Ο 45χρονος θρύλος της Λίβερπουλ κέρδισε 114 συμμετοχές μεταξύ 2000 και 2014, παίζοντας υπό τις οδηγίες των Σβεν-Γιόραν Έρικσον, Στιβ ΜακΛάρεν, Φάμπιο Καπέλλο και Ρόι Χόντσον. Ο κεντρικός μέσος ήταν μέλος της μυθικής Χρυσής Γενιάς, αλλά η Αγγλία δεν προχώρησε ποτέ πέρα από τα προημιτελικά ενός Παγκοσμίου Κυπέλλου ή ενός Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος στην εποχή του.
Και ο Τζέραρντ πιστεύει ότι η αδυναμία των παικτών της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ, της Λίβερπουλ και της Τσέλσι να αφήσουν στην άκρη τις αντιπαλότητες των ομάδων τους ήταν ένας βασικός παράγοντας. «Υπήρχε ένα πρόβλημα στην Αγγλία, κατά τη γνώμη μου. Νομίζω ότι όλοι ήμασταν αποτυχημένοι εγωιστές», δήλωσε ο Τζέραρντ (παρακάτω) σε ένα podcast που φιλοξενεί ο πρώην συμπαίκτης του στην ομάδα της Αγγλίας Ρίο Φέρντιναντ. «Παρακολουθώ τηλεόραση τώρα και βλέπω τον Τζέιμι Κάραγκερ να κάθεται δίπλα στον Πολ Σκόουλς σε αυτή τη συζήτηση οπαδών και μοιάζουν σαν να είναι κολλητοί εδώ και 20 χρόνια. «Βλέπω τη σχέση του Κάραγκερ με τον Γκάρι Νέβιλ και μοιάζουν σαν να είναι φίλοι
εδώ και 20 χρόνια. Είμαι μάλλον πιο φιλικός μαζί σου τώρα απ’ ό,τι ήμουν όταν παίζαμε μαζί επί 15 χρόνια. «Ναι, (υπήρχε) πικρία, λίγη αντιπάθεια, λίγο μίσος. Αλλά όταν το σκέφτεσαι τώρα, είναι λίγο ανώριμο. «Γιατί λοιπόν δεν ήρθαμε κοντά; Ήταν εγωισμός; Ήταν αντιπαλότητα; Γιατί είμαστε όλοι πιο κοντά και πιο δεμένοι τώρα; «Νομίζω ότι οφείλεται στην κουλτούρα εντός της Αγγλίας που δεν ήρθαμε ποτέ κοντά. Ήμασταν όλοι πάρα πολύ στα δωμάτιά μας. Δεν ήμασταν φιλικοί ή δεμένοι ο ένας με τον άλλον. Δεν ήμασταν ομάδα. Ποτέ δεν γίναμε μια πραγματικά καλή και δυνατή ομάδα».
Ο Τζέραρντ παραδέχτηκε ότι η εμπειρία του με την Αγγλία ήταν «πολύ διαφορετική από το να είσαι μέλος της ομάδας της Λίβερπουλ.» «Ήταν σαν να μην ένιωθα μέλος μιας ομάδας, δεν ένιωθα συνδεδεμένος με τους συμπαίκτες μου στην Αγγλία».
Πριν από μερικές εβδομάδες, κατά τη διάρκεια ενός προκριματικού αγώνα για το Παγκόσμιο Κύπελλο εναντίον της Σερβίας, βρέθηκα σε ένα εστιατόριο στο Βελιγράδι με τον Πολ Ρόμπινσον, τον πρώην τερματοφύλακα της Αγγλίας που έχει γίνει ένας οξυδερκής και ειλικρινής σχολιαστής στο BBC. Σύντομα, μιλούσαμε για το Μπάντεν-Μπάντεν.
