Ένα από τα δημοσιογραφικά βίτσια που έχω είναι να διαβάζω κάθε δημοσκόπηση που διενεργείται. Και είναι βίτσιο διότι δεν με ενδιαφέρει τόσο η πρόθεση ψήφου και η εκτίμηση ψήφου που από τα μέσα της διακυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ -όταν δηλαδή η κοινωνία τον είχε πάρει χαμπάρι- εκφράζουν τη μονότονη λαϊκή προτίμηση στο κόμμα που μας κυβερνάει σήμερα. Με ενδιαφέρουν οι αντιφάσεις από τις απαντήσεις που δίνονται από τους ερωτώμενους οι οποίοι δείχνουν επίσης μία πλημμελή γνώση της πραγματικότητας. Στο μάθημα της λογικής που είχαμε στο σχολείο υπήρχε η γνωστή φράση «φάσκει και αντιφάσκει, άρα δεν νοεί λογικώς»! Για παράδειγμα, σε πολύ πρόσφατη δημοσκόπηση που διενεργήθηκε για λογαριασμό ραδιοφωνικού Σταθμού (Παραπολιτικά FM, από την εταιρία GPO), ενώ ένα πλειοψηφικό ποσοστό της τάξεως του 67% κρίνει αρνητικά το έργο της κυβέρνησης μέχρι σήμερα, εν τούτοις αυθορμήτως ο κόσμος που ρωτήθηκε θέλει να κερδίσει τις εκλογές η Νέα Δημοκρατία και μάλιστα με 18 ποσοστιαίες μονάδες σχεδόν διαφορά από το δεύτερο κόμμα! Λογική η απορία: Αφού συντριπτικά λέτε, βρε παιδιά, ότι η κυβέρνηση τάχει πάει χάλια γιατί δεν προτιμάτε τότε κάποιον άλλον; Εκτός αν υπολογίζετε ότι έτσι και αναλάβει άλλος θα πρέπει να μεταναστεύσετε, που είναι και το λογικότερο τελικά μετά τις προηγούμενες εμπειρίες.
Ένα άλλο περίεργο στοιχείο αφορά την αρνητική άποψη που έχουν οι ερωτώμενοι λ.χ. για δύο τομείς της κυβερνητικής πολιτικής, τους οποίους επιλέγω ως παράδειγμα. Δεν μιλάω για την ακρίβεια και την αντιμετώπισή της που έχει λόγους η κοινωνία να είναι δυσαρεστημένη. Ας πάρουμε το μεταναστευτικό στην αντιμετώπιση του οποίου η κυβέρνηση παίρνει αρνητικό πρόσημο. Προσωπικώς μπορώ να διακρίνω δύο λόγους για τη λαϊκή δυσαρέσκεια, αντιθέτους πάντως μεταξύ τους. Ο ένας λόγος δυσαρέσκειας μπορεί να είναι ότι η κυβέρνηση δεν… πνίγει τους μετανάστες και κυρίως τους λαθραίους, όπως πολλοί εκ της Αριστεράς έχουν καταγγείλει την κυβέρνηση ότι το διαπράττει! Ο άλλος λόγος μπορεί να είναι -αντίθετος του προαναφερθέντος- ότι η κυβέρνηση έχει ορθώσει τείχη αντί να τους αφήνει να μπαίνουν ανενόχλητοι. Η αλήθεια είναι ότι στην έρευνα δεν μας διευκρινίζει ο λαός τι ακριβώς θέλει.
Αρνητικό είναι το πρόσημο της κυβέρνησης και στην προστασία των θεσμών. Πέραν του ότι υποπτεύομαι ότι πολλοί από αυτούς που απάντησαν μπορεί να μην ξέρουν καν την έννοια της λέξης «θεσμός», προφανώς υπάρχει ένα μέτρο σύγκρισης με κάποιους άλλους που προστάτευαν τους θεσμούς με αυτοθυσία! Κυρίως δε, τη Δικαιοσύνη. Σίγουρα οι λειτουργοί της έχουν πολλά να πουν για το πώς άλλοι προστάτευαν την ανεξαρτησία της!
