Η μοίρα των μικρών λαών είναι γνωστή, αν όχι και προδιαγεγραμμένη. Τα δικαιώματά τους -δικαιώματα που, κατά τα άλλα, υπάρχουν στη Χάρτα των Ηνωμένων Εθνών και που προβάλλονται με κάθε ευκαιρία, ως στοιχειώδεις αρχές του Διεθνούς Δικαίου- έχουν για τους ισχυρούς της γης μεγάλη… ελαστικότητα. Έτσι ώστε να μπορούν να προσαρμόζουν οι ισχυροί τα δικαιώματα αυτά σε συνθήκες εξυπηρέτησης των δικών τους στενών συμφερόντων.
Την ωμή αυτή πραγματικότητα την έχουν επιβεβαιώσει πολλά παραδείγματα συγκρουσιακών περιστατικών στη διεθνή σκηνή. Οι λοιποί λαοί, και κυρίως οι μικροί, μεταξύ δε αυτών και ο ελληνικός, μπορεί να απορούν ή και να αγανακτούν. Πρόκειται όμως για ένα παγκόσμιο παιγνίδι, που δεν είναι εφεύρημα του σύγχρονου κόσμου, αλλά, επειδή οι κανόνες του διαμορφώνονται από την ανθρώπινη φύση, έχει μια διαχρονικότητα αιώνων.
Δεν είναι τυχαίο ότι πολλοί υποστηρίζουν πως τα πάντα άρχισαν και τέλειωσαν στην αρχαία Ελλάδα. Και ότι αυτά που ο άνθρωπος έζησε στους μετέπειτα αιώνες δεν ήσαν παρά αντιγραφές του κόσμου εκείνου. Μπορεί να υπάρχει αρκετή δόση υπερβολής στην εκτίμηση αυτή. Η ουσία είναι όμως ότι, τουλάχιστον όσον αφορά την ιστορία και τις συμπεριφορές των λαών, η ιστορία απλώς επαναλαμβάνεται.
Αν λ.χ. οι πολιτικοί και οι διπλωμάτες διάβαζαν Θουκυδίδη, θα αποκτούσαν πολύτιμες εμπειρίες και ασφαλώς και μια γνώση που θα βοηθούσε τη σκέψη τους και τις επιλογές τους. Γιατί ο αρχαίος ιστορικός παραμένει πάντα επίκαιρος και γι’ αυτό πολύτιμος, όπως πολύ σωστά μας πληροφορεί, σε ένα πόνημά του για την επικαιρότητα του Θουκυδίδη, ένας εξαίρετος και πολύ έμπειρος Έλληνας διπλωμάτης, ο κ. Βύρων Θεοδωρόπουλος.
Ποιος δεν θα συμφωνήσει π.χ. ότι στη σημερινή διπλωματία των ισχυρών εξακολουθεί να ισχύει η επιχειρηματολογία που επισημαίνει στον Θουκυδίδη ο κ. Θεοδωρόπουλος. Ότι δηλαδή η επιχειρηματολογία αυτή έχει τρεις τύπους:
(α) «Το συμφέρον σας είναι να κάνετε αυτό που σας ζητάμε», (β) «Εμείς έχουμε το δίκαιο με το μερος μας, ενώ οι αντίπαλοί μας αδικούν», (γ) «Εμείς είμαστε πιο δυνατοί, άρα επιβάλλουμε τη θέλησή μας».
Έννοιες που θα βρεί κανείς επαναλαμβανόμενες στον Πελοποννησιακό Πόλεμο και κυρίως στον διάλογο Μηλίων και Αθηναίων.
Όπως παρατηρεί ο κ. Θεοδωρόπουλος, κατά τη συζήτηση εκείνη Αθηναίων και Μηλίων πριν οι πρώτοι επιτεθούν στους δεύτερους, οι Αθηναίοι «δήλωσαν εξαρχής πως αν οι Μήλιοι επιθυμούν να συζητήσουν οτιδήποτε άλλο εκτός από την υποταγή τους, τότε καλύτερα να σταματήσει η συζήτηση! Και όταν οι Μήλιοι, για να σώσουν την Πολιτεία τους, δέχονται να συνεχισθεί η συζήτηση, οι Αθηναίοι ξεκαθαρίζουν ότι δεν είναι διατεθειμένοι να συζητήσουν με νομικά ή ιστορικά επιχειρήματα! Αυτά, κατά τους Αθηναίους, έχουν αξία μόνο μεταξύ ισοδυνάμων, αλλιώς “δυνατά οι προύχοντες πράττουσι και οι ασθενείς ξυγχωρούσι”. Δηλαδή ο ισχυρός επιβάλλει ό,τι του επιτρέπει η δύναμή του και ο αδύνατος υποχωρεί όσο του επιβάλλει η αδυναμία του».
Κάθε ομοιότητα με τα σημερινά, τελικώς, δεν είναι τυχαία.
