Υπάρχει μια γενικότερη αντίληψη ότι η «βαριά ατζέντα» θεμάτων όπως αυτά της εξωτερικής και διεθνούς πολιτικής, είναι δυσνόητη ή βαρετή -«δεν πουλάει»- στους πολίτες που δεν αποτελούν εξειδικευμένο κοινό σχετικά. Πολύ περισσότερο όταν η εξωτερική πολιτική ανακατεύεται εκ των συνθηκών και της συγκυρίας με ενεργειακά στρατηγικά ζητήματα και χειρισμούς είτε από την πλευρά της Ελλάδας είτε άλλων κεντρικών ή περιφερειακών παικτών. Μια άλλη άγνωστη ατζέντα θεμάτων είναι τα ευρωπαϊκά στη βάση και την εξέλιξή τους. Ο τρόπος που ενημερώνει η κυβέρνηση σχετικά είναι αποσπασματικός και πολύ περιορισμένος. Υφίστανται τομείς ολόκληροι του κυβερνητικού έργου και των κινήσεων της χώρας που είναι απολύτως αδιαφανείς από πλευράς δημοσιότητας. Η οικονομική διπλωματία για παράδειγμα.
Γιατί συμβαίνουν όλα αυτά; Επειδή η κυβερνητική ενημέρωση κινείται σε έναν πολύ στενό κύκλο θεμάτων ή κρίσεων που προκύπτουν τελικά σε πρώτο επίπεδο από την παρακολούθηση των social media και σε ένα επίσης κυρίαρχο επίπεδο από τον τρόπο αξιολόγησης των θεμάτων από τα μίντια, ηλεκτρονικά ή έντυπα.
Ας δούμε σημαντικές εξελίξεις του πρώτου δεκαημέρου του Νοεμβρίου. Σημαντικοί αξιωματούχοι της αμερικανικής κυβέρνησης, μεταξύ αυτών ο πρόεδρος και ο αντιπρόεδρος του Εθνικού Συμβουλίου Μείζονος Ενεργειακής Κυριαρχίας των ΗΠΑ (Μπέργκαμ και Ράιτ αντίστοιχα), φθάνουν στην Αθήνα. Θα συζητηθούν σε συνέδριο η διατλαντική συνεργασία με την Ευρώπη, η παροχή αμερικανικού LNG ως πηγή ενέργειας που θα αντικαταστήσει τις ρωσικές προμήθειες που έχουν τεθεί σε εμπάργκο στη βάση κυρώσεων, ενώ νέες κυρώσεις αφορούν δύο κύριες ενεργειακές εταιρείες στη Μόσχα. Πώς θα γίνουν κοινωνοί των πληροφοριών αυτών οι Έλληνες πολίτες; Οι εξελίξεις συνδέονται άμεσα με τη διεθνή πολιτική της χώρας, τις δυνατότητες και τις ευκαιρίες που έχει ή δημιουργούνται. Αλλάζουν τα δεδομένα για την Τουρκία που στρατηγικά βρίσκεται σε δύσκολη θέση, αφού ο Turkstream δεν μπορεί πλέον να τροφοδοτεί την Ευρώπη. Είναι ένα σαφώς δύσκολο θέμα από πλευράς τεχνικής στην ενημέρωση, αλλά δεν μπορεί να μείνει μόνον στις ειδικές στήλες ή αναλύσεις στον Τύπο. Θα πρέπει να απασχολήσει γενικώς. Δεν μπορεί να γίνονται σημαντικές συναντήσεις και συζητήσεις Ελλήνων υπουργών και να αποκτά αντίληψη ο μέσος πολίτης εκ των υστέρων και τυχαία.
Υπάρχουν ζητήματα, όπως το σιδηροδρομικό δυστύχημα στα Τέμπη ή το τι συνέβη με τις επιδοτήσεις του ΟΠΕΚΕΠΕ που μένουν μονίμως στην κορυφή της επικαιρότητας. Ναι, αλλά σε τόσο μακρά χρονικά διαστήματα υπάρχουν σημαντικές και πυκνές εξελίξεις σε διεθνές ή ευρωπαϊκό επίπεδο που δημιουργούν σημαντικές επιπτώσεις, θετικές ή αρνητικές για την πραγματικότητα της Ελλάδας. Πώς οι δεύτερες αυτές εξελίξεις, οι οποίες αφορούν ακόμη και τον κινητήρα των αυτοκινήτων που χρησιμοποιούμε, τις τεχνολογίες, την ενεργειακή μετάβαση που έχει άμεση σχέση κόστους για νοικοκυριά και επιχειρήσεις ή και τις προσπάθειες οι οποίες εξελίσσονται από το υπουργείο Άμυνας και τα επιτελεία των Ενόπλων Δυνάμεων για να μπούμε στην παραγωγή drones ή αν θα αποκτήσουμε εργαλεία ανάσχεσης του κυβερνοπολέμου που ενδεχομένως δεχόμαστε, θα γίνουν απτές από τον πολίτη;
Το πρόβλημα άρτιας ευκαιρίας ενημέρωσης των πολιτών αρχίζει από τον συγκεντρωτισμό του επονομαζόμενου press room. Στο πεδίο αυτό ο εκάστοτε κυβερνητικός εκπρόσωπος -στην παρούσα φάση ο κ. Μαρινάκης- ενημερώνει ή απαντά στα ερωτήματα των πολιτικών συντακτών σε μια γενική, κεντρική ενημέρωση για όλων των ειδών θεμάτων. Δεν υπάρχουν τακτικές ενημερώσεις πλέον διαπιστευμένων, ειδικευμένων, συντακτών από τους εκπροσώπους Τύπου και τους επικεφαλής στα υπουργεία ή τους Οργανισμούς. Όπως είναι λογικό η ατζέντα της ενημέρωσης και της θεματολογίας περιορίζεται θεαματικά. Οι εντυπώσεις που κυριαρχούν σε κοινωνικά δίκτυα αλλά και οργανωμένα μίντια επικρατούν μιας ευρείας και ψύχραιμης ενημέρωσης για τη δράση και τις πολιτικές. Όλα κλείνουν σε έναν κύκλο, αφού και τα κόμματα της αντιπολίτευσης αντιδρούν στην ίδια περιορισμένη θεματολογία. Τελικά, ακόμη και σε θέματα καθημερινότητας, όπως η ακρίβεια, βλέπουμε το δένδρο και χάνουμε το δάσος. Αυτό είναι ευθύνη της πλημμελούς δομής ενημέρωσης από την πλευρά της κυβέρνησης.
Εφημερίδα Απογευματινή