Μία άλλη, τέλος, απάντηση που δείχνει είτε άγνοια είτε έλλειψη μνήμης είναι ότι οι μισοί σχεδόν προτιμούν κυβερνήσεις συνεργασίας αντί αυτοδύναμες. Άντε τώρα να αραδιάσεις ιστορικές εμπειρίες από κυβερνήσεις συνεργασίας όπου οι συμμετέχοντες εκβίαζαν ο ένας τον άλλο και οι οποίες δεν έχουν να παρουσιάσουν κάποιο επίτευγμα σε αντίθεση με τις αυτοδύναμες. Ακόμη και η κυβέρνηση των εκσυγχρονιστών στην οποία πολλά κάποιοι καταλογίζουν και ο Πάγκαλος αποκάλυψε ότι «μαζί τα φάγαμε», έχει να παρουσιάσει την είσοδο της χώρας στο ευρωπαϊκό νομισματικό σύστημα αλλά και την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Μία διαρκούς επικαιρότητας μελέτη σχετικά με τις δημοσκοπήσεις και τα περίεργά τους είναι αυτή που είχε πραγματοποιήσει το αιρετικό όσο και «αυθάδες» γαλλικό πολιτικό περιοδικό «Marianne», για τα γκάλοπ. Η έρευνα είχε τον τίτλο «Στην κουζίνα των δημοσκοπήσεων» και προβάλλοντας έγκυρες γνώμες από τον χώρο των πολιτικών επιστημών διατύπωνε τα εξής συμπεράσματα:
1. Οι πολλές δημοσκοπήσεις «σκοτώνουν» τις δημοσκοπήσεις. Οι έρευνες των τάσεων της κοινής γνώμης έχουν εξελιχθεί σε βαρύ ναρκωτικό της δημοκρατίας. Παρ’ όλ’ αυτά, τα γκάλοπ είναι το κύριο όπλο των «πολιτικών πολέμων».
2. Όλο και περισσότερο σε ολόκληρο τον κόσμο παρατηρείται μία φθίνουσα τάση των ατόμων που δέχονται να απαντήσουν. Αναφέρεται χαρακτηριστικά ένα γαλλικό παράδειγμα: Σε 125 τηλεφωνικές κλήσεις εταιρείας δημοσκοπήσεων διαπιστώθηκαν 99 αρνήσεις ενώ δέχθηκαν μόνο 12 να απαντήσουν. Αυτό παρατηρείται και στην Ελλάδα, όπως μου είχε πει γνωστός δημοσκόπος
3. Και οι ερευνητές της κοινής γνώμης, παγκοσμίως, παραδέχονται ότι αρκετοί ερωτώμενοι ψεύδονται. Όπως λέει ένας κοινωνιολόγος, όλος ο κόσμος ψεύδεται. Στον προϊστάμενό του, στον εχθρό του, στον φίλο του, στον (στη) σύζυγο ή φίλη του. Τι κατοχυρώνει ότι κάποιος που ερωτάται σε ώρα μάλιστα που είναι με κάτι άλλο απασχολημένος, θα πει την αλήθεια; Όπως λ.χ. στη Γαλλία το 1984, όταν οι ερευνητές εξεπλάγησαν, τελικώς, από τη διεισδυτικότητα του Εθνικού Μετώπου όταν ανακάλυψαν ότι οι «λεπενιστές» προτιμούσαν να κρύβουν τη γνώμη τους, στις δημοσκοπήσεις που είχαν προηγηθεί των εκλογών.
4. Υπάρχει και η περίπτωση της αξιολόγησης των απαντήσεων όπου ξεχωρίζονται οι ειλικρινείς από τις αμφιλεγόμενες. Αυτή η «αποκατάσταση της αξιοπιστίας» μπορεί να οδηγήσει σε λάθη.
5. Το γενικό συμπέρασμα της γαλλικής έρευνας είναι ότι (α) το δείγμα των ερωτωμένων είναι μία δύσκολη υπόθεση (β) η αντιπροσωπευτικότητα του δείγματος αμφιλεγόμενη και (γ) η επεξεργασία των στοιχείων, για να είναι αξιόπιστη η έρευνα, επιδέχεται αντίλογο.
Εφημερίδα Απογευματινή
