Το ότι η Ελλάδα βρίσκεται πολύ ψηλά στον κατάλογο των χωρών ως προς τον κίνδυνο εμφάνισης λειψυδρίας το γνωρίζουμε εδώ και καιρό. Το πρόβλημα το βιώνουμε με ένταση τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα οι νησιωτικοί δήμοι της χώρας.
Οι επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, ο υπερδιπλασιασμός των απολήψεων νερού για ύδρευση (εξαιτίας και της αύξησης του τουρισμού) αλλά και για άρδευση, η εκρηκτική αύξηση του ενεργειακού κόστους που επιβάρυνε δυσανάλογα τα λειτουργικά κόστη των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης και Αποχέτευσης (ΔΕΥΑ), οι απώλειες λόγω παλαιότητας των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης, δημιουργούν ένα ασφυκτικό περιβάλλον, που απαιτεί δράση. Η εκπόνηση και εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου εθνικού σχεδιασμού για την αντιμετώπιση της λειψυδρίας θα έπρεπε να είχε ήδη γίνει, από χθες.
Η Κεντρική Ένωση Δήμων Ελλάδος από τον Απρίλιο του 2024 είχε υποβάλει προς την κυβέρνηση μια υπεύθυνη πρόταση για τη «Μεταρρύθμιση της Δημόσιας Πολιτικής Ύδρευσης και Αποχέτευσης», η οποία συνοδευόταν και από ένα προσχέδιο νόμου. Την πρόταση αυτή είχαμε την ευκαιρία να την παρουσιάσουμε αναλυτικά, τον Νοέμβριο του ίδιου χρόνου, στην τότε πολιτική ηγεσία του ΥΠΕΝ, κατά τη διάρκεια του Ετήσιου Τακτικού Συνεδρίου της ΚΕΔΕ, που διεξήχθη στη Ρόδο. Παράλληλα τότε εκφράσαμε τις τεκμηριωμένες αντιρρήσεις της αυτοδιοίκησης στη σχεδιαζόμενη αναγκαστική συνένωση των ΔΕΥΑ, κάτι που τελικά επετεύχθη.
Τρία ήταν τα βασικά στοιχεία της πρότασης που καταθέσαμε το 2024 και επικαιροποιήσαμε πρόσφατα, με το υπόμνημα που καταθέσαμε τον Αύγουστο στον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη, ενόψει της διεξαγωγής της 89ης ΔΕΘ.
Το πρώτο, ότι για μας «το νερό είναι και θα πρέπει να παραμείνει δημόσιο αγαθό, καθώς και πόρος ζωτικής σημασίας». Και είμαστε ικανοποιημένοι γιατί την ίδια άποψη, για τον δημόσιο χαρακτήρα του νερού, έχει επανειλημμένα διατυπώσει και ο πρωθυπουργός.
Το δεύτερο στοιχείο είναι η αντίληψή μας ότι απαιτείται «ολιστικός σχεδιασμός για τη διαχείριση όλων των αναγκαίων έργων και παρεμβάσεων, μικρών και μεγάλων». Για μας, ο σχεδιασμός και η εφαρμογή της δημόσιας πολιτικής ύδρευσης και αποχέτευσης πρέπει να ασκείται από ένα ενιαίο, εθνικό σύστημα ύδρευσης και αποχέτευσης, του οποίου όμως οι δομές και λειτουργίες θα διαρθρώνονται όχι μόνο σε εθνικό, αλλά και σε περιφερειακό και τοπικό επίπεδο. Με απλά λόγια, σχεδιάζουμε εθνικά και υλοποιούμε περιφερειακά και τοπικά. Για μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα και αποδοτικότητα. Γιατί πρέπει επιτέλους να μάθουμε να συνεργαζόμαστε. Γιατί δεν πιστεύουμε ότι ένας φορέας όπως π.χ. η ΔΕΗ ή εναλλακτικά τρία-τέσσερα διαφορετικά funds που διαβάζουμε σε διάφορα δημοσιεύματα στον Τύπο μπορούν να ασκήσουν αποτελεσματικά το έργο αυτό. Ούτε σε επίπεδο διαχείρισης του νερού ούτε σε επίπεδο εκτέλεσης των αναγκαίων έργων ύδρευσης και αποχέτευσης.