Όποιος βρέθηκε στην όμορφη γερμανική λουτρόπολη κατά τη διάρκεια της καταδικασμένης προσπάθειας της “Χρυσής Γενιάς” να κατακτήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2006 έλκεται από το θέμα όπως ο σκόρος από τη φλόγα. Η Αγγλία έμεινε σε ένα ξενοδοχείο στην κορυφή του βουνού έξω από την πόλη, υπό την καθοδήγηση του προπονητή Σβεν-Γιόραν Έρικσον και της συντρόφου του Νάνσι Ντελ Όλιο. Οι σύζυγοι, οι κοπέλες και οι οικογένειες των παικτών διέμειναν στο ξενοδοχείο πέντε αστέρων Brenners Park Hotel στην πόλη. Πολλοί Άγγλοι δημοσιογράφοι έμειναν επίσης εκεί. Οι δύο παρατάξεις είχαν θεαματικές διαμάχες στο μπαρ του ξενοδοχείου τα περισσότερα βράδια. «Μην ανησυχείς», είπε ένας από τους συναδέλφους μου στην εφημερίδα στον αδελφό ενός παίκτη ένα βράδυ, καθώς σκεφτόμασταν την κάλυψη των επόμενων σταδίων της διοργάνωσης. «Θα πάτε σπίτι σας πριν από εμάς». Δυστυχώς, είχε δίκιο. Ενίοτε, η Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία Αγγλίας (FA) ή οι ίδιοι οι παίκτες έπρεπε να ενεργήσουν ως ειρηνοποιοί και να παρέμβουν. Ήταν μια σαπουνόπερα. Ήταν ένα τσίρκο. Ο Ρόμπινσον, Νο 1 της Αγγλίας εκείνη την εποχή, επέτρεψε στον εαυτό του ένα ειρωνικό χαμόγελο στη μνήμη όλων όσων συνέβησαν εκεί. «Ήταν απλά λάθος», είπε.
Η διαμονή της Αγγλίας στο Μπάντεν-Μπάντεν – το φαινόμενο WAG (σ.τ.μ.: όρος που χρησιμοποιείται για να αναφερθεί στις συζύγους και τις κοπέλες αθλητών) που γεννήθηκε εκεί, οι διαχωρισμοί στην ομάδα που αφέθηκαν να αναπτυχθούν και οι ανεξέλεγκτοι εγωισμοί – έχει καταλήξει να συμβολίζει σε μεγάλο βαθμό τη σπατάλη, την επιπολαιότητα και τη δυσλειτουργία της Χρυσής Γενιάς. Ήταν γεγονότα όπως η διαμονή στη Γερμανία στα οποία αναφερόταν ο Στίβεν Τζέραρντ όταν αναπολούσε χθες με τον Ρίο Φέρντιναντ τις τύψεις και τις χαμένες ευκαιρίες. Εκείνη η διοργάνωση θα έπρεπε να αποτελεί την καλύτερη ευκαιρία που είχε η Χρυσή Γενιά για την κατάκτηση του Παγκοσμίου Κυπέλλου, αλλά χάθηκε.
Τώρα, καθώς η Αγγλία παλεύει με νέες φιλοδοξίες για την κατάκτηση ενός Παγκοσμίου Κυπέλλου στις Ηνωμένες Πολιτείες, το Μεξικό και τον Καναδά, με μια άλλη ομάδα που περιέχει εξαιρετικά ταλέντα, οι τύψεις του Τζέραρντ μοιάζουν ιδιαίτερα επίκαιρες. Ο Τζέραρντ έκανε μια εξέχουσα αναφορά στον τρόπο με τον οποίο η αφοσίωση στους συλλόγους έβλαπτε την ενότητα της ομάδας, ιδιαίτερα η αντιπαλότητα που υπήρχε μεταξύ των παικτών της Λίβερπουλ και των παικτών της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Έτρωγαν σε ξεχωριστά τραπέζια, κάθονταν σε ξεχωριστές παρέες στο λεωφορείο της ομάδας, ήταν καχύποπτοι ο ένας για τον άλλον, δεν μπορούσαν να αφήσουν στην άκρη την έχθρα των συλλόγων τους. Ο Τζέραρντ δήλωσε ότι δεν του άρεσε να είναι σε ταξίδι με την Αγγλία όσο του άρεσε με τη Λίβερπουλ. Οι παίκτες της Γιουνάιτεντ – ο Γκάρι Νέβιλ, ο Ντέιβιντ Μπέκαμ και ο Πολ Σκόουλς – ένιωθαν ακριβώς το ίδιο.
