Πόσο κοντά είμαστε σε μια συμφωνία-πλαίσιο μεταξύ Ρωσίας και Ουκρανίας, με τη βαρύνουσα παρουσία των ΗΠΑ, για τις επόμενες φάσεις προς την αποκλιμάκωση και μια επόμενη ημέρα στην περιοχή; Σύμφωνα με τα «θέλω» του προέδρου Τραμπ, ελάχιστες εβδομάδες με όριο τα Χριστούγεννα. Ακόμη όμως και αν αυτή η προσδοκία του δεν αποδειχθεί ρεαλιστική, οι πρώτοι δύο μήνες του 2026 θα φανούν εξόχως σημαντικοί. Όχι τόσο για την τελική συμφωνία, η οποία φυσικά θα χρειασθεί χρόνο και σημαντικές -διπλωματικού χαρακτήρα- συνομιλίες για να συγκροτηθεί, όσο για μια αρχική συμφωνία η οποία θα καθορίσει τις εξελίξεις και χρειάζεται περισσότερο πολιτική βούληση και λιγότερο διπλωματική εργασία ως προς το πλαίσιο.
Τα βασικά σημεία που θα καθορίσουν τις εξελίξεις δείχνουν ότι αποκτούν σχήμα, πράγματι πριν από τα Χριστούγεννα. Σχετίζονται με το ενδεχόμενο ή όχι εκλογών στην Ουκρανία. Φυσικά παραμένουν στο τραπέζι ερωτήματα ως προς το εδαφικό και το καθεστώς εγγυήσεων. Όμως ο σταθμισμένος παράγοντας που θα σύρει τις εξελίξεις είναι οι εκλογές. Σύμφωνα με τα υπάρχοντα δεδομένα στην Ουκρανία, λογικά ισχύει στρατιωτικός νόμος εξαιτίας του πολέμου. Στη βάση αυτή παραμένει στην ηγεσία της χώρας ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι, η θητεία του οποίου έχει λήξει από το 2024. Ο πρόεδρος της Ουκρανίας στις γενικές συζητήσεις που έχει με τους Ευρωπαίους της «Συμμαχίας των Προθύμων», αλλά και στις δηλώσεις ή τα μηνύματα προς τους Αμερικανούς, δείχνει ότι θα δεχθεί να υπάρξουν εκλογές στην Ουκρανία πριν από τις οριστικές συζητήσεις με τη Μόσχα για μια συνθήκη ειρήνης. Ο χρόνος μέχρι τις εκλογές που προσδιορίζει το Κίεβο είναι από 60 έως 90 ημέρες. Ορίζοντας δηλαδή ο Μάρτιος του 2026. Αν συνεχισθούν οι στρατιωτικές επιχειρήσεις μέχρι τότε, η Ρωσία ουσιαστικά θα έχει καταλάβει τις περισσότερες περιοχές από αυτές που διεκδικεί και στις διαπραγματεύσεις στην Ανατολική Ουκρανία. Το καλύτερο, λοιπόν, είναι οι διαπραγματεύσεις να προηγηθούν της στρατιωτικής κυριαρχίας από τους Ρώσους στις επίμαχες περιοχές.
Στην περίπτωση που υπάρξει διακήρυξη ύστερα από μια συνάντηση Τραμπ – Ζελένσκι στην Ουάσινγκτον, για παράδειγμα, για εκλογές στην Ουκρανία και προκειμένου σε πρακτικό επίπεδο αυτές να είναι εφικτές, η Ρωσία θα πρέπει να δείξει μια υποχωρητικότητα και εύλογο χρονικό διάστημα πριν από την ημέρα κατά την οποία θα στηθούν οι κάλπες να αποδεχθεί εκεχειρία στις στρατιωτικές επιχειρήσεις. Οι Ουκρανοί σε όλες τις περιπτώσεις δικαιούνται να πάνε στις κάλπες χωρίς οι βόμβες και οι πύραυλοι να πέφτουν στα κεφάλια τους. Επίσης, οι στρατευμένοι από την πλευρά της Ουκρανίας, που είναι μεγάλος αριθμός πολιτών, θα πρέπει να μπορούν να συμμετέχουν στις εκλογές προκειμένου αυτές να θεωρηθούν έγκυρες. Είναι ερώτημα το τι θα γίνει με τους κατοίκους στις ανατολικές περιοχές που βρίσκονται υπό την κυριαρχία των ρωσικών δυνάμεων. Αυτοί θα συμμετάσχουν στις εκλογές ή προφανώς όχι; Στη δεύτερη περίπτωση θα έχουμε μια πρώτη de facto διχοτόμηση της Ουκρανίας.
Από εκεί και πέρα, το μεγάλο ερώτημα είναι αν ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι θα συμμετάσχει ως υποψήφιος στις εκλογές αυτές επιθυμώντας μια νέα θητεία στη διακυβέρνηση της χώρας. Η εχθρότητα που χαρακτηρίζει τις σχέσεις Πούτιν – Ζελένσκι δεν βοηθά την αποκλιμάκωση. Αυτή είναι μια αντικειμενική πραγματικότητα και όχι μόνον αντίληψη του προέδρου Τραμπ και του επιτελείου του. Το καλύτερο λοιπόν θα ήταν ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι να μην συμμετάσχει στις εκλογές. Ο πρόεδρος της Ουκρανίας είναι όμηρος σε μια αλυσίδα αποκαλύψεων για διαφθορά. Υπάρχουν όμως υποθέσεις οι οποίες δεν έχουν δει ακόμη το φως της δημοσιότητας και η προεκλογική περίοδος μπορεί να λειτουργήσει σαν «πυροκροτητής» για τέτοιου τύπου αποκαλύψεις. Αντίθετα, στην περίπτωση που ο Βολοντίμιρ Ζελένσκι μείνει ως ο «ηγέτης της αντίστασης» των Ουκρανών στην έφοδο της Ρωσίας του 2022, θα μπορεί να φύγει από το προσκήνιο της ιστορίας χωρίς βαριές σκιές στο προφίλ του.
Οι εκλογές μπορούν να αναδείξουν ηγεσία στην Ουκρανία η οποία σε κυβέρνηση συνασπισμού να διεξάγει τις ειρηνευτικές συνομιλίες και να υπογράψει το σύμφωνο ειρήνης. Στη νέα Δυτική Ουκρανία, που θα προκύψει με τους επικαιροποιημένους εκλογικούς καταλόγους, μπορούν να εξελιχθούν νέες εκλογές από τις οποίες θα προκύψει η πρώτη κυβέρνηση και προεδρία της χώρας στη νέα επικράτεια.
Εφημερίδα Απογευματινή