Το τρίτο στοιχείο της πρότασής μας είναι η κάθετη αντίθεσή μας στην αναγκαστική συνένωση των ΔΕΥΑ και των δημοτικών υπηρεσιών ύδρευσης και αποχέτευσης. Για πολλούς λόγους και όχι γιατί πιστεύουμε πως όλα λειτουργούν τέλεια. Αλλά γιατί δεν έχουμε πειστεί ότι τα διάφορα εναλλακτικά μοντέλα που διαρρέουν ανεπίσημα στο Τύπο, όπως αυτά που ανέφερα παραπάνω, θα είναι καλύτερα και αποτελεσματικότερα. Δεν μπορούν ούτε να εγγυηθούν την πραγματική αναβάθμιση των υποδομών, χωρίς κρατική χρηματοδότηση. Ούτε να διασφαλίσουν τον δημόσιο χαρακτήρα του νερού. Ούτε, το κυριότερο, ότι δεν θα κερδοσκοπήσουν, αυξάνοντας κατακόρυφα τα τιμολόγια, σε βάρος των ήδη επιβαρυμένων από την ακρίβεια και τον πληθωρισμό νοικοκυριών και επιχειρήσεων.
Πιστεύει ειλικρινά κανείς ότι οι μέτοχοι εταιρειών εισηγμένων στο χρηματιστήριο ή επενδυτικών funds θα βάλουν το δημόσιο συμφέρον πάνω από τα κέρδη τους; Σε ποια χώρα του κόσμου έχει συμβεί αυτό, για να συμβεί στην Ελλάδα;
Στο πρόβλημα της λειψυδρίας δεν μπορεί να αποτελέσει λύση το μοντέλο λειτουργίας μονοπωλιακών ή ολιγοπωλιακών καταστάσεων. Θέλουμε να πάθουμε με το νερό ό,τι πάθαμε με την ενέργεια;
Για την αυτοδιοίκηση αποτελεί «κόκκινη γραμμή» και αιτία σύγκρουσης η απειλή για ουσιαστική δήμευση των δικτύων ύδρευσης και αποχέτευσης των πόλεών μας, που αποτελούν πολύτιμα περιουσιακά μας στοιχεία, εξαιτίας των χρεών που πράγματι έχουν δημιουργηθεί από τις ΔΕΥΑ προς τις εταιρείες ενέργειας. Ευθύνονται οι ΔΕΥΑ για την αύξηση του ενεργειακού κόστους; Γιατί δεν επιδοτήθηκαν κι αυτές από το κράτος τα προηγούμενα χρόνια, όπως χιλιάδες άλλοι; Πώς θα λειτουργούσαν χωρίς την πανάκριβη ενέργεια τα αντλιοστάσιά μας, για να φτάσει το νερό και στο τελευταίο χωριό της χώρας; Έπρεπε να διψάσουν ή να πληρώσουν «χρυσό» το νερό οι ελάχιστοι κάτοικοι των μικρών ορεινών χωριών από τις ΔΕΥΑ, για να αποκομίζουν εκατοντάδες εκατομμύρια υπερκέρδη οι εταιρείες ενέργειας, με μετόχους ιδιώτες και πολυεθνικά funds;
Αν κάποιοι έχουν στο μυαλό τους ότι θα υφαρπάξουν την περιουσία των δήμων με το έτσι θέλω, να ξέρουν ότι θα μας βρουν μπροστά τους. Θα αντιδράσουμε προσφεύγοντας κατ’ αρχάς στη Δικαιοσύνη, όπως κάναμε με το τέλος ταφής και τον ΝΟΚ. Και στη συνέχεια θα κινητοποιήσουμε τις τοπικές μας κοινωνίες.
Με το νερό δεν παίζουμε, για μας δεν είναι ένα ακόμη προϊόν προς πώληση.
Η ΚΕΔΕ χαιρετίζει την απόφαση της κυβέρνησης να αντιμετωπίσει το πρόβλημα της λειψυδρίας και είμαστε έτοιμοι να συμβάλουμε θετικά προς την κατεύθυνση αυτή. Για τον σκοπό αυτόν:
– Ζητούμε πλήρη και επίσημη ενημέρωση για τα σχέδια που εκπονούνται. – Διεκδικούμε ενεργό συμμετοχή στον σχεδιασμό της δημόσιας πολιτικής διαχείρισης.
– Είμαστε έτοιμοι να αναλάβουμε εκστρατείες ενημέρωσης και ευαισθητοποίησης των τοπικών μας κοινωνιών για την προστασία του δημόσιου αγαθού του νερού και τη μακροπρόθεσμη βιωσιμότητα της δημόσιας πολιτικής διαχείρισης του υδάτινου δυναμικού.
Εφημερίδα Απογευματινή
