Οι δίκες με ενόρκους πρόκειται να καταργηθούν συλλήβδην, εκτός από τα πιο σοβαρά εγκλήματα, σύμφωνα με ένα σχέδιο-βόμβα το οποίο, όπως λένε οι δικηγόροι, θα καταστρέψει την πίστη στη Δικαιοσύνη και τη βρετανική Δημοκρατία. Ο αναπληρωτής πρωθυπουργός, Ντέιβιντ Λάμι, αντιμετώπισε οργισμένες αντιδράσεις μετά τη διαρροή ενός υπομνήματος που αποκάλυψε τον μεγαλύτερο ανασχηματισμό στο σύστημα ποινικής δικαιοσύνης εδώ και 800 χρόνια. Συγκεκριμένα αποκαλύφθηκε πώς οι Εργατικοί σκοπεύουν να καταργήσουν τις δίκες με σώμα ενόρκων για τα περισσότερα αδικήματα, εκτός από τις υποθέσεις δολοφονίας, βιασμού ή ανθρωποκτονίας. Σε μια αναπάντεχη στροφή 180 μοιρών έπειτα από χρόνια που διατυμπάνιζε τη σημασία της δίκης με ενόρκους, ο Ντέιβιντ Λάμι, ο οποίος είναι επίσης υπουργός Δικαιοσύνης, ανακοίνωσε σε ενημέρωση προς όλες τις κυβερνητικές υπηρεσίες ότι «δεν υπάρχει δικαίωμα σε δίκη με σώμα ενόρκων» στη Βρετανία και ότι οι δικαστές θα πρέπει να χειρίζονται μόνοι τους το μεγαλύτερο μέρος των υποθέσεων για να μειωθούν οι καθυστερήσεις στα δικαστήρια.
Φωνάζουν οι δικηγόροι
Θέλει να δημιουργήσει μια νέα βαθμίδα δικαστηρίων, με δικαστές που θα ασχολούνται με δεκάδες χιλιάδες αδικήματα, ώστε να μειωθεί η συσσώρευση σχεδόν 80.000 υποθέσεων. Ωστόσο, οι δικηγόροι κατήγγειλαν τα σχέδια ως «παγίδα» που θα «καταστρέψει τη Δικαιοσύνη όπως την ξέρουμε» και θα μπορούσε να οδηγήσει σε κοινωνική αναταραχή, καθώς οι διώξεις θα περιοριστούν σε «γραφειοκρατική τυπικότητα», με αποφάσεις που θα λαμβάνονται βάσει νομικών εκθέσεων που θα υποβάλλονται σε δικαστή και όχι βάσει στοιχείων που θα εξετάζονται σε δημόσια συνεδρίαση. Το ενημερωτικό έγγραφο, με τίτλο «απόρρητο και επίσημο», αναφέρει ότι μόνο οι υποθέσεις βιασμού, δολοφονίας, ανθρωποκτονίας και δημοσίου συμφέροντος θα εκδικάζονται από σώμα ενόρκων, ενώ όλα τα άλλα αδικήματα «κατώτερης βαθμίδας» θα εκδικάζονται μόνο από δικαστή.
Οι προτάσεις προχωρούν πολύ περισσότερο από τις συστάσεις του σερ Μπράιαν Λέβεσον, ο οποίος στην αναθεώρηση των ποινικών δικαστηρίων πρότεινε τη χρήση ενός ενδιάμεσου δικαστηρίου για δίκες μόνο με δικαστή σε «σοβαρές και σύνθετες υποθέσεις απάτης» και άλλες τεχνικά περίπλοκες υποθέσεις. Αντ’ αυτού, ο Ντέιβιντ Λάμι θέλει να στείλει όλες τις υποθέσεις στις οποίες υπάρχει πιθανή ποινή έως πέντε έτη σε δικαστήριο κατώτερης βαθμίδας, με μόνες εξαιρέσεις τον φόνο, τον βιασμό, την ανθρωποκτονία ή τις υποθέσεις που θεωρούνται ότι ανήκουν στη σφαίρα του «δημοσίου συμφέροντος». Αναμένεται ότι στο 75% των δικών οι αποφάσεις θα λαμβάνονται από δικαστή αντί για ενόρκους.