Οι διαχωρισμοί πήγαιναν και παραπέρα. Ορισμένοι παίκτες δυσανασχέτησαν με το γεγονός ότι ο Μπέκαμ, ως αρχηγός, είχε τη δυνατότητα να επιλέξει το καλύτερο δωμάτιο στο ξενοδοχείο κατά τη διάρκεια της διοργάνωσης. Έγιναν παράπονα στον Έρικσον για το σύστημα αυτό. Πρόκειται για ένα ζήτημα το οποίο, προς τιμήν των σημερινών παικτών της Αγγλίας, δεν υφίσταται πλέον. Ο Έρικσον πρέπει να αναλάβει μέρος της ευθύνης για τους διαχωρισμούς. Ήταν ένας αξιαγάπητος άνθρωπος, αλλά δεν είχε τη δύναμη να αντιμετωπίσει τις τεράστιες προσωπικότητες που κυριαρχούσαν στην ομάδα της Αγγλίας εκείνη την εποχή. Θαμπώθηκε από το φως των αστεριών τους. Ήταν ένας άνθρωπος που τον έλκυε η λάμψη, η επίδειξη και ο πλούτος και δεν είχε την όρεξη να αντιμετωπίσει τα αστέρια της ομάδας, είτε για τους διαχωρισμούς τους είτε για την υπερηφάνεια τους.
Δεν είχε τη θέληση να αφήσει εκτός τον Τζέραρντ ή τον Φρανκ Λάμπαρντ από τις προτιμώμενες θέσεις τους ως κεντρικοί μέσοι, παρόλο που σπάνια διακρίνονταν ως συνεργάτες. Αποσιώπησε το ζήτημα μετακινώντας τον Πολ Σκόουλς στα αριστερά της μεσαίας γραμμής, όπου ήταν αναποτελεσματικός. Επίσης, επέτρεψε τη φαρσοκωμωδία που διαδραματίστηκε στο Μπάντεν-Μπάντεν. Μερικές φορές αισθάνθηκε σαν η διοργάνωση να είχε μετατραπεί σε μια σειρά κοινωνικών εκδηλώσεων και όχι ποδοσφαιρικών αγώνων.
Μιλάμε τώρα για το ταλέντο που έχει στη διάθεσή του ο Τόμας Τούχελ, αλλά δεν φτάνει τον πλούτο που διέθετε ο Έρικσον. Τζον Τέρι, Μπέκαμ, Φέρντιναντ, Τζέραρντ, Ρούνεϊ, Λάμπαρντ, Όουεν Χάργκριβς και Άσλεϊ Κόουλ. Τι ομάδα. Και να σκεφτεί κανείς ότι δεν κατάφεραν ποτέ να προχωρήσουν πέρα από τα προημιτελικά ενός Παγκοσμίου Κυπέλλου ή ενός Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος. Ήταν όλοι τους παίκτες παγκόσμιας κλάσης, αλλά δεν εκμεταλλεύτηκαν την ευκαιρία που είχαν. Η ευκαιρία χαραμίστηκε. Ο χαρακτηρισμός τους ως «αποτυχημένοι εγωιστές», όπως είπε ο Τζέραρντ, φαίνεται σκληρός, αλλά ίσως είναι αντικειμενικά σωστός. Δεν μπορούσαν να ενωθούν για το κοινό καλό. Δεν μπορούσαν να δουν την ευρύτερη εικόνα.
