Να μιλήσουμε λοιπόν για την Κρήτη. Για τοπικιστής δεν θα μπορούσα να κατηγορηθώ, γιατί δεν έλκω καμία καταγωγή από το νησί. Οπότε με την ίσως πιο αντικειμενική ματιά του επισκέπτη και του παρατηρητή, ας δοκιμάσουμε να πάρουμε μια απόσταση από τα γεγονότα και τις τρέχουσες εξελίξεις και να δούμε τι είναι αυτό το νησί. Όχι ιστορικά – στη σημερινή εποχή. Ο τουρισμός είναι το πρώτο εύκολο πεδίο που έρχεται στο μυαλό. Πριν καλά καλά φτάσει η περασμένη άνοιξη, το κορυφαίο ταξιδιωτικό site TripAdvisor είχε φτιάξει τη λίστα με τις 25 παραλίες που θεωρεί τις κορυφαίες σε όλο τον κόσμο για τις καλοκαιρινές διακοπές του 2025. Στην πρώτη θέση ήταν το Ελαφονήσι στα Χανιά. Στην καρδιά του καλοκαιριού, στον ίδιο δημοφιλή ιστότοπο, στα Travelers’ Choice Awards – Best of the Best, πάλι η ίδια παραλία στην πρώτη θέση παγκοσμίως, σε μία κατάταξη που βασίζεται σε εκατομμύρια κριτικές και αξιολογήσεις χρηστών. Γενικά είναι δύσκολο να ανοίξετε κάποιον διεθνή οδηγό με τις καλύτερες παραλίες στον κόσμο και να μην πετύχετε μέσα για παράδειγμα το Ελαφονήσι, τον Μπάλο, τα Φαλάσαρνα, το Βάι, την Πρέβελη ή την παραλία του Πλακιά.
Δεν είναι μόνο οι παραλίες πόλος έλξης τουρισμού από το εσωτερικό και από το εξωτερικό. Ο μινωικός πολιτισμός είναι ξακουστός στα πέρατα της Γης. Παιδιά και νέοι σε όλο σχεδόν τον κόσμο μαθαίνουν για τη γέννηση του Δία, την αρπαγή της Ευρώπης, τον Μινώταυρο, τον Δαίδαλο και τον Ίκαρο, τον Λαβύρινθο. Ακόμα και έξω από τα σχολικά βιβλία και τα παιδικά μυθιστορήματα, η σειρά «Kaos» του Netflix, που «πατάει» πάνω σε αρκετούς από αυτούς τους μύθους, είχε πέρυσι περισσότερες από 20.000.000 προβολές διεθνώς. Οι αρχαιολογικοί χώροι και τα μνημεία της Κρήτης συγκεντρώνουν πλήθος επισκεπτών. Ενδεικτικά, το 2024 η Κνωσός στον Νομό Ηρακλείου ήταν ο δεύτερος σε αριθμό επισκεπτών αρχαιολογικός χώρος πανελλαδικά, μετά μόνο από την Ακρόπολη, ενώ το Αρχαιολογικό Μουσείο Ηρακλείου από 295.000 επισκέπτες το 2023 ανέβηκε στους 380.000 το 2024.
Για τη δε κρητική κουζίνα, δεν πρέπει να περνάει ούτε μία εβδομάδα χωρίς να υπάρχει κάποια αναφορά σε έντυπο ή ιστοσελίδα του εξωτερικού που να αναλύει τα οφέλη της για τη μακροζωία και την ευεξία. Γιατροί, διατροφολόγοι, διάσημοι σεφ «δείχνουν» προς τη μεσογειακή και δη την κρητική διατροφή, με ελαιόλαδο, λαχανικά, φρούτα, βότανα, όσπρια, τυριά και λοιπά.
Οι μοναδικές παραλίες, η γαστρονομία, οι αρχαιολογικοί χώροι αλλά και η φύση και τα βουνά φέρνουν περισσότερο τουρισμό; Η απάντηση είναι ξεκάθαρα θετική, καθώς και ο αριθμός των αφίξεων αυξάνεται και οι τουριστικές εισπράξεις, που φέτος αναμένεται σύμφωνα με εκτιμήσεις να ξεπεράσουν στην Κρήτη τα 7 δισ. ευρώ. Η αγορά το βλέπει και κινείται αναλόγως: ο αριθμός των ξενοδοχείων πολυτελείας στην Κρήτη είναι ο μεγαλύτερος στην Ελλάδα, με τα πεντάστερα να ανέρχονται πλέον σε 177, έναντι 128 αντίστοιχων μονάδων το 2019.
Δεν είναι μόνο ο τουρισμός όμως. Η αγροτική παραγωγή αποδίδει – και όχι μόνο. Το σύνολο των εξαγωγών της Κρήτης (χωρίς τα πετρελαιοειδή) το πρώτο εξάμηνο της φετινής χρονιάς έφτασε σε αξία το ποσό των 387.000.000 ευρώ, έναντι 372.000.000 ευρώ το αντίστοιχο περσινό διάστημα, ενώ σε ποσότητα η αύξηση ξεπερνά το 37%!
Είναι επίσης ένα νησί με δύο κορυφαία ιδρύματα Τριτοβάθμιας Εκπαίδευσης, με χιλιάδες φοιτητές και απτά αποτελέσματα σε έρευνα και καινοτομία και σχετικά υψηλές θέσεις στις διεθνείς κατατάξεις. Μάλιστα, με βάση τα ποιοτικά κριτήρια που θέτει η Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), από τα 22 συνολικά ελληνικά ΑΕΙ το Πανεπιστήμιο Κρήτης είναι έκτο και το Πολυτεχνείο Κρήτης έβδομο.
Να μην κουράζουμε άλλο με αριθμούς και στατιστικές. Πιθανότατα δεν υπάρχει άλλο νησί παγκοσμίως που να έχει συνδυαστικά τόσες πολλές και σπάνιας ομορφιάς παραλίες, φημισμένες οροσειρές, φιλόξενο λαό, αρχαία μνημεία, προϊόντα ΠΟΠ και ΠΓΕ γνωστά διεθνώς, τοπική διατροφή αντικείμενο επιστημονικών μελετών, καλά πανεπιστήμια, τακτικές ακτοπλοϊκές και αεροπορικές συνδέσεις, υπέροχη μουσική παράδοση αιώνων. Και δεν φτάσαμε καν στο σημείο να εξετάσουμε την υψηλή γεωπολιτική αξία του νησιού, με τη βάση της Σούδας, τα σχέδια για υποθαλάσσιες συνδέσεις ηλεκτρικής ενέργειας με την Κύπρο και την Αίγυπτο, την πιθανή εξόρυξη υδρογονανθράκων και άλλα.
Μια μεγάλη και ισχυρή μειοψηφία όχι μόνο δεν επιτρέπει στην Κρήτη να αξιοποιήσει στο έπακρο τις δυνατότητες και τις προοπτικές που έχει, αλλά στην πραγματικότητα κάνει ό,τι μπορεί για να τη δυσφημεί και να την κρατά πίσω. Με τις μπαλοθιές που καταλήγουν σε φονικά, τα τροχαία δυστυχήματα από μεθυσμένους οδηγούς ή δήθεν «ραλίστες», το μαύρο χρήμα από διάφορες πηγές, την ομερτά, τις αιματηρές ψευτοβεντέτες για ασήμαντη αφορμή. Η Κρήτη κινδυνεύει σοβαρά πλέον να φτάσει στα μέσα του 21ου αιώνα με νοοτροπίες και αντιλήψεις του 19ου.
Εφημερίδα Απογευματινή
