Μπορεί οι εκλογές να απέχουν τουλάχιστον ενάμιση χρόνο ακόμα, ωστόσο η κυβέρνηση και το αρμόδιο υπουργείο, Εσωτερικών, φροντίζουν να φέρουν έγκαιρα ένα νομοσχέδιο με αρκετές και σημαντικές αλλαγές σε σχέση με την πολιτική διαφήμιση, που διαμορφώνουν ένα διαφορετικό τοπίο στο κομμάτι αυτό. Οι νέες ρυθμίσεις που σύντομα θα τεθούν σε δημόσια διαβούλευση και αμέσως μετά θα έρθουν στη Βουλή περιλαμβάνουν τη διαφήμιση υποψήφιων βουλευτών, πολιτικών κομμάτων κ.λπ. στις εφημερίδες, στην τηλεόραση, στο ραδιόφωνο, στις διαδικτυακές πλατφόρμες, στα σάιτ, στις εφαρμογές (applications) για φορητές συσκευές, ακόμα και στα παιχνίδια υπολογιστή.
Το σχετικό νομοσχέδιο του υπουργού Εσωτερικών, Θεόδωρου Λιβάνιου, έρχεται κατ’ εφαρμογήν του κανονισμού 2024/900 της Ευρωπαϊκής Ενωσης για τη διαφάνεια και τη στόχευση της πολιτικής διαφημιστικής προβολής, που αποσκοπεί στην ενίσχυση της διαφάνειας και της λογοδοσίας στην πολιτική διαφήμιση εντός της Ευρωπαϊκής Ενωσης, με απώτερο σκοπό την προστασία της δημοκρατικής διαδικασίας και των δικαιωμάτων των πολιτών. Μάλιστα, μετά την ψήφισή του και την εφαρμογή του νέου, σαφώς πιο αυστηρού, νομοθετικού πλαισίου στη χώρα μας, θα συντελεστεί -εκτός απροόπτου- μια μεγάλη αλλαγή: Οι πολιτικές και εκλογικές διαφημίσεις στο Facebook, που έχουν μπει στη ζωή μας και έχουν επηρεάσει σημαντικά τις προεκλογικές εκστρατείες την τελευταία δεκαπενταετία, θα τερματιστούν.
Η εταιρεία Meta του Μαρκ Ζάκερμπεργκ, που ελέγχει Facebook, Instagram, Threads, Messenger και WhatsApp, έχει ξεκαθαρίσει ότι δεν μπορεί να λειτουργήσει το κομμάτι των πολιτικών διαφημίσεων μέσα στο καινούργιο αυτό ρυθμιστικό περιβάλλον και έτσι, όπου αυτό εφαρμόζεται, θα τις απαγορεύει τελείως.
Τα βασικά χαρακτηριστικά του νομοσχεδίου, που αναμένεται να κατατεθεί τον Οκτώβριο στη Βουλή, είναι τα ακόλουθα:
-Σαφής αναγνώριση των πολιτικών διαφημίσεων: Κάθε πολιτική διαφήμιση πρέπει να επισημαίνεται ευκρινώς ως τέτοια.
-Δημοσιοποίηση του χορηγού και του ποσού δαπάνης: Πρέπει να είναι δημόσια προσβάσιμες πληροφορίες για το ποιος χρηματοδοτεί μια πολιτική διαφήμιση και τα ποσά που δαπανήθηκαν για αυτήν.
-Αυστηροί περιορισμοί στη στόχευση με προσωπικά δεδομένα: Ιδιαίτερα όσον αφορά ευαίσθητα δεδομένα (π.χ., πολιτικές πεποιθήσεις, φυλετική καταγωγή), ώστε να διασφαλίζεται η ελεύθερη διαμόρφωση της γνώμης των πολιτών.
-Απαγόρευση παρεμβάσεων από τρίτες χώρες (εκτός Ευρωπαϊκής Ενωσης): Συγκεκριμένα, κατά τις προεκλογικές περιόδους, οι οποίες ορίζονται ως οι τρεις μήνες πριν από εκλογές ή δημοψηφίσματα. Εδώ υπάρχει ένα έμμεσο πλην σαφές μήνυμα της Ελλάδας και συνολικά, βέβαια, της Ε.Ε. προς τη Μόσχα να μην εμπλακεί καθ’ οιονδήποτε τρόπο στην εκλογική διαδικασία, όπως, για παράδειγμα, φέρεται να επιχείρησε να κάνει στις πρόσφατες εκλογές στη Ρουμανία.
