Δύο Εθνικά Θαλάσσια Πάρκα, λοιπόν. Σε Ιόνιο και Κυκλάδες. Και μια κυβερνητική δέσμευση ότι θα ακολουθήσουν κι άλλα. Όπως διαβάζουμε στη σχετική ανακοίνωση του αρμόδιου υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, «η δημιουργία τους προσφέρει σημαντικά πρόσθετα πλεονεκτήματα σε σχέση με τις μέχρι σήμερα μεμονωμένες προστατευόμενες περιοχές του δικτύου Natura 2000, κυρίως λόγω της ολιστικής οικολογικής, διοικητικής και κοινωνικοοικονομικής προσέγγισης». Σκοπός της χωροθέτησης και θεσμοθέτησης των πάρκων είναι «η διατήρηση της μοναδικής βιοποικιλότητας, η προστασία και η αποκατάσταση των οικοτόπων και η προώθηση της ευαισθητοποίησης σχετικά με το θαλάσσιο περιβάλλον».
Το πρώτο -και σημαντικό- βήμα, έγινε. Τα πιο δύσκολα και απαιτητικά έπονται. Αυτά που χρειάζονται την εμπλοκή της κυβέρνησης, της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, του ιδιωτικού τομέα, της κοινωνίας των πολιτών, των αρμόδιων φορέων – των πάντων. Όλοι λένε ότι η θάλασσα είναι ο πλούτος της πατρίδας μας, αλλά πόσοι πραγματικά το εννοούν και είναι διατεθειμένοι να την προστατεύσουν;
Η θάλασσα, ως γνωστόν, έχει την εξής ιδιαιτερότητα: Βλέπεις κατά κανόνα μόνο την επιφάνειά της. Τη θαλάσσια ρύπανση δεν μπορείς να τη δεις εύκολα και συνεπώς να την καταγγείλεις. Στη στεριά είναι δύσκολο να περάσει απαρατήρητη η καταστροφή της χλωρίδας και της πανίδας. Στη θάλασσα ορισμένες οικολογικές οργανώσεις, κάποιοι φορείς και μεμονωμένοι πολίτες παλεύουν για την ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης. Η Ελλάδα, χώρα που βασίζεται στον παραθαλάσσιο και θαλάσσιο τουρισμό, στην αλιεία, στον ναυταθλητισμό, στον καταδυτικό τουρισμό, στις ομορφιές που έχουν τα πελάγη της, δεν έχει την πολυτέλεια να συνεχίζει να υπονομεύει το θαλάσσιο περιβάλλον.
Τι εννοούμε με αυτό; Στη Χαλκιδική, εθελοντές μάζεψαν πέρυσι οκτώ τόνους σκουπίδια από τον βυθό στο Πόρτο Κουφό. Στη Θεσσαλονίκη, πρόπερσι, δύτες έβγαλαν από τον Θερμαϊκό μπουκάλια, τραπέζια και καρέκλες, λάστιχα, μέχρι και μοτοποδήλατο, μπαταρία αυτοκινήτου και πατίνια! Λίγα χρόνια νωρίτερα ο Λεονάρντο Ντι Κάπριο είχε γράψει σε ανάρτησή του ότι εθελοντές στη θαλάσσια περιοχή γύρω από την Άνδρο ανέσυραν από τον βυθό «πλαστικές σακούλες και καθίσματα τουαλέτας, χιλιάδες κομμάτια αλιευτικών διχτυών».
Τριακόσια κιλά συνολικά. Δεν έρχονται από το Διάστημα, εμείς τα πετάμε. Ο γράφων είχε την ατυχία σε περασμένα έτη να διαπιστώσει ιδίοις όμμασι αποχετευτικά λύματα να καταλήγουν με αγωγούς μέσα στη θάλασσα, σε παραλίες της Φθιώτιδας και της Κύθνου. Και σίγουρα δεν είναι τα μόνα μέρη στην ηπειρωτική και νησιωτική Ελλάδα, όπου συμβαίνει αυτό.
