Η ακμή είναι η μάστιγα των εφήβων: σύμφωνα με το Εθνικό Σύστημα Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου (NHS), ένας στους 20 ανθρώπους κατορθώνει να διανύσει την εφηβεία χωρίς να εμφανίσει κάποια μορφή ακμής. Και ενώ οι περισσότεροι την ξεπερνούν μέχρι τα μέσα της δεκαετίας των 20 (καθώς οι ορμονικές διαταραχές της εφηβείας που οδηγούν σε λιπαρό δέρμα και φραγμένους πόρους αρχίζουν να υποχωρούν), τουλάχιστον το 3% εξακολουθεί να επηρεάζεται από αυτήν ως τα 30 και μετά. Ωστόσο, υπάρχουν μεγάλες ελπίδες ότι δύο νέα εμβόλια θα μπορούσαν όχι μόνο να εξαλείψουν οριστικά τη δύσκολη στη θεραπεία ακμή, αλλά και να εμποδίσουν την εμφάνιση των σπυριών.
Πώς προκαλείται
Η ακμή προκαλείται όταν οι θύλακες της τρίχας μπλοκάρονται από το σμήγμα, μια λιπαρή ουσία που απελευθερώνεται από αδένες κοντά στην επιφάνεια του δέρματος, για να διατηρούνται οι τρίχες λιπαρές. Οι φραγμοί εμφανίζονται όταν οι αδένες παράγουν υπερβολική ποσότητα σμήγματος, το οποίο αναμιγνύεται με τα νεκρά κύτταρα του δέρματος και σχηματίζει ένα βύσμα – το οποίο στη συνέχεια μολύνεται από τα βακτήρια που ζουν στο δέρμα. Οι θεραπείες περιλαμβάνουν αντισηπτικές ή αντιβιοτικές κρέμες για τη μείωση του αριθμού των επιβλαβών βακτηρίων στο δέρμα, μακροχρόνια αντιβιοτικά για την εξόντωση των μικροβίων ή ισχυρά φάρμακα όπως η ισοτρετινοΐνη (εμπορική ονομασία Roaccutane), η οποία συρρικνώνει τους σμηγματογόνους αδένες και με τη σειρά της μειώνει την παραγωγή σμήγματος. Ωστόσο, παρόλο που είναι πολύ αποτελεσματικά, η μακροχρόνια χρήση αντιβιοτικών έχει και μειονεκτήματα, και το Roaccutane συνδέεται με σοβαρές πιθανές παρενέργειες, όπως πολύ ξηρό δέρμα, απώλεια λίμπιντο, αλλαγές στη διάθεση και, πιο σπάνια, αυτοκτονικές σκέψεις. Οι κηλίδες μπορούν επίσης να επιστρέψουν όταν διακοπεί η φαρμακευτική αγωγή. Τα δύο εμβόλια που βρίσκονται υπό ανάπτυξη θα μπορούσαν να προσφέρουν μια ασφαλέστερη και πιο μόνιμη λύση.
Γενετικό υλικό
Το ένα (που αναπτύσσεται από τη γαλλική φαρμακευτική εταιρεία Sanofi) παρασκευάζεται με τεχνολογία παρόμοια με αυτή που χρησιμοποιείται για τα εμβόλια Covid, με τμήματα γενετικού υλικού που ονομάζεται mRNA. Αντί για γενετικό υλικό από τον ιό Covid, το εμβόλιο κατά της ακμής χρησιμοποιεί γενετικό υλικό που εξάγεται από πρωτεΐνες οι οποίες βρίσκονται στο Cutibacterium acnes, την οικογένεια βακτηρίων που προκαλεί σπυράκια. Η ιδέα είναι ότι μόλις το ανοσοποιητικό σύστημα εκτεθεί σε αυτές τις πρωτεΐνες μέσω ενός εμβολίου, παράγει αντισώματα για να επιτεθεί και να καταστρέψει τα πλεονάζοντα βακτήρια στο δέρμα. Στη συνέχεια συρρικνώνει τις κηλίδες και αφήνει το δέρμα καθαρό. Αυτά τα αντισώματα θα περιπολούν τον οργανισμό για χρόνια μετά για να σταματήσουν την επιστροφή της ακμής. Σε δοκιμές σε ζώα, διαπιστώθηκε ότι το εμβόλιο αυτό περιορίζει την ανάπτυξη βακτηρίων που προκαλούν ακμή. Η Sanofi αναζητά 400 άτομα ηλικίας από 18 έως 45 ετών με μέτρια έως σοβαρή ακμή στο πρόσωπο για μια κλινική δοκιμή στις ΗΠΑ, στα οποία θα χορηγηθούν δύο ενέσεις και μια αναμνηστική ένεση ύστερα από ένα έτος. Στη Σιγκαπούρη σχεδιάζεται μια ξεχωριστή μελέτη για το ίδιο εμβόλιο, στην οποία συμμετέχουν 200 άτομα με ήπια ακμή. Τα αποτελέσματα και από τις δύο δοκιμές αναμένονται το 2027.
