Μόλις δύο εβδοµάδες έχουν περάσει από την εκεχειρία µεταξύ Ισραήλ και Ιράν και λες και η ένταση στη Μέση Ανατολή έχει εξαφανιστεί από την επικαιρότητα. Ιδιαίτερα στη χώρα µας, οι κραδασµοί από τις αποκαλύψεις στον ΟΠΕΚΕΠΕ και η πολιτική σύγκρουση που κλιµακώνεται έχουν εκτοπίσει µια αναγκαία συζήτηση για το τι (δεν) συνέβη τελι κά από τον εναέριο πόλεµο των 10 ηµερών. Για τί η αλήθεια είναι πως έχουµε να κάνουµε µε µια νέα πραγµατικότητα στη Μέση Ανατολή, µε νέα δεδοµένα, ισορροπίες, συµµαχίες. Αλλά παράλ ληλα µε µια διάψευση σεναρίων και αναλύσεων, που πριν από τη σύγκρουση Ισραήλ – Ιράν δια κινούνταν ευρύτατα και έδιναν εφιαλτικές δια στάσεις σε µια επικείµενη σύγκρουση. Ας κωδικοποιήσουµε το τι δεν επαληθεύτηκε από τα σενάρια καταστροφής που προηγήθηκαν των βαλλιστικών πυραύλων:
-Το Ισραήλ δεν εξαφανίστηκε από τον χάρτη. Αντίθετα, εµφανίζεται ενισχυµένο στρατιωτικά, έχοντας αλλάξει δραστικά το δόγµα ασφαλείας του µετά την επίθεση της «Χαµάς» στις 7 Οκτω βρίου 2023. Η «Χαµάς» αποδυναµώθηκε -µε τον παλαιστινιακό λαό να εξακολουθεί να πληρώνει όµως βαρύ τίµηµα γι’ αυτό-, η «Χεζµπο λάχ» εξουδετερώθηκε και ακολούθησε η στο χευµένη επίθεση στις πυρηνικές υποδοµές του Ιράν, µε πλήρη κυριαρχία του Ισραήλ στον ενα έριο χώρο. Στη χειρότερη περίπτωση, το πυρη νικό πρόγραµµα της Τεχεράνης πήγε πίσω, µε το Ισραήλ να διατηρεί ανοιχτή την επιλογή της εκ νέου επίθεσης, αν κριθεί απαραίτητο.
-Επί σειράν ετών οι αναλύσεις στις ΗΠΑ κατέληγαν στο συµπέρασµα ότι µια αµερικανική εµπλοκή µε βοµβαρδισµούς στο Ιράν θα προ καλούσε inferno στη Μέση Ανατολή, γενίκευ ση του πολέµου, µε θανάσιµα αντίποινα από το Ιράν και θύµατα χιλιάδες Αµερικανούς που βρίσκονται στις βάσεις στην ευρύτερη περιοχή. Τί ποτε από αυτά δεν συνέβη.
-Λίγο πριν από το ξέσπασµα του πολέµου, οι προβλέψεις για εκτίναξη των τιµών του πετρε λαίου περίσσευαν. Τελικά, έγινε το αδιανόητο. Το Ιράν να βοµβαρδίσει στο Κατάρ αµερικανική βάση και οι τιµές να… κατρακυλάνε! Οι αγορές είχαν λάβει το µήνυµα. Η επίθεση έγινε για την τιµή των όπλων, αφού προηγουµένως είχαν ειδοποιηθεί το Κατάρ, η Ουάσινγκτον -και ποιος ξέρει ποιοι άλλοι- από την Τεχεράνη.
-Μεγάλες ήταν οι ανησυχίες ότι η επίθεση του Ισραήλ στο Ιράν θα ενεργοποιούσε τον σύγχρονο «άξονα του κακού» – τη συµµαχία δηλαδή της Κίνας, της Ρωσίας, της Βόρειας Κορέας και του Ιράν (γνωστή διεθνώς ως CRINK), στο πλευρό του δοκιµαζόµενου Ιράν. Τίποτε δεν συνέβη. Η Ρωσία έχει ανοιχτή πληγή στην Ουκρανία, η Β. Κορέα βοηθάει τον Πούτιν, η Κίνα ζυγίζει τα συµφέροντά της κυρίως σε σχέση µε τις ΗΠΑ. Κι έτσι το Ιράν, που δέχτηκε την πιο σφοδρή επίθεση στην επικράτειά του από το 1979, βρέθηκε µόνο του.