Με το νομοσχέδιο του υπουργείου Εσωτερικών θα καθορίζονται τα αρμόδια διοικητικά όργανα τα οποία θα κληθούν να ασκήσουν όλες τις νέες αρμοδιότητες, στο πλαίσιο συγκεκριμένων πλέον διαδικασιών. Η Διεύθυνση Εκλογών του υπουργείου Εσωτερικών έχει αναλάβει, για τις ανάγκες εφαρμογής του εν λόγω κανονισμού, τον ρόλο του Εθνικού Σημείου Επαφής (National Contact Point) για την Ελλάδα. Θα οριστεί μια εθνική αρμόδια Αρχή, η οποία θα είναι υπεύθυνη για την τήρηση δημόσια διαθέσιμων και μηχαναγνώσιμων επιγραμμικών μητρώων (machine-readable online registers) όλων των νόμιμων εκπροσώπων που είναι καταχωρισμένοι στην ελληνική επικράτεια, προκειμένου να διασφαλισθεί ότι οι εν λόγω πληροφορίες θα είναι εύκολα προσβάσιμες, πλήρεις και θα επικαιροποιούνται τακτικά και ότι θα παρέχονται στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή οι σύνδεσμοι προς τους σχετικούς ιστοτόπους.
Εθνικό Σημείο Επαφής
Τα κράτη-μέλη ορίζουν μια αρμόδια Αρχή ως Εθνικό Σημείο Επαφής, σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Ενωσης, για τους σκοπούς όλων των πτυχών του κανονισμού, που θα «μεταφραστεί» σύντομα σε νομοσχέδιο. Τα Εθνικά Σημεία Επαφής υποστηρίζουν και διευκολύνουν την ουσιαστική συνεργασία μεταξύ των εθνικών αρμόδιων Αρχών μεταξύ τους, καθώς και με τα Εθνικά Σημεία Επαφής άλλων κρατών-μελών.
Από αρμόδιες κυβερνητικές πηγές επισημαίνεται ότι, παρόλο που ο κανονισμός συμπλέκεται φαινομενικά με την εκλογική (κυρίως προεκλογική) διαδικασία, δεν αφορά αμιγώς εκλογικές αρμοδιότητες. Ουσιαστικά, ο κανονισμός ρυθμίζει θεσμικά ζητήματα ευρύτερης φύσης, όπως διαφάνεια στην πολιτική διαφήμιση, καθώς επιβάλλει σαφή σήμανση, αποκάλυψη χορηγού και δαπάνης. Επίσης, προστασία προσωπικών δεδομένων -ιδιαίτερα σε σχέση με τις τεχνικές στόχευσης- και απαγόρευση εξωτερικών παρεμβάσεων, προς το σκοπό της προστασίας της δημοκρατικής διαδικασίας από ξένη επιρροή.
Παράλληλα με τα ανωτέρω θεσμικά θέματα, ο κανονισμός περιλαμβάνει σημαντικές τεχνικές πτυχές που είναι απαραίτητες για την πρακτική του εφαρμογή. Αυτές αφορούν κυρίως τον τρόπο υλοποίησης των απαιτήσεων διαφάνειας, όπως:
-Ο μορφότυπος και οι τεχνικές προδιαγραφές των επισημάνσεων (π.χ., μέγεθος γραμματοσειράς, αντίθεση, τοποθέτηση σε διάφορα Μέσα, όπως τηλεόραση, ραδιόφωνο, έντυπα, ψηφιακά Μέσα, χρήση QR codes ή συνδέσμων). Η λειτουργία και οι τεχνικές προδιαγραφές των ηλεκτρονικών πλατφορμών διαφάνειας της Επιτροπής.
-Για τον σκοπό αυτό, για την οριστικοποίηση του σχεδίου νόμου το υπουργείο Εσωτερικών βρίσκεται σε συνεργασία με τις αρμόδιες εθνικές Αρχές, όπως η Εθνική Επιτροπή Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων και το Εθνικό Συμβούλιο Ραδιοτηλεόρασης.
Εφημερίδα «Κυριακάτικη Απογευματινή»