«Σημαντικό βήμα»
Η δρ Τζαστίν Χέξταλ, δερματολόγος, σύμβουλος στην ιδιωτική κλινική Tarrant Street Clinic στο Αρούντελ, δήλωσε ότι δεν είναι ακόμη σαφές εάν το εμβόλιο της Sanofi στοχεύει τον συγκεκριμένο τύπο βακτηρίων C. acnes που προκαλούν σπυράκια ή και τους έξι τύπους που βρίσκονται στο δέρμα. «Πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα, καθώς ορισμένοι τύποι αυτών των βακτηρίων συνιστούν κρίσιμο μέρος του μικροβιώματος (κοινότητα μικροβίων) που διατηρεί το δέρμα υγιές και ανθεκτικό», αναφέρει. Ο δρ Άνσου Σαχότα, δερματολόγος, σύμβουλος στην ιδιωτική κλινική One-Welbeck στο Λονδίνο, σημείωσε ότι η εμπειρία με τα εμβόλια Covid που βασίζονται σε mRNA έδειξε ότι η αποτελεσματικότητά τους αρχίζει να εξασθενεί σε μόλις τρεις μήνες, «οπότε αυτά τα εμβόλια κατά της ακμής ενδεχομένως θα πρέπει να επαναλαμβάνονται τακτικά».
Διαφορετικό
Εν τω μεταξύ, βρίσκεται σε εξέλιξη η ανάπτυξη ενός διαφορετικού εμβολίου που θα μπορούσε ενδεχομένως να προλάβει τις δερματικές εξάρσεις που οφείλονται στην ακμή. Αυτό το δεύτερο εμβόλιο λειτουργεί στοχεύοντας ένα ένζυμο που ονομάζεται υαλουρονιδάση, το οποίο εκκρίνεται από τα βακτήρια που προκαλούν την ακμή. Το ένζυμο συμβάλλει στη δημιουργία κηλίδων επειδή διασπά το υαλουρονικό οξύ, μια ουσία που παράγεται από το δέρμα και εμποδίζει την ξήρανσή του. Χωρίς υαλουρονικό οξύ, οι θύλακες ενδέχεται να μολυνθούν, προκαλώντας φραγμούς που ευνοούν την ανάπτυξη βακτηρίων. Για την παρασκευή ενός εμβολίου, το ένζυμο συνδέεται με έναν παράγοντα που ονομάζεται ανοσοενισχυτικό -μια χημική ουσία που διεγείρει την ανοσολογική απόκριση- και μόλις εγχυθεί, το ανοσοποιητικό σύστημα απελευθερώνει αντισώματα που επιτίθενται στην υαλουρονιδάση και σταματούν αυτή την αλυσιδωτή αντίδραση. Μια ομάδα ερευνητών του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνια στο Σαν Ντιέγκο διαπίστωσε ότι, όταν χορήγησαν το εμβόλιο σε ποντίκια, η ένταση της ακμής μειώθηκε κατά το ήμισυ σε σύγκριση με τα ποντίκια που δεν έλαβαν το εμβόλιο, σύμφωνα με δημοσίευμα του περιοδικού «Nature Communications» το 2023. Οι ερευνητές σχεδιάζουν τώρα μια δοκιμή για να δουν αν μπορούν να επαναλάβουν αυτά τα ευρήματα σε ανθρώπους. Είναι πιθανό να περάσουν τουλάχιστον πέντε χρόνια μέχρι να είναι διαθέσιμο ένα εμβόλιο κατά της ακμής.
«Αρχική φάση»
Η καθηγήτρια Άλισον Λέιτον, συμβουλευτική δερματολόγος στο Harrogate and District NHS Foundation Trust και εκπρόσωπος της Βρετανικής Ένωσης Δερματολόγων, δηλώνει: «Αυτές οι καινοτόμες θεραπείες βρίσκονται μόλις στην αρχική φάση των μελετών. Ωστόσο, στο μέλλον είναι πιθανό οι ασθενείς με οικογενειακό ιστορικό ακμής να επιλέξουν ένα προληπτικό εμβόλιο». Η ίδια πρόσθεσε ότι θα μπορούσε επίσης να μειώσει τη διαδεδομένη χρήση μακροχρόνιας αντιβιοτικής θεραπείας για την ακμή, κάτι που θα μπορούσε να συμβάλει στην αντιμετώπιση του αυξανόμενου προβλήματος της αντοχής στα αντιβιοτικά, καθώς η υπερβολική χρήση των φαρμάκων οδηγεί τα βακτήρια να μάθουν πώς να γίνονται ανθεκτικά στην επίδρασή τους. Ωστόσο, η δρ Χέξταλ προσθέτει ότι, ενώ «μπορεί να είναι εφικτό σε οικογένειες με ισχυρούς γενετικούς δεσμούς με την ακμή, δεν είμαι σίγουρη πόσοι άνθρωποι θα κάνουν το εμβόλιο για την ακμή χωρίς να παρουσιάζουν συμπτώματα της νόσου».
ΑΠΌ ΤΟΝ PAT HAGAN
