ειδησεογραφικά πρακτορεία όπως το Reuters ή το Associated Press, που έχουν ρεπόρτερ και φωτογράφους στα μέτωπα. Χρειάζονται -ανάλογα με το Μέσο- συντάκτες ύλης, διορθωτές, ηχολήπτες, εικονολήπτες και άλλοι ώστε να φτάνει η είδηση στον τηλεθεατή, ακροατή ή αναγνώστη με τη δέουσα επιμέλεια και προσοχή.
Είναι και άλλα πολλά που απαιτούνται, αλλά δεν χρειάζεται να επεκταθούμε περισσότερο. Η ουσία γίνεται εύκολα αντιληπτή. Απαιτούνται χρήματα. Πόροι σημαντικοί. Και οργάνωση. Για να υπάρχει το ανθρώπινο δυναμικό σε όλα τα επίπεδα και όλος ο απαραίτητος εξοπλισμός και τα συναφή προκειμένου να μπορεί ένας δημοσιογραφικός οργανισμός, μικρός ή μεγάλος, να δουλέψει σωστά και σε ένα διεθνούς βεληνεκούς γεγονός, όπως είναι ο πόλεμος στη Μέση Ανατολή, να ανταποκριθεί με επάρκεια.
Χρειάζεται ακόμα και οι μεγάλοι δημοσιογραφικοί οργανισμοί να καλύπτουν το χάος στην πληροφόρηση που σπέρνουν συχνά τα social media. Τις προάλλες, για παράδειγμα, το BBC Verify εντόπισε τρία ψεύτικα βίντεο από ιρανικές πηγές, που είχαν αθροιστικά περισσότερες από 100.000.000 θεάσεις στα διάφορα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Ο «θάνατος» των παραδοσιακών ΜΜΕ ίσως εξαγγέλθηκε πρόωρα. Θα είχε ενδιαφέρον αν μπορούσε να γίνει ένα πείραμα του μαζικού ψεύτικου θανάτου τους. Να σταματούσαν τη λειτουργία τους, για παράδειγμα, το τελευταίο 48ωρο όλοι οι τηλεοπτικοί και ραδιοφωνικοί σταθμοί παγκοσμίως, οι ιστοσελίδες και οι εφημερίδες και να παρατηρούσαμε πόση και ποια ενημέρωση θα λάμβαναν για τις εξελίξεις στη Μέση Ανατολή όλοι όσοι ομνύουν τυφλά στην παντοκρατορία και αξιοπιστία των social media.
Εφημερίδα Απογευματινή
