Δέκα χρόνια πριν, οι Γερμανοί άφηναν μπαλόνια στον ουρανό και η δημοφιλής ταμπλόιντ εφημερίδα «Bild» φώναζε με τον τίτλο «Πρόσφυγες, καλωσορίσατε», καθώς ένα εκατομμύριο ή περισσότεροι μετανάστες άρχισαν να περνούν τα σύνορα. Οι αποθήκες στο Βερολίνο ήταν γεμάτες με δωρεές ρούχων, πακέτων τροφίμων και παιχνιδιών για τους νεοαφιχθέντες. Αθλητικές αίθουσες γέμισαν με ράντζα για να φιλοξενηθούν οι επισκέπτες, ενώ νοικοκυρές, ιδιοκτήτες επιχειρήσεων, φοιτητές και κοινωνικοί λειτουργοί προσφέρθηκαν εθελοντικά να βοηθήσουν, σε ένα έθνος που αποζημιώνει ακόμα για το ναζιστικό του παρελθόν.
Στις 25 Αυγούστου 2015, το υπουργείο Μετανάστευσης της Γερμανίας ανακοίνωσε ότι οι Σύριοι που διαφεύγουν από τον εμφύλιο πόλεμο θα εισέρχονται με λίγους ελέγχους ή ερωτήσεις. Τότε ήρθε η στιγμή που άλλαξε την Ευρώπη για πάντα. Στις 31 Αυγούστου, η καγκελάριος Άνγκελα Μέρκελ είπε το περιβόητο πλέον σύνθημά της σε συνέντευξη Τύπου: «Wir schaffen das» ή «Θα τα καταφέρουμε».
Το κάλεσμα
Τα λόγια της ήταν ένα ηχηρό κάλεσμα προς τους ανθρώπους όλου του κόσμου να έρθουν στη χώρα της, πυροδοτώντας μια μεταναστευτική κρίση, με τους πάντες από μια πληθώρα εθνών να κατευθύνονται προς τη Γερμανία. Πρόκειται για μια ανεξέλεγκτη διασπορά με επιπτώσεις που εξακολουθούν να συγκλονίζουν το μπλοκ της ΕΕ των 450 εκατομμυρίων ανθρώπων, καθώς και τη Βρετανία – όπως αποδεικνύει ο τεράστιος αριθμός των διαδηλώσεων κατά της μετανάστευσης που έχουν προγραμματιστεί σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο αυτό το Σαββατοκύριακο.
Ήμουν στην πρώτη γραμμή και παρακολουθούσα εκείνες τις ταραχώδεις στιγμές. Μπήκα στο Βερολίνο με μερικούς από τους πρώτους Σύριους που έφτασαν στην πόλη μετά την ομιλία της κ. Μέρκελ. Ήταν τέσσερις νεαροί από την πρωτεύουσα Δαμασκό, οι οποίοι φιλοξενούνταν σε μια αθλητική αίθουσα και ονειρεύονταν να γίνουν μηχανικοί στα εργοστάσια αυτοκινήτων BMW. Λίγες ημέρες αργότερα, είδα τα τρένα της Μέρκελ να εισέρχονται σε επαρχιακές πόλεις, όπου σκόρπιζαν τους νεοαφιχθέντες – όχι μόνο Σύριους, αλλά ανθρώπους κάθε εθνικότητας.
Όλοι στο τρένο
Όσοι έφυγαν από τις αφρικανικές δικτατορίες, τις κακοτράχαλες περιοχές του ISIS στη Μέση Ανατολή, τις μουσουλμανικές κοινότητες των Βαλκανίων και τεράστιοι αριθμοί ευκαιριακών οικονομικών μεταναστών – όλοι μπήκαν στο τρένο. Σε μια πόλη είδα άνδρες Ρομά να κατεβαίνουν από τα τρένα και να αρχίζουν να παίζουν το έγχορδο όργανό τους, το τσίμπαλο, πριν ζητιανέψουν χρήματα από Γερμανούς που έτρωγαν πρωινό σε καφετέριες.
Στο Γκίσεν, αμέσως μετά την ομιλία της Μέρκελ, συνάντησα τρεις Πακιστανούς που εγκατέλειψαν καλές θέσεις εργασίας στο αεροδρόμιο του Καράτσι για να ζητήσουν άσυλο στη Γερμανία. Μαζί με τις γυναίκες και τα παιδιά τους, τους είχε παραχωρηθεί ένα σπίτι πέντε υπνοδωματίων. «Ευχαριστούμε τον Θεό για την κυρία Μέρκελ», είπε ο Αρίφ, 34 ετών, επικεφαλής της οικογενειακής μονάδας, όταν τον βρήκα σε ένα ινδικό εστιατόριο. «Είχαμε βαρεθεί το Πακιστάν».
Το παράδειγμα
Μεγάλο μέρος της Ευρώπης ακολούθησε το παράδειγμα της Γερμανίας, αφήνοντας να περάσει όποιος μετανάστης χτυπούσε την πόρτα. Τα πλήθη που κατευθύνονταν προς τη Γερμανία βοηθήθηκαν στα θαλάσσια ταξίδια προς την Ευρώπη από την Ιταλία, την Ισπανία και την Ελλάδα. Τμήματα της Σκανδιναβίας, που επιθυμούσαν να αντιγράψουν τη γενναιοδωρία της Γερμανίας, έγιναν ένα ανοιχτό σπίτι για όσους δεν ήθελαν να ζήσουν στο Βερολίνο ή το Αμβούργο. Η φιλελεύθερη Σουηδία άδειασε τα καταλύματα διακοπών για τους νεοαφιχθέντες. Εκεί, παιδιά από το Ιράκ -πολλά από αυτά έφηβα αγόρια- εγκαταστάθηκαν σε ξενώνες φιλοξενίας νέων. Μου είπαν ότι χρησιμοποιούσαν κρατικές τραπεζικές κάρτες για να έχουν πρόσβαση σε χρήματα για δαπάνες από ΑΤΜ. Τους ακολούθησα εκεί για να δω αν αυτό μπορεί να είναι αλήθεια. Ήταν.
