Όταν η Nvidia δημοσίευσε επιτυχή αποτελέσματα πριν από 11 ημέρες, η ανακούφιση ήταν αισθητή. Ο πρωτοπόρος της τεχνητής νοημοσύνης (AI) – και η πιο πολύτιμη εταιρεία στον κόσμο – είχε απαλύνει τους αυξανόμενους φόβους ότι η τεχνολογική φούσκα επρόκειτο να σκάσει.
Η ζήτηση για τα υπερσύγχρονα τσιπ υπολογιστών Blackwell της Nvidia «ξεπέρασε κάθε όριο», δήλωσε ο Τζένσεν Χουάνγκ, το αφεντικό της Nvidia με το δερμάτινο μπουφάν. «Η τεχνητή νοημοσύνη πηγαίνει παντού, κάνει τα πάντα, όλα ταυτόχρονα», πρόσθεσε. Τα κύρια νούμερα φαίνονταν σίγουρα εντυπωσιακά. Ο κύκλος εργασιών τριμήνου, ύψους 57 δισεκατομμυρίων δολαρίων έως το τέλος Οκτωβρίου, ήταν 62% υψηλότερος από ό,τι πριν από ένα έτος.
Τα μεικτά περιθώρια κέρδους – ένα μέτρο του πόσο από αυτές τις πωλήσεις μετατρέπονται σε κέρδη – παρέμειναν απίστευτα υψηλά σε ποσοστό άνω του 73%. Και τα καθαρά κέρδη των 31 δισεκατομμυρίων δολαρίων ήταν κατά δύο τρίτα υψηλότερα από το περσινό επίπεδο. Αλλά παρά τις εκπληκτικές προσδοκίες των αναλυτών, η ευφορία δεν κράτησε.
Μέσα σε λίγες ώρες οι μετοχές της Nvidia κατέρρευσαν, καθώς οι αντιδράσεις κατά της έκρηξης της τεχνητής νοημοσύνης συνεχίζονταν. Από την κορυφή των 5 και πλέον τρισεκατομμυρίων δολαρίων στα τέλη Οκτωβρίου, η Nvidia έχει χάσει 700 δισεκατομμύρια δολάρια σε αξία. «Η αγορά δεν εκτίμησε το απίστευτο τρίμηνό μας», δήλωσε αργότερα ο Χουάνγκ στο προσωπικό. Οι προσδοκίες ήταν πλέον τόσο υψηλές που η Nvidia βρισκόταν σε μια κατάσταση στην οποία δεν μπορούσε να κερδίσει, πρόσθεσε. «Αν είχαμε ένα κακό τρίμηνο, αυτό θα ήταν απόδειξη ότι υπάρχει μια φούσκα τεχνητής νοημοσύνης. Αν είχαμε ένα εξαιρετικό τρίμηνο, τότε τροφοδοτούμε τη φούσκα της τεχνητής νοημοσύνης», παραπονέθηκε ο Χουάνγκ. «Αν κάνουμε έστω και το παραμικρό λάθος, όλος ο κόσμος θα είχε καταρρεύσει.»
Αντίθετα, ο κόσμος της Nvidia είναι αυτός που απειλείται όλο και περισσότερο. Τώρα αντιμετωπίζει αυξανόμενο ανταγωνισμό για τους επεξεργαστές υψηλών προδιαγραφών της, από εταιρείες όπως η κινεζική DeepSeek και η Google που ανήκει στην Alphabet. Ο γίγαντας των μηχανών αναζήτησης μόλις κυκλοφόρησε το Gemini 3, το νέο μεγάλο γλωσσικό μοντέλο του, το οποίο τροφοδοτείται από ειδικά κατασκευασμένα τσιπ αντί να εκπαιδεύεται χρησιμοποιώντας τους πανταχού παρόντες ημιαγωγούς της Nvidia που τροφοδοτούν το ChatGPT, το αντίπαλο chatbot του OpenAI. Άλλοι τεχνολογικοί γίγαντες, όπως η Microsoft και η Amazon, αναπτύσσουν επίσης τα δικά τους κατά παραγγελία τσιπ τεχνητής νοημοσύνης για να μειώσουν την εξάρτηση από τις ακριβές μονάδες επεξεργασίας γραφικών (GPU) της Nvidia, οι οποίες μέχρι σήμερα έχουν στριμώξει την αγορά. Και το τεράστιο ποσό των κεφαλαίων μέσω δανεισμού που διοχετεύονται στην τεχνητή νοημοσύνη έχει τροφοδοτήσει ανησυχίες ότι η επαναστατική τεχνολογία έχει γίνει κάτι περισσότερο από μια τεράστια καταβόθρα χρημάτων, όπου κάθε ελπίδα απόδοσης μιας τόσο τεράστιας επένδυσης εξαφανίζεται.
