Εξήντα τέσσερα χρόνια αφότου εγκρίθηκε η χρήση του αντισυλληπτικού χαπιού για το βρετανικό ΕΣΥ στο Ηνωμένο Βασίλειο, η επιστήμη βρίσκεται επιτέλους στα πρόθυρα της παρασκευής ενός τέτοιου χαπιού για τους άνδρες. Μελέτες σε ζώα δείχνουν ότι το πειραματικό δισκίο – επί του παρόντος γνωστό μόνο ως YCT-529- μπορεί να απενεργοποιήσει αποτελεσματικά την παραγωγή σπέρματος και μια πρόσφατη δοκιμή με 16 υγιείς άνδρες διαπίστωσε ότι δεν προκαλεί σοβαρές παρενέργειες. Το επόμενο βήμα είναι να γίνουν μελέτες σε εκατοντάδες άνδρες, προκειμένου να διαπιστωθεί αν είναι αποτελεσματικό στην πρόληψη ανεπιθύμητων κυήσεων. Εάν επιτύχει, το πρώτο ανδρικό αντισυλληπτικό χάπι στον κόσμο θα μπορούσε να είναι διαθέσιμο σε τρία χρόνια από τώρα.
Οι μέθοδοι
Η αναζήτηση ενός ανδρικού αντισυλληπτικού χαπιού υπήρξε μακροχρόνια. Οι περισσότερες προσπάθειες έχουν επικεντρωθεί σε μεθόδους που καταστέλλουν τη δραστηριότητα των ορμονών, που ονομάζονται γοναδοτροπίνες, οι οποίες διεγείρουν την παραγωγή σπέρματος. Αυτό όμως μπορεί να μειώσει τη λίμπιντο και να προκαλέσει ανεπιθύμητες ενέργειες, όπως μυϊκή αδυναμία και εξάψεις. Το YCT-529 προκαλεί ενθουσιασμό μεταξύ των επιστημόνων γονιμότητας, επειδή δεν βασίζεται στη διαταραχή των ορμονών προκειμένου να επιτευχθεί έλεγχος των γεννήσεων. Αντίθετα, λειτουργεί αναστέλλοντας τις επιδράσεις μιας πρωτεΐνης που ονομάζεται υποδοχέας ρετινοϊκού οξέος άλφα ή RAR-άλφα, η οποία διαδραματίζει κρίσιμο ρόλο στον σχηματισμό του σπέρματος. Το ρετινοϊκό οξύ είναι ένα σημαντικό θρεπτικό συστατικό, το οποίο ο οργανισμός παράγει από τη βιταμίνη Α (βρίσκεται σε τρόφιμα όπως το τυρί, το σπανάκι και τα καρότα). Συνδέεται με τις πρωτεΐνες RAR-άλφα, οι οποίες βρίσκονται σε κύτταρα σε όλο το σώμα – συμπεριλαμβανομένου του εγκεφάλου, του ήπατος, των πνευμόνων και του δέρματος – όπου βοηθά στην ανάπτυξη νέων κυττάρων.
Για τους άνδρες, παίζει ζωτικό ρόλο στην παραγωγή νέου σπέρματος. Χωρίς αρκετό ρετινοϊκό οξύ, η παραγωγή σπέρματος απενεργοποιείται σχεδόν πλήρως. Το YCT-529 λειτουργεί με πρόσδεση στον RAR-άλφα στους όρχεις, εμποδίζοντας την είσοδο του ρετινοϊκού οξέος στα κύτταρα, κάτι που είναι απαραίτητο για να εξασφαλιστεί η υγιής παραγωγή σπέρματος. Σε δοκιμές που πραγματοποιήθηκαν, τα ποντίκια που έλαβαν το χάπι καθημερινά για τέσσερις εβδομάδες παρουσίασαν δραματική μείωση του αριθμού των σπερματοζωαρίων και ήταν κατά 99% αποτελεσματικό στην πρόληψη της εγκυμοσύνης. Οι επιδράσεις υποχώρησαν από τέσσερις έως έξι εβδομάδες μετά τη διακοπή του φαρμάκου και τα αρσενικά ποντίκια ήταν σε θέση να αποκτήσουν ξανά απογόνους. Μια πρόσφατη μελέτη από την κατασκευάστρια εταιρεία, YourChoice Therapeutics, έδωσε σε 16 άνδρες τα ημερήσια δισκία σε δόσεις που κυμαίνονταν από 10mg έως 180mg για ένα μήνα. Τα ευρήματα έδειξαν ότι ήταν γενικά ασφαλές και καλά ανεκτό, χωρίς ενδείξεις ότι επηρέαζε τη λίμπιντο, την ισορροπία των ορμονών ή τη διάθεση, ανέφερε το επιστημονικό περιοδικό «Communications Medicine». «Αυτά είναι καλά νέα», λέει ο Τετ Γιαπ, καθηγητής Ουρολογίας στο King’s College του Λονδίνου. «Φαίνεται ότι υπάρχει πρόοδος. Το επόμενο βήμα είναι να εξετάσουμε την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα σε μεγαλύτερες ομάδες ανδρών».