– Η απειλή για κλείσιµο των Στενών του Ορ µούζ από το Ιράν, στην κορύφωση της κρίσης, αποδείχτηκε χωρίς αντίκρισµα. Μια χώρα που εξάγει σχεδόν το σύνολο της παραγωγής της από τα Στενά, µε την Κίνα να απορροφά το 90% της παραγωγής ιρανικού πετρελαίου µέσω αυ τής της οδού, ήταν αδύνατο να τολµήσει τέτοιο βήµα.
-Αίγυπτος, Σαουδική Αραβία, Ιορδανία, Ιράκ, Κατάρ και Κουβέιτ κρατήθηκαν µακριά από τις φλόγες της σύρραξης. Μάλιστα, στη νέα φάση µετά τον δεκαήµερο πόλεµο, φαίνεται πως οι Συµφωνίες του Αβραάµ (Ισραήλ-Μπαχρέιν Ηνωµένα Αραβικά Εµιράτα), που είναι σε ισχύ από το 2020, όχι µόνο αντέχουν, αλλά πιθανότατα να ενισχυθούν µε τη συµµετοχή της Σαου δικής Αραβίας και άλλων χωρών.
-Το Ισραήλ εξαπέλυσε την επίθεση στο Ιράν µε τον Νετανιάχου να δηλώνει πως ήρθε η ώρα να πέσει το «καθεστώς των µουλάδων». Κάποιοι θεωρούσαν βέβαιο το τέλος εποχής του Χαµενεΐ. Ακόµα και ο υιός του σάχη έκανε δηλώσεις ότι έρχεται η αλλαγή και υπάρχει σχέδιο για την επόµενη µέρα. Τίποτα από αυτά δεν επιβεβαιώθηκε. Το θεοκρατικό καθεστώς του Ιράν, παρά τους κραδασµούς που υπέστη, παραµένει κυρίαρχο.
-Αρκετοί αναλυτές προεξοφλούσαν την ενί σχυση της Τουρκίας στην περιοχή µετά το ξέ σπασµα του πολέµου. Η πεποίθηση για ένα πανίσχυρο Ιράν κυριαρχούσε και στην Αγκυρα, µε τη χωρίς προσχήµατα, άλλωστε, φιλοξενία της «Χαµάς» και τη στήριξη της «Χεζµπολάχ». Αδι αµφισβήτητα, η έκβαση της σύρραξης φέρνει την Τουρκία σε αµήχανη θέση, χωρίς τα οφέλη που προσδοκούσε σε ό,τι αφορά τον ρόλο της στην ευρύτερη περιοχή, µε το Ισραήλ να απο δεικνύεται πλέον η ισχυρότερη πολεµική µηχα νή στη Μέση Ανατολή.
-Υπάρχει και ένα ερώτηµα που δεν έχει απα ντηθεί: Τι έγινε τελικά µε τις πυρηνικές υποδοµές του Ιράν; Καταστράφηκαν τελείως, όπως δήλωσε ο Τραµπ, ή µήπως ο βοµβαρδισµός του Φορντό δεν «άγγιξε» το εµπλουτισµένο ουρά νιο, που µεταφέρθηκε έγκαιρα; Το πρόγραµµα του Ιράν καθυστερεί εβδοµάδες, µήνες ή χρό νια; Θα χρειαστεί χρόνος για µια τεκµηριωµένη απάντηση. ∆εν είναι καινοφανές στην Ιστορία οι συρράξεις να ξεσπούν µε άλλους σχεδιασµούς, υπολογισµούς, σενάρια και η δυναµική της πολεµικής σύγκρουσης να αναδεικνύει µια νέα πραγµατικότητα, νέους συσχετισµούς. Ειδικά για τη Μέση Ανατολή, η αρχή της αβεβαιότητας και η θεωρία του απρόβλεπτου καθιστούν έωλες πολλές «τεκµηριωµένες» αναλύσεις…
Κυριακάτικη Απογευματινή