Ένα παγωμένο πρωινό, καθώς το φθινόπωρο πλησίαζε, ένιωσα ένα προαίσθημα καθώς παρακολουθούσα τεράστιες ομάδες νεαρών ανδρών μεταναστών να στέκονται αδρανείς στη δεύτερη πόλη της Σουηδίας, το Μάλμε. Κοιτούσαν αδιάφορα, ενώ οι Σουηδοί πήγαιναν στη δουλειά τους με χοντρές μπότες μέσα στο χιόνι.
Ίδια ιστορία
Στην Ιταλία ήταν η ίδια ιστορία. Οι μετανάστες, οι οποίοι αποσπάστηκαν από τις σαθρές βάρκες των διακινητών στα ανοικτά της Σικελίας από πολεμικά πλοία του ιταλικού ναυτικού, σύντομα περπατούσαν στις γέφυρες των λιμανιών, για να τους υποδεχτούν οι εργαζόμενοι σε φιλανθρωπικές οργανώσεις που χειροκροτούσαν και οι ντόπιοι που τραγουδούσαν τον εθνικό ύμνο της Ιταλίας. Οι Ισπανοί ακτοφύλακες επέστρεψαν από τη σύνταξη για να ερευνήσουν τις ακτές της Κόστα Μπλάνκα για να περισυλλέξουν τους μετανάστες που πλέουν προς την Ευρώπη από τις ακτές της Βόρειας Αφρικής. Ένα βράδυ στο Αλικάντε, καθώς ένα ακόμη σκάφος της ακτοφυλακής που τους μετέφερε κατευθυνόταν προς την ακτή, άκουσα μια ομάδα μαθητών να παρατηρεί με λύπη: «Οι Μαυριτανοί εισβάλλουν ξανά». Γνώριζαν την ιστορία της μουσουλμανικής κατάκτησης της περιοχής τους τον 6ο αιώνα.
Στην Κω, συνομίλησα σε ένα κέντρο φιλοξενίας προσφύγων με Σύριους γιους πλούσιων αξιωματικών του στρατού που είχαν φτάσει από τη Σμύρνη της Τουρκίας με βάρκα διακινητών. Είχαν ενταχθεί στα πλήθη για να αποφύγουν τη στράτευση στον στρατό του Άσαντ που διεξήγε εμφύλιο πόλεμο κατά του ISIS. Ένα από αυτά τα πριγκιπόπουλα μου είπε, σε τέλεια αγγλικά που έμαθε στο ιδιωτικό σχολείο, «Ποτέ δεν πίστευα ότι θα έπρεπε να ταξιδέψω με σκλάβες», καθώς έδειχνε δύο Σομαλές που είχαν φτάσει με το ίδιο πλοίο με αυτόν.
Με χιτζάμπ
Στο ίδιο καταφύγιο, Αράβισσες σύζυγοι που φορούσαν χιτζάμπ έλεγαν στους Έλληνες εργαζόμενους του καταφυγίου ότι έχουν ανθρώπινα δικαιώματα. Οι γυναίκες παραπονιόντουσαν ότι το κοτόπουλο και το ρύζι που τους σερβιρόταν από τους εθελοντές ήταν χωρίς μπαχαρικά. Απαίτησαν από τις ελληνικές Αρχές να στείλουν τους ίδιους και τις οικογένειές τους στην Αθήνα, ώστε να μπορέσουν να μεταβούν γρήγορα στη Γερμανία.
Μέρες αργότερα παρακολουθούσα με δυσπιστία όταν οι μετανάστες από την Κω επιβιβάστηκαν σε πλοία για την ηπειρωτική χώρα και αργότερα πέρασαν στην κροατική πρωτεύουσα Ζάγκρεμπ. Κάποιοι κόλλησαν μια φωτογραφία της Μέρκελ σε δέντρα στην κεντρική λεωφόρο του Ζάγκρεμπ καθώς περίμεναν. Άλλοι φορούσαν κόκκινα βραχιολάκια με τη λέξη «Γερμανία» και τα κουνούσαν στους φωτογράφους της «Mail».
Μπροστά τους, στο ταξίδι τους προς τη γη της επαγγελίας της κ. Μέρκελ, ήταν η Σλοβενία, η οποία έστειλε δυνάμεις καταστολής στα σύνορά της με την Κροατία για να σταματήσει τους μετανάστες, που πλέον απαιτούν όλο και περισσότερο τη διέλευση από το Ζάγκρεμπ. Κάθισα σε ένα αυτοκίνητο ένα βράδυ, όταν ένας Σλοβένος αστυνομικός των ΜΑΤ, με τον οποίο είχα μιλήσει νωρίτερα, μου έκανε με τα δάχτυλα το σήμα της νίκης πριν σηκώσει την ασπίδα του, καθώς 700 άτομα βάδιζαν προς το μέρος του σε ένα συνοριακό σταθμό. Μία ώρα αργότερα, ο ίδιος και η αστυνομία είχαν κατακλυστεί από το πλήθος κόσμου, το οποίο συνέχιζε προς το Βερολίνο.
Η συνέχεια του θέματος αύριο στην «Α»
Από τη Sue Reid στη Γερμανία
Associated Newspapers Limited
