Γείτονες με το ζόρι

Την πολυπλοκότητα στις σχέσεις διαμορφώνει και προκαλεί η τουρκική πλευρά, καθώς είναι θεμελιωμένος πλέον στην Άγκυρα ο μεγαλοϊδεατισμός του οθωμανικού αυτοκρατορικού μεγαλείου
16:14 - 4 Οκτωβρίου 2025

Διά στόματος του πρωθυπουργού έγινε σαφής αναφορά στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ στο casus belli που εξακολουθεί ως τουρκική απειλή να επικρέμαται υπεράνω της χώρας. Και βεβαίως ότι δεν μπορεί μια χώρα που απειλεί κατ’ αυτόν τον τρόπο ένα μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης να συμμετέχει στο αμυντικό ευρωπαϊκό σύστημα, το γνωστό SAFE.

Η φράση του Κωνσταντίνου Καραμανλή ότι «οι δύο χώρες είναι καταδικασμένες σε γειτνίαση» αναδεικνύει όλη τη διαχρονική πολυπλοκότητα των σχέσεων αυτών. Πολυπλοκότητα την οποία διαμορφώνει και προκαλεί η τουρκική πλευρά, καθώς είναι θεμελιωμένος πλέον στην τουρκική πολιτική ο μεγαλοϊδεατισμός του οθωμανικού αυτοκρατορικού μεγαλείου. Και αυτή η πολιτική, ακόμη και σε περίοδο υποτιθέμενης ύφεσης των ελληνοτουρκικών σχέσεων, δεν παύει να συνιστά μια υπόμνηση προς την ελληνική πλευρά. Υπάρχουν παραδείγματα που επιβεβαιώνουν την πολιτική αυτή της Τουρκίας απέναντι στην Ελλάδα.

Πιο πρόσφατο παράδειγμα είναι η αιφνίδια αναβολή της συνάντησης του Τούρκου προέδρου με τον Έλληνα πρωθυπουργό με πρωτοβουλία της τουρκικής πλευράς, που στην ουσία συνιστά άρνηση του Ερντογάν να συναντήσει τον Κυριάκο Μητσοτάκη. Ο οποίος, όπως προαναφέρθηκε, αποκάλυψε στον ΟΗΕ, ευθέως, τις τουρκικές απειλές σε βάρος της χώρα μας.

Επιπλέον, διά στόματος τόσο του Τούρκου προέδρου όσο και αξιωματούχων της τουρκικής κυβέρνησης, αλλά σταθερά και μέσω του Τουρκοκύπριου ηγέτη δηλώνεται κατηγορηματικά ότι είναι παγιωμένη η διχοτόμηση της Κύπρου και ότι αποδεκτή είναι μόνο η ύπαρξη δύο κρατών. Το ένα εκ των οποίων «δημιουργήθηκε» ύστερα από στρατιωτική εισβολή. Σαφής η δήλωση Ερντογάν: «Είναι καιρός η διεθνής κοινότητα να συμφιλιωθεί με την πραγματικότητα στο έδαφος». Δήλωση η αξιολόγηση της οποίας μέσα από ένα καθαρά ρεαλιστικό πρίσμα δεν αφήνει καμία αμφιβολία για την προσχηματική κάθε φορά συζήτηση που γίνεται σε επίπεδο κορυφής για επίλυση του προβλήματος.

Να μη λησμονούμε επίσης ότι υπήρξε άμεση τουρκική «απάντηση» στην ελληνική ανακοίνωση για τα θαλάσσια πάρκα με δική της ανακοίνωση για τουρκικά θαλάσσια πάρκα και με χάρτη που αμφισβητεί την επήρεια του Καστελλόριζου. Επρόκειτο για μονομερή ενέργεια σε μη οριοθετημένες περιοχές εκτός τουρκικών χωρικών υδάτων που έδειξε -κατά δήλωση της Αθήνας- και πλήρη έλλειψη σεβασμού στο Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας. Άλλωστε η παράκαμψη του Διεθνούς Δικαίου είναι πάγια τακτική της τουρκικής πολιτικής στο πλαίσιο των διεκδικήσεών της και της αμφισβήτησης των κυριαρχικών δικαιωμάτων της Ελλάδας.

