Σε κάθε δημοσκόπηση, δίνεται κάθε φορά από τα ΜΜΕ -ιδίως τα αντιπολιτευόμενα την κυβέρνηση- ιδιαίτερη έμφαση σε μια συγκεκριμένη λαϊκή απάντηση που αντιστοιχεί στο ερώτημα κατά πόσον οι ερωτώμενοι (δηλαδή ο λαός) είναι ευχαριστημένοι με την οικονομική πολιτική της κυβέρνησης. Είναι δε αυτονόητο ότι η έμφαση στο συγκεκριμένο στοιχείο του γκάλοπ δίνεται επειδή ο κόσμος ποτέ δεν είναι ευχαριστημένος.
Άλλωστε, σε οποιαδήποτε χώρα αν ρωτήσει κανείς τον λαό αν είναι ικανοποιημένος από την οικονομική πολιτική της κυβέρνησής του, θα απαντήσει αρνητικά. Κι αυτό διότι πάντοτε η αξιολόγηση που κάνει κάθε πολίτης γίνεται μέσα από το πρίσμα του ατομικού συμφέροντος του καθενός. Και ασφαλώς δεν υπάρχει άνθρωπος στη γη που να μη θεωρεί ότι θα μπορούσε να είναι σε ακόμη καλύτερη θέση απ’ αυτήν που βρίσκεται. Πόσω μάλλον στην Ελλάδα. Ένα σχετικό παράδειγμα αποτελεί πρόσφατη πανελλαδική έρευνα που πραγματοποίησε το Ινστιτούτο Δημοσιονομικών και Οικονομικών Μελετών. Στο ερώτημα αν οι ερωτηθέντες πίστευαν ότι η σκληρή δουλειά και η αποτελεσματικότητα ανταμείβονται στην Ελλάδα, η πλειοψηφία (55,5%) απαντούσε αρνητικά και μόνον ένας στους δέκα θεωρούσε ότι η σκληρή δουλειά ανταμείβεται. Επίσης συντριπτικά στο σύνολό τους ήταν τα ποσοστά των ερωτηθέντων που θεωρούν ότι η φορολογία στην Ελλάδα επιβαρύνει τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα, αφού μόνο το 4,5% θεωρούσε ότι επιβαρύνονται τα υψηλότερα.
Εδώ που τα λέμε, για να είμαστε στοιχειωδώς αντικειμενικοί, οφείλουμε να παραδεχθούμε ότι επί όλων των κυβερνήσεων, σοσιαλιστικών ή δεξιών, στα χρόνια της Μεταπολίτευσης τα αντιπολιτευόμενα την εκάστοτε κυβέρνηση ΜΜΕ το ίδιο στοιχείο κάθε δημοσκόπησης προέβαλλαν. Τη δυσαρέσκεια του κόσμου από την κυβερνητική που ακολουθούνταν στα θέματα της οικονομίας.
Υπάρχει όμως, πιστεύω, μια ειδοποιός διαφορά, την οποία ο κόσμος την αντιλαμβάνεται ακόμη κι αν γκρινιάζει. Η διαφορά έγκειται στο γεγονός ότι οι πολίτες έχουν μεγαλύτερη ανοχή, παρά τη μεμψιμοιρία ή δυσφορία τους, όταν καταλαβαίνουν ότι γίνεται μια ειλικρινής προσπάθεια να συμμαζευτούν τα πράγματα. Λ.χ. παλαιότερες δημοσκοπήσεις αποκάλυπταν ποιοι τελικώς ευθύνονταν για την κακή κατάσταση της οικονομίας την οποία καλούνταν να διαχειριστούν οι διάδοχοι αυτών που τα είχαν θαλασσώσει. Το είδαμε αυτό πολλούς μήνες πριν από τις εκλογές του 2019.
Σε τυχαίες δημοσκοπήσεις από διαφορετικές εταιρείες, οι απαντήσεις στην ερώτηση «ποιος ευθύνεται για την κατάσταση στην οικονομία» την εποχή εκείνη ενοχοποιούσαν τις κυβερνήσεις τής για πρώτη φορά Αριστεράς, και μάλιστα με υψηλά ποσοστά.
Άρα, ο κόσμος είναι σε θέση να γνωρίζει τις πραγματικές ευθύνες και απλώς αδημονεί για να δει ταχύτερα αποτελέσματα, που θα αφορούν άμεσα την τσέπη του. Στη φράση-κλειδί όμως «άμεσα αποτελέσματα για την τσέπη του κόσμου» βρίσκεται η ουσία της λαϊκής δυσφορίας. Διότι οι νοικοκυραίοι μπορεί να έχουν συναίσθηση του ποιος είναι υπεύθυνος για το αν τα φέρνουν δύσκολα βόλτα ή για την κατάσταση της οικονομίας όταν αυτή δεν πάει καλά και οι συνέπειες πλήττουν και τους ίδιους, αλλά συγχρόνως δεν μπαίνουν στη διαδικασία να αξιολογήσουν ποιες προτεραιότητες πρέπει να βάλει μια κυβέρνηση, προκειμένου να καταστεί κατορθωτό να βελτιωθεί σημαντικά το βιοτικό επίπεδο για τον κόσμο.
Ασφαλώς δε, οι πολίτες δεν κρίνουν την οικονομική πολιτική μιας κυβέρνησης μέσα από πρίσμα του αλτρουισμού, δηλαδή επειδή δεν κατορθώνει να αυξήσει άμεσα τις παροχές σε αναξιοπαθούντες. Την κριτική που συνήθως ασκούν την «επεξεργάζονται» μέσα από το πρίσμα του ατομικού τους οφέλους. Και αυτό, βεβαίως, είναι απολύτως θεμιτό, αλλά έχει σημασία να αξιολογούν τα πράγματα στην οικονομία και μέσα από το πρίσμα των βημάτων και των σταδίων που πρέπει να προηγηθούν. Βήματα και προτεραιότητες που συνήθως -δυστυχώς- δεν τους ενδιαφέρουν. Όπως για παράδειγμα η δημοσιονομική πολιτική και το πόσο αναγκαίο είναι να προηγηθεί ο περιορισμός και του χρέους και των ελλειμμάτων, πριν αρχίσει το κράτος να δίνει.
Όταν αντιληφθούν όλοι ότι η κρατική οικονομία δεν είναι παρά εν μεγεθύνσει η οικογενειακή, τότε ίσως γίνει περισσότερο κατανοητό πόσο επώδυνο είναι συνήθως να εφαρμόζουμε περιορισμούς και λιτότητα για να μη «φουντάρουμε» στη χρεοκοπία, εξαιτίας της προηγούμενης «αλόγιστης ζωής» που κάναμε. Και που οι συνέπειές της είναι πολύ πιο δυσάρεστες όταν τον ρόλο του σπάταλου οικογενειάρχη τον παίζουν κυβερνήσεις που λαϊκίζουν για να έχουν την προσωρινή στήριξη του κόσμου.