Όποιος απολαμβάνει αυτές τις μέρες το μπάνιο του σε μία από τις πανέμορφες παραλίες της χώρας μας, σίγουρα θα έχει δει σε απόσταση μερικών δεκάδων μέτρων από τη στεριά, πλείστα όσα σκάφη, μικρά και μεγάλα, αρόδο. Οι άγκυρες και οι αλυσίδες των σκαφών αυτών καταστρέφουν αποδεδειγμένα μεγάλες εκτάσεις από τα λιβάδια ποσειδωνίας, που ήδη έχουν υποστεί σημαντική ζημιά λόγω της κλιματικής αλλαγής. Και όμως πολλοί εστιάζουν στο «γκλάμουρ» που προσδίδει και στα έσοδα που φέρνει (διόλου αμελητέα φυσικά) το γιότινγκ στην Ελλάδα και ελάχιστοι στο πώς μπορεί να περιοριστεί η ζημιά που κάνει στον υποθαλάσσιο πλούτο της χώρας.
Πόσοι έλεγχοι γίνονται -αλήθεια- για τα θέματα αυτά; Πόσα πρόστιμα έχουν μπει και πόσες ποινές έχουν επιβληθεί; Και πόσοι έλεγχοι διεξάγονται ετησίως στα πλοία της ακτοπλοΐας, στα μεγάλα σκάφη και στα κρουαζιερόπλοια για τη ρύπανση που προκαλούν, όταν π.χ. τα λύματα δεν υποβάλλονται σε επεξεργασία πριν να απορριφθούν στη θάλασσα; Το Λιμενικό Σώμα έχει σαφώς ως προτεραιότητα την προστασία των θαλασσίων συνόρων από τις παράνομες μεταναστευτικές ροές και τα συχνά περιστατικά έρευνας και διάσωσης, αλλά δεν χρήζουν μεγαλύτερης προσοχής και μέριμνας όλα τα προαναφερθέντα ζητήματα;
Σε ανθρώπινο, σε πρακτικό επίπεδο, πόσοι στα αλήθεια ενδιαφέρονται για την εντατική αλιεία με μηχανότρατα, μία βιομηχανική πρακτική ψαρέματος που συχνά καταστρατηγεί κάθε κανόνα και προκαλεί τεράστια καταστροφή; Στα δύο νέα εθνικά θαλάσσια πάρκα απαγορεύεται παντού η αλιεία με μηχανότρατα ή βιντζότρατα, όπως άλλωστε και στο υφιστάμενο Θαλάσσιο Πάρκο της Αλοννήσου. Σημαντικό βήμα προόδου, ακόμα πιο σημαντική η πιστή εφαρμογή του, παρά τις αντιδράσεις αλιέων που είναι δεδομένο ότι θα υπάρξουν.
Στη σχετική ενημέρωση που έγινε χθες επισημαίνεται ακόμα ότι τα «ενιαία πάρκα διασφαλίζουν την αδιάλειπτη προστασία ειδών που κινούνται σε μεγάλες αποστάσεις» και πως «τα θαλάσσια πάρκα μπορούν να διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο στην αποκατάσταση υποβαθμισμένων θαλάσσιων οικοσυστημάτων, παρέχοντας καταφύγιο σε είδη και προωθώντας την αποκατάσταση των φυσικών οικοτόπων».
Πέρα από τη γεωπολιτική αξία που έχει λοιπόν η κίνηση αυτή, έχει και την οικολογική και στο βάθος οικονομική: Η θάλασσα παράγει πλούτο από αρχαιοτάτων χρόνων για την πατρίδα μας. Αξίζει, πέρα από τη νομική υποχρέωση που πλέον δημιουργείται, να μπει στην εξίσωση και η ηθική και ατομική υποχρέωση να την προστατεύσουμε.
Εφημερίδα Απογευματινή
