Ξαφνικά, οι διθύραµβοι για το project του προέδρου της Αργεντινής κόπασαν. Το (προεκλογικό) πριόνι του Χαβιέρ Μιλέι, για δραστικές µεταρρυθµίσεις και περικοπές, µπλόκαρε. Και εκεί που διεθνείς οίκοι θαύµαζαν τα επιτεύγµατα του προέδρου, αίφνης επικράτησε παγωµάρα. Μια τοπική εκλογική αναµέτρηση στην πολυπληθή επαρχία Μπουένος Αϊρες (µε τη συγκέντρωση του 40% του εκλογικού σώµατος) προκάλεσε σοκ από την Αργεντινή µέχρι τον… Λευκό Οίκο. Το κόµµα του προέδρου πήρε το 34% των ψήφων, την ώρα που η αντίπαλη παράταξη (Περονιστές) κέρδιζε το 47%. Οι δηµοσκοπήσεις -και εδώ- έπεσαν έξω…
Οι παρενέργειες ήταν άµεσες. Το εθνικό νόµισµα, το πέσο, έπεσε, το χρηµατιστήριο πήρε την κατιούσα, οι δυσκολίες πρόσβασης σε ξένα κεφάλαια αυξήθηκαν – και, το χειρότερο, έρχονται σε λίγες µέρες οι γενικές, ενδιάµεσες εκλογές στη χώρα, που µπορούν να εδραιώσουν την αβεβαιότητα. Ο πρόεδρος Τραµπ έσπευσε να ρίξει 20 δισ. δολάρια για τη σταθεροποίηση του πέσο, προειδοποιώντας ότι, αν ο Μιλέι χάσει τις εκλογές, η βοήθεια θα κοπεί!
Τι συνέβη και χάλασε το αλυσοπρίονο του κυρίου Μιλέι; Και το σηµαντικότερο: Θα συνεχίσει ακάθεκτος ή θα προσαρµόσει την πολιτική των δραστικών µέτρων, όπως τις περικοπές δαπανών, τις απολύσεις στο ∆ηµόσιο, την περικοπή των επιδοτήσεων και το τσουνάµι των ιδιωτικοποιήσεων; Γιατί αν είναι αλήθεια πως επιχειρήθηκε να κοπεί ο γόρδιος δεσµός των διαρθρωτικών προβληµάτων της χώρας, να µειωθούν ο πληθωρισµός και τα ελλείµµατα, όλα έγιναν µε µια ταχύρρυθµη συνταγή-σοκ, που είχε επιπτώσεις στους εισοδηµατικά ασθενέστερους. ∆ιαψεύστηκαν οι προσδοκίες ότι θα εξαλειφθεί η ανέχεια µε τη βοήθεια και µόνο των αγορών και τις επενδύσεις, χωρίς κοινωνικά αντίβαρα.
Τώρα, ο πρόεδρος Μιλέι, µε ορατή µια δεύτερη εκλογική ήττα, µάλλον είναι υποχρεωµένος να βάλει νερό στο κρασί του. Πιθανόν να χρειαστεί να προχωρήσει σε έναν πολιτικό συµβιβασµό µε άλλες, πιο µετριοπαθείς δυνάµεις, που δεν πολυσυµπαθούν το… αλυσοπρίονο. Ενδέχεται να µπει φρένο στις δραστικές αλλαγές που έχει στην ατζέντα του, υπό τον φόβο των κοινωνικών εκρήξεων. Με άλλα λόγια, η κοινωνική δυσφορία και η εκλογική ήττα µπορεί να τον οδηγήσουν σε αλλαγή πολιτικής. Το project Μιλέι κινδυνεύει να ναυαγήσει, εάν δεν προσαρµοστεί στα νέα δεδοµένα.
Αν και οι ιδιαιτερότητες στην Αργεντινή ασφαλώς παίζουν τον ρόλο τους στην ανάλυση του «τυφώνα Μιλέι», µπορεί κάποιος να δει πως οι επιθετικά νεοφιλελεύθερες πολιτικές δυνάµεις ανά την υφήλιο, εφόσον ηττώνται πολιτικά ή αποµακρύνονται από την εξουσία -ή πλησιάζουν σε αυτήν-, δεν το έχουν και πολύ να απεµπολήσουν τις ακραίες πολιτικές τους ατζέντες και να προσαρµοστούν σε πιο ρεαλιστικές τοποθετήσεις.