Χρειάζονται μήνες
Ωστόσο, αυτό το ανδρικό χάπι δεν είναι μια γρήγορη λύση. Μπορεί να χρειαστούν δύο μήνες ή και περισσότερο για να μειωθεί πλήρως η παραγωγή σπέρματος, πράγμα που σημαίνει ότι άλλες μέθοδοι αντισύλληψης μπορεί να εξακολουθούν να είναι απαραίτητες κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Και χρειάζονται άλλοι δύο έως τρεις μήνες για να ανακάμψει πλήρως η παραγωγή σπέρματος, εάν ο άνδρας θέλει να δημιουργήσει οικογένεια. Υπάρχουν επίσης αναπάντητα ερωτήματα σχετικά με την ασφάλεια του χαπιού, λέει ο καθηγητής Γιαπ. Ένα από αυτά είναι αν μπλοκάρει το ρετινοϊκό οξύ μόνο στους όρχεις ή και αλλού στο σώμα. Αυτό είναι σημαντικό, καθώς το ρετινοϊκό οξύ έχει πολλούς ρόλους: ένας από τους οποίους είναι η διατήρηση της ορθής λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος. «Μερικοί από τους εθελοντές υπέφεραν από λοιμώξεις του αναπνευστικού συστήματος κατά τη διάρκεια της δοκιμής, γεγονός που θέτει το ερώτημα εάν το φάρμακο καταστέλλει το ανοσοποιητικό σύστημα», λέει ο καθηγητής Γιαπ. «Επιπλέον, ένας εθελοντής παραπονέθηκε για καρδιακή αρρυθμία (ακανόνιστος καρδιακός παλμός) κατά τη λήψη του φαρμάκου. Αυτό θα μπορούσε να είναι εντελώς τυχαίο, αλλά η δοκιμή ήταν πολύ σύντομη για να συμπεράνουμε αν αυτό οφειλόταν ή όχι στο φάρμακο». Ο Ρίτσαρντ Άντερσον, καθηγητής Κλινικής Αναπαραγωγικής Επιστήμης στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, δήλωσε ότι το ανδρικό χάπι δημιουργεί «μεγάλο ενθουσιασμό και ενδιαφέρον». Ο ίδιος πρόσθεσε: «Στα ζωικά μοντέλα ο μηχανισμός φαίνεται σίγουρα αληθοφανής, αλλά είναι πολύ νωρίς και υπάρχουν περιορισμένες πληροφορίες μέχρι στιγμής σχετικά με την επίδρασή του στους ανθρώπους».
Οι εναλλακτικές
Άλλες ερευνητικές ομάδες διερευνούν εναλλακτικές προσεγγίσεις. Μία από αυτές είναι ένα τζελ που εγχέεται στους σπερματικούς πόρους για να εμποδίσει την απελευθέρωση των σπερματοζωαρίων στο σπέρμα του άνδρα. Τα αποτελέσματα που δημοσιεύθηκαν νωρίτερα φέτος από την εταιρεία που το ανέπτυξε έδειξαν ότι το τζελ, που ονομάζεται Adam, εμπόδιζε την απελευθέρωση των σπερματοζωαρίων για τουλάχιστον δύο χρόνια. Ωστόσο, τα αποτελέσματα δεν έχουν ακόμη δημοσιευθεί σε επιστημονικό περιοδικό που έχει εξεταστεί από ομότιμους ειδικούς. Μια άλλη επιλογή είναι το Nestorone – ένα τζελ που τρίβεται στα μπράτσα ενός άνδρα μία φορά την ημέρα και περιέχει έναν συνδυασμό από οξική σεγεστερόνη (μια συνθετική γυναικεία σεξουαλική ορμόνη που απενεργοποιεί την παραγωγή σπέρματος) και την ανδρική ορμόνη τεστοστερόνη. Αν και αποτελεσματικό, το εν λόγω φάρμακο μπορεί να μειώσει τα φυσικά επίπεδα τεστοστερόνης, προκαλώντας στυτική δυσλειτουργία. Η τεστοστερόνη προστίθεται στο τζελ για να αντιμετωπιστεί αυτή η παρενέργεια. Εκατοντάδες άνδρες έχουν ήδη λάβει μέρος σε διεθνείς κλινικές δοκιμές για το τζελ και τα αποτελέσματα που παρουσιάστηκαν σε ιατρικό συνέδριο στη Βοστώνη πέρυσι έδειξαν ότι ήταν αποτελεσματική μέθοδος αντισύλληψης στο 86% των ανδρών, ύστερα από 15 εβδομάδες καθημερινής χρήσης.
ΑΠΟ ΤΟΝ Pat Hagan ©Associated Newspapers Limited
