Ήρθε η ώρα για σοβαρές συζητήσεις

Η Ελλάδα και μετά την επίσημη παρουσία αμερικανικών κολοσσών όπως η ExxonMobil και η Chevron είχε κάθε λόγο να προβεί σε μια κίνηση που θα άλλαζε τα δεδομένα σε σχέση με τη δική της ΑΟΖ στα νότια και τα ανατολικά
10:42 - 20 Οκτωβρίου 2025

Δεν θα κουραστούμε να σημειώνουμε ότι οι εκλογές κείνται ακόμη μακράν. Οι διεθνείς συνθήκες και οι περιφερειακές εντάσεις υπαγορεύουν γρήγορες και αποφασιστικές επιλογές και κινήσεις.

Ένα από τα πλέον κρίσιμα θέματα εθνικής προτεραιότητας είναι η χάραξη των ΑΟΖ στην Ανατολική και τη Νότιο Μεσόγειο. Σε αντίθεση με τις ζώνες απολύτου εθνικής δικαιοδοσίας χρειάζεται διαπραγμάτευση και συνολική συμφωνία με τις απέναντι και παραπλήσιες γειτονικές παράκτιες χώρες. Βρισκόμαστε 30 χρόνια μετά τον χρόνο που θα ήταν ο πλέον λογικός για να χαράξουμε ΑΟΖ σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο της Θάλασσας που αποφασίστηκε έπειτα από 10 χρόνια διεθνών διαβουλεύσεων το 1982. Οι ΑΟΖ αντιμετωπίζονται από πολλούς στην Ελλάδα με την ίδια φρασεολογία και οπτική των χωρικών υδάτων ή των ζωνών πλήρους κυριαρχίας. Αυτή η μεθοδολογία δημιουργεί στρεβλώσεις ως προς τον τρόπο που θα πρέπει οι ελληνικές κυβερνήσεις να αντιμετωπίζουν τις ευκαιρίες της χώρας από τη συμφωνία με τους γείτονες επί των ΑΟΖ. Όταν μιλάμε για ΑΟΖ σύμφωνα με το αποτέλεσμα της τρίτης και τελευταίας συνδιάσκεψης για το Δίκαιο της Θάλασσας, πάντα θα πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας ότι η Ελλάδα και φυσικά η Κύπρος βγήκαν κερδισμένες από τις τελικές αποφάσεις.

Η Τουρκία χαμένη. Ως αποτέλεσμα αυτού και με δεδομένο ότι η Άγκυρα πριν και κατά τη διάρκεια της ηγεσίας Ερντογάν δεν θα μπορούσε με την επιβολή ισχύος να αλλάξει τα δεδομένα στην Ανατολική Μεσόγειο, για τριάντα και πλέον χρόνια δρα κυριολεκτικά προβοκατόρικα ώστε να μη συμφωνηθούν, ορισθούν και χαραχθούν ΑΟΖ στην Ανατολική Μεσόγειο από κανένα κράτος συζητώντας με ένα άλλο παράκτιο κράτος. Η αβελτηρία της ελληνικής στρατηγικής σχετικά και άσχετα με τη διεθνή συγκυρία, την πολιτική κατάσταση στην Ελλάδα και την όξυνση ή την ύφεση των εντάσεων με την Τουρκία υπήρξε διαχρονικά τόσο μεγάλη που Ελλάδα και Ιταλία έφθασαν στα χρόνια της διακυβέρνησης Μητσοτάκη για να συζητήσουν, να συμφωνήσουν και να συναποφασίσουν οικονομικές ζώνες.

Οι ΑΟΖ είναι ζώνες οικονομικής εκμετάλλευσης. Άσχετα λοιπόν με τη γεωπολιτική, η βάση της λειτουργικότητάς τους είναι στα οικονομικά οφέλη μιας χώρας από αυτή την προνομιακή θέση τους ως προς τις ζώνες οικονομικής εκμετάλλευσης. Αν χρησιμοποιήσουμε την πρακτική της Τουρκίας ως παράδειγμα, εύκολα διαπιστώνουμε ότι στην περίπτωση της Μαύρης Θάλασσας αξιοποίησε υπέρ της τις ρυθμίσεις του νέου Διεθνούς Δικαίου της Θάλασσας. Στην Ανατολική Μεσόγειο αντίθετα, όπου δεν θα μπορούσε να φθάσει σε τέτοιες ρυθμίσεις, ανατίναξε το κλίμα σε βάρος των άλλων ώστε στη βάση του casus belli να μην ορίσουν ΑΟΖ σύμφωνα με τα συμφέροντά τους.

Οι ΑΟΖ έχουν άμεση σχέση με τα ενεργειακά και την αλιεία. Η Ελλάδα και μετά την επίσημη παρουσία αμερικανικών κολοσσών όπως η ExxonMobil και η Chevron είχε κάθε λόγο να προβεί σε μια κίνηση που θα άλλαζε τα δεδομένα σε σχέση με τη δική της ΑΟΖ στα νότια και τα ανατολικά αλλά και με τις ΑΟΖ των άλλων. Για παράδειγμα είναι θέμα επιβίωσης για την οντότητα της Λιβύης να προχωρήσουν οι έρευνες, ο εντοπισμός κοιτασμάτων και η εξόρυξη με σύγχρονους τρόπους στη στεριά και τη θάλασσα από τις εν λόγω αμερικανικές εταιρείες που εμπλέκονται πλέον στη γεωπολιτική περιοχή. Για να συμβούν όμως αυτά τα θετικά, είτε μιλάμε για την Ελλάδα, είτε για τη Λιβύη, είτε για την Αίγυπτο, η Κύπρος ήδη έχει προχωρήσει σε συμφωνίες όσο μπορούσε, αλλά και για την ίδια την Τουρκία, θα πρέπει να φθάσουμε σε οριστικές και σταθερές συμφωνίες για τις ΑΟΖ.

Ο Έλληνας πρωθυπουργός έκανε την κίνηση που έπρεπε. Μίλησε για πολυμερή διάσκεψη των παράκτιων χωρών της περιοχής για να ληφθούν αποφάσεις και να προκύψουν συναινέσεις και συμφωνίες. Όπως είναι φυσικό, σε αυτή τη διάσκεψη θα εμπλακεί η Ουάσινγκτον του Ντόναλντ Τραμπ. Αυτό που η Ελλάδα θα πρέπει να διατυπώσει άμεσα είναι ότι ΑΟΖ σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο έχουν και τα νησιά και όχι μόνον οι ηπειρωτικές ζώνες. Με αυτή τη λογική παραδοχή θα κάτσει στο τραπέζι, έχοντας στην πλευρά της και την Κύπρο. Ένα νησί δηλαδή…

Εφημερίδα Απογευματινή