Το βλέπουµε ανάγλυφα αυτό να εξελίσσεται και στην Ευρώπη. Στην Ιταλία, η πρωθυπουργός Τζόρτζια Μελόνι είδε να χάνει σε δυνάµεις στις τοπικές εκλογές και τις ευρωεκλογές εις βάρος της Forza Italia και της αντιπολίτευσης. Σταδιακά, εγκατέλειψε την αντιευρωπαϊκή ρητορική της, συνεργάστηκε µε την Κοµισιόν για τα κονδύλια του Ταµείου Ανάκαµψης, µετρίασε τις ακραίες θέσεις της στο Μεταναστευτικό, επανακτώντας µε τον τρόπο αυτό αυξηµένη δηµοτικότητα.
Στην Ολλανδία ο Geert Wilders ασκούσε εξαιρετικά επιθετική πολιτική σε όλες τις οικονοµικές και κοινωνικές πτυχές. Αν και κέρδισε τις εκλογές, χρειάστηκε να κάνει διορθωτικές κινήσεις -δηλώσεις σεβασµού των συνταγµατικών ελευθεριών, στελέχωση του κόµµατός του µε µετριοπαθείς προσωπικότητες- για να διασώσει την παρουσία του στο πολιτικό προσκήνιο.
Μια στροφή του κόµµατος Νόµος και ∆ικαιοσύνη στην Πολωνία έδωσε πρόσφατα τη νίκη στον εκλεκτό του στις προεδρικές εκλογές. Είχε προηγηθεί η ήττα στις βουλευτικές από τον Ντόναλντ Τουσκ, που οδήγησε το κόµµα αυτό στον µετριασµό της αντιευρωπαϊκής ρητορικής, αλλά και στην αναγνώριση των αυταρχικών παρεµβάσεων στη ∆ικαιοσύνη και τα Μέσα Ενηµέρωσης, που τα προηγούµενα χρόνια είχε διαπράξει.
Ισως οι πιο ενδιαφέρουσες περιπτώσεις είναι αυτές των ακραίων δεξιών δυνάµεων στη Γαλλία και τη Γερµανία. Οι αλλεπάλληλες ήττες της Μ. Λεπέν στις βουλευτικές και προεδρικές εκλογές οδήγησαν στην επιχείρηση «αποδαιµονοποίησης» του κόµµατός της, στο οποίο αναδείχτηκε ένας µοντέρνος influencer των social media, ο κ. Μπαρντελά. Η αντιευρωπαϊκή ρητορική µειώθηκε σε σηµαντικό βαθµό, πήραν προτεραιότητα τα θέµατα της οικονοµίας, υπήρξε µια «ορθολογική» διόρθωση των θέσεων για το Μεταναστευτικό και ιδού, εµφανίζεται πλέον ως µια κυβερνητική δύναµη σε αναµονή…
Ακόµα και το AfD στη Γερµανία επιχειρεί να αποσείσει τις κατηγορίες για διασύνδεση µε νεοναζιστικές οργανώσεις, να µετριάσει τις ακραίες θέσεις για έξοδο από την Ε.Ε. και να υιοθετήσει µια πιο «πατριωτική» πολιτική. Ολα αυτά συνάδουν µε µια σταδιακή αλλά διαρκή άνοδο της δηµοτικότητας του κόµµατος.
Αν όµως ο ρεαλισµός και οι Σειρήνες της εξουσίας ωθούν αυτές τις δυνάµεις σε προσαρµογές µε ένα πιο µετριοπαθές προσωπείο, στην περίπτωση της Αργεντινής κανείς δεν µπορεί να είναι σίγουρος ότι ο πρόεδρος Μιλέι θα ακολουθήσει τα µονοπάτια του συµβιβασµού και της αλλαγής στρατηγικής ή θα υποκύψει στις ανάγκες σύναψης συµµαχιών για να συνεχίσει να κυβερνά τη χώρα. Ο ενδιάµεσες εκλογές θα δείξουν αν θα επιλέξει ή όχι τον δρόµο των αδερφών ευρωπαϊκών κοµµάτων…
Εφημερίδα «Κυριακάτικη Απογευματινή»