Μεγαλύτερη εξουσία
Στο πλαίσιο των μεταρρυθμίσεων, η ανώτατη εξουσία των δικαστών σχετικά με την επιβολή ποινών θα αυξηθεί από έξι σε 24 μήνες, ώστε να μπορούν να ασχοληθούν με περισσότερες υποθέσεις. Το επίσημο έγγραφο που στάλθηκε σε ανώτερους δημόσιους υπαλλήλους αναφέρει: «Ο αναπληρωτής πρωθυπουργός έχει πλέον λάβει τις τελικές του αποφάσεις και επί του παρόντος επιδιώκει συλλογική συμφωνία μέσω γύρου εγγράφων». Οι απαραίτητες αλλαγές θα απαιτούσαν πρωτογενή νομοθεσία. Ωστόσο, την περασμένη εβδομάδα, καθώς ο Λάμι αντιμετώπισε την οργή των νομικών ομάδων, το υπουργείο Δικαιοσύνης έσπευσε να εκδώσει μια δήλωση που έλεγε: «Δεν έχει ληφθεί οριστική απόφαση». Την ίδια στάση κράτησε και η Ντάουνινγκ Στριτ. Ερωτηθείς ποια είναι η άποψη του σερ Κιρ Στάρμερ για το σχέδιο, δεδομένου ότι όταν ήταν διευθυντής Εισαγγελίας είπε πως «το γενικό και πρωτεύον τεκμήριο θα πρέπει να είναι η δίκη με ενόρκους, με πολύ, πολύ περιορισμένες εξαιρέσεις», εκπρόσωπος του πρωθυπουργού δήλωσε: «Δεν έχουν ληφθεί οριστικές αποφάσεις».
Ο σκιώδης υπουργός Δικαιοσύνης, Ρόμπερτ Τζένρικ, δήλωσε: Ο Λάμι πετάει ένα θεμελιώδες κομμάτι της δημοκρατίας μας και ένα από τα μεγαλύτερα δώρα της χώρας μας στον κόσμο». Υψηλόβαθμα στελέχη της ποινικής δικαιοσύνης χαρακτήρισαν το σχέδιο ως «τη μεγαλύτερη επίθεση στο σύστημα ελευθερίας μας εδώ και 800 χρόνια». Ένας δικηγόρος είπε: «Πρόκειται για παγίδα… Αυτό θα εισαγάγει ουσιαστικά τη μυστική Δικαιοσύνη και όταν υπονομεύεις την πίστη στη Δικαιοσύνη φέρνεις την κοινωνική αναταραχή ένα βήμα πιο κοντά». Η πρώην γενική εισαγγελέας Σουέλα Μπρέιβερμαν δήλωσε: «Η δίκη από ομότιμούς σας είναι θεμελιώδες δικαίωμα της δημοκρατίας μας και αποτελεί τον πυρήνα τού ποιοι είμαστε ως έθνος».
Υποκρισία
Η Ρίελ Κάρμι-Τζόουνς KC (σ.τ.μ.: από το «King’s Counsel», που σημαίνει ανώτερη δικηγόρος διορισμένη από τον βασιλιά), πρόεδρος του Συλλόγου Ποινικολόγων, δήλωσε: «Η κατάργηση του δικαιώματος σε δίκη με σώμα ενόρκων θα διαρρήξει τον ολοένα και πιο επισφαλή δεσμό μεταξύ του κράτους και των απλών ανθρώπων και κινδυνεύει να υπονομεύσει την κοινωνική συνοχή». Επισήμανε την υποκρισία του Λάμι μετά την αναθεώρηση του 2017 σχετικά με τον ρατσισμό στην ποινική δικαιοσύνη, η οποία κατέληγε στο συμπέρασμα ότι «το σώμα ενόρκων είναι μια μεγάλη επιτυχία του δικαστικού μας συστήματος». Το 2020, ο Ντέιβιντ Λάμι επέμενε: «Οι ένορκοι αποτελούν θεμελιώδες κομμάτι της δημοκρατικής μας τάξης. Οι ποινικές δίκες χωρίς ενόρκους είναι κακή ιδέα». Ο πρόεδρος του Δικηγορικού Συλλόγου της Αγγλίας και της Ουαλίας, Μαρκ Έβανς, δήλωσε: «Δεν έχουμε δει καμία πραγματική απόδειξη ότι η επέκταση των υποθέσεων που εκδικάζονται από έναν μόνο δικαστή θα συμβάλει στη μείωση των καθυστερήσεων». Η ηγέτιδα των Συντηρητικών, Κέμι Μπάντενοχ, δήλωσε: «Πρόκειται για μια βραχυπρόθεσμη απόφαση που θέτει σε κίνδυνο τη Δικαιοσύνη, υπονομεύει την εμπιστοσύνη των πολιτών και διαβρώνει τα ίδια τα θεμέλια του δικαστικού μας συστήματος».
Από τη Rebecca Camber ©Associated Newspapers Limited