Για όση, τέλος, σημασία έχει -και προφανώς έχει, διότι η τουρκική πολιτική διακρίνεται για τη σταθερότητά της και για την εμμονή σε συγκεκριμένες ιστορικές παραμέτρους- να υπενθυμίσουμε ότι ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν, με αφορμή όσα συμβαίνουν στη Μέση Ανατολή, είχε ξεθάψει πρόσφατα τον Όρκο του Έθνους -τον αποκαλούμενο Milli Misak- που είχε ψηφίσει το τελευταίο οθωμανικό συμβούλιο το 1920, πριν από την κατάρρευση της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.

Ο όρκος αυτός, τον οποίον επικαλέστηκε ο Ερντογάν για να επιβεβαιώσει την εξωτερική πολιτική του, του αναθεωρητισμού -για τον οποίον έχει ήδη στείλει μηνύματα προς την Ελλάδα και μάλιστα και ευρισκόμενος εντός του ελληνικού εδάφους-, προδιαγράφει τις ανεξίτηλες τουρκικές επιδιώξεις, που καταλύουν τα σύνορα στα οποία περιορίστηκε ως ηττημένη κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Επιδιώξεις που ασφαλώς δεν λαμβάνουν υπόψιν τους συσχετισμούς δυνάμεων και τις συνθήκες του 21ου αιώνα, αλλά αντιθέτως «διεκδικούν» ένα εκτεταμένο εύρος εδαφών στην ευρύτερη περιοχή που αρχίζουν από τη… Θεσσαλονίκη και φτάνουν στα αραβικά εδάφη του Κιρκούκ, του Χαλεπίου και της Μοσούλης!

Μια ρεαλιστική προσέγγιση των ελληνοτουρκικών σχέσεων ενέχει και τις εξής διαπραγματευτικές δυσκολίες που δεν είναι δυνατόν να παραγνωριστούν:

-Πρώτον, όπως αναφέρθηκε διεξοδικώς ανωτέρω, υπάρχει η τουρκική αδιαλλαξία, η οποία υποκρύπτεται στις συζητήσεις που γίνονται αλλά εκδηλώνεται υπομνηστικά προς την ελληνική πλευρά με κάθε ευκαιρία. Αναφέρθηκαν συγκεκριμένα παραδείγματα προλογικώς.

-Δεύτερον, η σημερινή ελληνική κυβέρνηση είναι υποχρεωμένη να λειτουργήσει σε πλαίσιο που διαμόρφωσαν προηγούμενες ελληνικές κυβερνήσεις προ ετών, με τη δεσμευτική μάλιστα υπογραφή τους σε συγκεκριμένες συμφωνίες. Και αναφερόμαστε:

(α) στη Συμφωνία της Μαδρίτης, με την οποία αναγνωρίζουμε ότι η Τουρκία έχει ζωτικά συμφέροντα στο Αιγαίο, σχετικά με θέματα εθνικής ασφάλειας και κυριαρχίας. H αποδοχή μάλιστα αυτού του δικαιώματος της Τουρκίας δίνει πολλές δυνατότητες στους δικαστές του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης -στην περίπτωση που με συνυποσχετικό καταφεύγαμε στο δικαστήριο αυτό- να συνεκτιμήσουν τα συμφέροντα αυτά της Τουρκίας, πριν εκδώσουν τη σχετική απόφαση για τις ελληνοτουρκικές διαφορές. Επιπλέον, με την ίδια συμφωνία αναγνωρίζεται ως διαφορά προς επίλυση το ζήτημα της υφαλοκρηπίδας, καθώς και συναφή θέματα, που δεν είναι άλλα από τις συνοριακές διαφορές στο Αιγαίο!

(β) στη Συμφωνία του Ελσίνκι, που αποδεχθήκαμε, με την οποία παροτρύνονται οι υποψήφιες προς ένταξη στην ΕΕ χώρες (στην προκειμένη η Τουρκία) να επιλύσουν τις εκκρεμούσες συνοριακές διαφορές τους και τα συναφή θέματα με διάλογο και, αν αποτύχουν, να προσφύγουν στο Διεθνές Δικαστήριο. Επομένως, εκτός από την υφαλοκρηπίδα, στις διμερείς διαφορές υπάγονται η διεκδίκηση από την Τουρκία 153 βραχονησίδων, τα όρια των χωρικών μας υδάτων, τα όρια του εναερίου χώρου και η αποστρατιωτικοποίηση των νήσων του Ανατολικού Αιγαίου.

Εφημερίδα Απογευματινή