Χάνουμε το στοίχημα των τεχνολογιών

Μήπως θα πρέπει να οργανωθεί ένα υπουργείο Έρευνας με πλήρεις αρμοδιότητες σε αυτόν τον τομέα αιχμής;
10:27 - 1 Σεπτεμβρίου 2025

Η Ελλάδα καλείται να αντιμετωπίσει τα προβλήματα και τις εμπλοκές που έρχονται από το παρελθόν και ταυτόχρονα να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις του μέλλοντος. Ως προς τα ζητήματα που έχουν κληρονομηθεί στη σημερινή διακυβέρνηση είναι το δημόσιο χρέος, τα πλεονάσματα, η αύξηση των επενδύσεων, η δυστοπία στις εργασιακές σχέσεις και τα εισοδήματα, η υποβάθμιση του κοινωνικού κράτους και των δυνατοτήτων ή των πόρων στην ασφάλεια, την άμυνα και την εξωτερική πολιτική της χώρας. Στο πεδίο αυτό οι κυβερνήσεις Μητσοτάκη έχουν να επιδείξουν αποτελέσματα, πλεονάσματα, ευστάθεια, ισχυροποίηση του διεθνούς προφίλ της χώρας, ενίσχυση των Ενόπλων Δυνάμεων με παραδοσιακά οπλικά συστήματα ή των μέσων και του προσωπικού των Σωμάτων Ασφαλείας.

Σημαντικές είναι οι προσπάθειες στους τομείς της υγείας, της παιδείας, του κοινωνικού κράτους. Όλες αυτές οι θετικές εξελίξεις με μια έννοια επιστρέφουν την Ελλάδα στο ευρωπαϊκό περιβάλλον που ανήκει έστω και αν η ευρωπαϊκή οντότητα πλέον βρίσκεται σε απορρύθμιση και αποδρομή ως πόλος ισχύος και συνοχής.

Όμως το στοίχημα για την Ελλάδα του μέλλοντος βρίσκεται στις τεχνολογίες, την καινοτομία, την έρευνα. Στο πεδίο αυτό η Ελλάδα δεν δείχνει να βρίσκει ρυθμό, ούτε δυναμική. Είναι συχνές οι κυβερνητικές ανακοινώσεις για κέντρα τεχνολογίας στην Αθήνα, τη Θεσσαλονίκη και την επικράτεια. Επίσης για νέες δομές αλλά και για πολλαπλά κονδύλια και επενδύσεις στα πανεπιστήμια και διάφορα κέντρα έρευνας και καινοτομίας τύπου Δημόκριτος.

Το δράμα για την προοπτική της Ελλάδας είναι ότι σε αυτό το στοίχημα του μέλλοντος επαναλαμβάνει τον εαυτό της από το παρελθόν. Πελατειακές σχέσεις, σπατάλη κονδυλίων, λάθος στόχοι, μη μετρήσιμα αποτελέσματα, παραιτήσεις σημαντικών επιστημόνων και ερευνητών που αποχωρούν απογοητευμένοι από την κατάσταση που επικρατεί. Επίσης, έλλειψη στρατηγικής, πολυκερματισμός ερευνητικών κέντρων, απουσία συνοχής αρμοδιοτήτων.

Πολλοί αποφασίζουν για πολλά, χωρίς όμως να υφίστανται συγκεκριμένα πρόσωπα με αποφασιστικές αρμοδιότητες για να βάλουν το «νερό στο αυλάκι».
Είναι πολύ απογοητευτικό ότι σπουδαίοι Έλληνες επιστήμονες και ερευνητές σε πανεπιστήμια και ιδρύματα του εξωτερικού, ειδικά στις ΗΠΑ αλλά και την Ευρώπη, κορυφαίοι ως προς τα αντικείμενά τους που τα περισσότερα σχετίζονται με την καινοτομία, την τεχνητή νοημοσύνη, τη ρομποτική, τη βιοτεχνολογία και ούτω καθεξής δηλώνουν απογοητευμένοι επειδή, ενώ θέλουν να βοηθήσουν την Ελλάδα, τα πανεπιστημιακά κυκλώματα αλλά και τα πολιτικά περιβάλλοντα δεν τους το επιτρέπουν.

Η Ελλάδα είναι φλύαρη και πελατειακά ερμητική για μια ακόμη φορά. Τα ευρωπαϊκά κονδύλια χάνονται σε μελέτες και όχι σε έρευνα που σχετίζεται με την παραγωγή. Οι μελέτες είναι ευκαιρία προσπορισμού κονδυλίων, ενώ οι φοιτητές και οι παρουσιαζόμενοι ως ερευνητές δομούν εντυπωσιακά βιογραφικά, χωρίς όμως να έχουν ικανότητες ή εμπειρία παραγωγικής εργασίας και αποτελεσμάτων. Είναι χαρακτηριστικό ότι οι μεγάλες πολυεθνικές αμερικανικής ταυτότητας, που απέκτησαν βάση στην Ελλάδα, αναγκάσθηκαν για να πάρουν προσωπικό στην Ελλάδα να το εκπαιδεύσουν αυτοί για να αποκτήσει ικανότητα εμπλοκής στην παραγωγική εργασία. Και όμως, όλοι αυτοί οι άνθρωποι που συμμετείχαν στις συνεντεύξεις για πρόσληψη από πλευράς βιογραφικών εντυπωσίαζαν.

Φυσικά στην Ελλάδα εμφανίζονται κατά καιρούς πολύ επιτυχημένες start ups, με κάποιες σπουδαίες ιδέες και εφαρμογές, αλλά αυτές πολύ γρήγορα εξαγοράζονται από ξένες και ειδικά αμερικανικές πολυεθνικές που τους προσφέρουν σημαντικά κονδύλια και σπουδαίες ευκαιρίες να αναπτυχθούν. Με τον τρόπο αυτό τις στερείται η Ελλάδα, στην οποία όμως αν παρέμεναν απλώς δεν θα είχαν κάποιο μέλλον.

Για να δούμε την πραγματικότητα, μας αρκεί να τεθεί ένα ερώτημα: Αμερικανός αξιωματούχος υψηλού επιπέδου διερευνά την περίπτωση στρατηγικής συνεργασίας με την Ελλάδα στους τομείς των τεχνολογιών και της καινοτομίας μαζί με τον εκσυγχρονισμό των στρατιωτικών εξοπλισμών και της βιομηχανίας σε αυτήν την κατεύθυνση. Ποιος θα είναι ο συνομιλητής του και η δομή συνεργασίας; Άγνωστό! Μήπως θα πρέπει να οργανωθεί ένα υπουργείο Έρευνας και Τεχνολογίας με πλήρεις αρμοδιότητες σε αυτόν τον τομέα αιχμής;

Εφημερίδα Απογευματινή