Όσοι επιμένουν να υποστηρίζουν ότι ο Γκάρεθ Σάουθγκεϊτ απέδωσε κάτω των δυνατοτήτων του όσο ήταν προπονητής της Αγγλίας δεν βλέπουν ότι ήταν ο άνθρωπος που διόρθωσε τελικά το πρόβλημα στο οποίο αναφέρθηκε ο Τζέραρντ και το οποίο κατέστρεψε τον Έρικσον και τους διαδόχους του, Στιβ ΜακΛάρεν και Φάμπιο Καπέλλο. Ο Σάουθγκεϊτ ήταν αυτός που ένωσε τις ανταγωνιστικές παρατάξεις και κατάφερε τελικά με την ομάδα της Αγγλίας να αναπαράγει την κουλτούρα ενός συλλόγου. Ο Σάουθγκεϊτ ήταν εκείνος που είδε πόσο σημαντικό ήταν αυτό και που απήλαυσε τους καρπούς με την επίτευξη των ημιτελικών του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 2018 και των τελικών του Euro 2020 και του Euro 2024.
Οι παρατηρήσεις του Τζέραρντ ρίχνουν φως και στην απόφαση του Τούχελ να μην συμπεριλάβει τον Τζουντ Μπέλινγκχαμ στην ομάδα της Αγγλίας που θα αντιμετωπίσει την Ουαλία αύριο το βράδυ, σε φιλική αναμέτρηση, και τη Λετονία, σε προκριματικό αγώνα για το Παγκόσμιο Κύπελλο την Τρίτη. Κάποιοι έμειναν έκπληκτοι από την απόφαση του Τούχελ, αλλά άλλοι είδαν ότι ήταν σοφή. Ο Μπέλινγκχαμ θεωρείται από πολλούς ότι έχει αρνητικό αντίκτυπο στην ενότητα της ομάδας, ιδίως λόγω της περιφρόνησης με την οποία φαίνεται να αντιμετωπίζει ορισμένους από τους συμπαίκτες του. Ο Τούχελ έχει κάνει αρκετές αιχμηρές αναφορές στη στάση του. Λέγεται ότι ο Τούχελ κάνει με τον Μπέλινγκχαμ αυτό που ο Έρικσον δεν είχε ποτέ τη θέληση να κάνει με κανέναν από τους κορυφαίους παίκτες του. Λέγεται ότι όλο το ταλέντο του κόσμου δεν θα σου φέρει τη νίκη σε μια διοργάνωση αν η ομάδα δεν έχει το σωστό πνεύμα.
«Είναι τρεις εβδομάδες που είχαμε την καλύτερη προετοιμασία, την καλύτερη απόδοση μέχρι στιγμής υπό την ευθύνη μου», δήλωσε ο Τούχελ για την απόφασή του να αφήσει εκτός τον Μπέλινγκχαμ, ο οποίος ήταν τραυματίας στη νίκη του περασμένου μήνα με σκορ 5-0 στο Βελιγράδι. «Γιατί να μην επιμείνω στην ίδια ομάδα; Δεν πιστεύετε ότι η συμπεριφορά στον πάγκο, η υποστήριξη από τον πάγκο, η υποστήριξη από την προπόνηση, ο ανταγωνισμός, η ομαδικότητα δίνουν τη δυνατότητα στην ενδεκάδα να παίξει όπως έπαιξε; Το πιστεύω ακράδαντα. Το ένιωσα στο Βελιγράδι, πίσω μου στον πάγκο. Η συμπεριφορά γύρω από αυτό – πριν, μετά και κατά τη διάρκεια του παιχνιδιού – ήταν ακριβώς όπως θέλουμε να είναι. Γιατί λοιπόν να ρισκάρω να το αλλάξω αυτό;
Ήταν μια ερώτηση που φαινόταν ότι ο Έρικσον δεν έκανε ποτέ. Αν την είχε κάνει, ίσως ο Τζέραρντ, ο Λάμπαρντ και ο Μπέκαμ να είχαν κερδίσει τρόπαια με τη χώρα τους, μαζί με αυτά που κέρδισαν με τις ομάδες τους. Και ίσως η «Χρυσή Γενιά» να είχε γίνει μια φράση που λέγεται με σεβασμό και θαυμασμό, αντί για έναν όρο που μας κάνει να νιώθουμε αμήχανα για τις προσδοκίες που τρέφαμε και τις ελπίδες που διαψεύστηκαν.
Από τους MICHAEL PAVITT και LEWIS STEELE
©Associated Newspapers Limited