Η OpenAI, για παράδειγμα, βρίσκεται στο επίκεντρο ενός πολύπλοκου ιστού «κυκλικών» συμφωνιών με την Nvidia, τη Microsoft και τον γίγαντα λογισμικού Oracle αξίας 1,4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Ωστόσο, ο κύκλος εργασιών της είναι το ένα χιλιοστό αυτού – 13 δισεκατομμύρια δολάρια.
Αλλά για κάποιους, τα απίστευτα νούμερα της Nvidia μοιάζουν πολύ καλά για να είναι αληθινά. Πρώτος μεταξύ των σκεπτικιστών είναι ο Μάικλ Μπάρι – ο επενδυτής που αποτέλεσε θέμα της ταινίας «Big Short», ο οποίος ως γνωστόν προέβλεψε την κατάρρευση των ακινήτων στις ΗΠΑ πριν από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και του οποίου το hedge fund έβαλε πρόσφατα ένα μεγάλο στοίχημα στην πτώση της τιμής της μετοχής της Nvidia. Σε ανάρτησή του στον ιστότοπο κοινωνικής δικτύωσης X, υποστήριξε ότι η Nvidia είναι μία από τις εταιρείες τεχνητής νοημοσύνης που έχουν «ύποπτη αναγνώριση εσόδων».
Πιο συγκεκριμένα, πρόκειται για την πρακτική της καταχώρησης εσόδων μετά την παράδοση των προϊόντων της, αλλά πριν την πληρωμή των τιμολογίων από τους πελάτες. Αυτό τείνει να ενισχύει τα βραχυπρόθεσμα κέρδη μιας επιχείρησης, αλλά ενέχει τον κίνδυνο να συσσωρευτούν αργότερα επισφαλείς απαιτήσεις, εάν οι λογαριασμοί δεν εξοφληθούν πλήρως.
Η πραγματική κλίμακα του τεχνάσματος – το οποίο επιτρέπεται σύμφωνα με τα αμερικανικά λογιστικά πρότυπα εφόσον το εισόδημα έχει αποκτηθεί – είναι θαμμένη στα τελευταία αποτελέσματα της Nvidia. Οι «εισπρακτέοι λογαριασμοί» της – το ποσό των χρημάτων που οφείλονται για τα τσιπ που πωλήθηκαν με πίστωση αλλά δεν έχουν ακόμη εξοφληθεί – εκτοξεύθηκαν κατά περισσότερο από 10 δισεκατομμύρια δολάρια στα 33 δισεκατομμύρια δολάρια το τρίτο τρίμηνο. Με άλλα λόγια, περισσότερες από τις μισές πωλήσεις της Nvidia δεν έχουν ακόμη πληρωθεί. «Τίθεται το ερώτημα – αν τα προϊόντα εξαντλούνται τόσο γρήγορα από τα ράφια, γιατί δεν πληρώνεστε γι’ αυτά;», ρώτησε η Κίμπερλι Φόρεστ, ιδρύτρια της επενδυτικής εταιρείας Bokeh Capital. Ποιοι είναι λοιπόν αυτοί οι πελάτες – και γιατί δεν πληρώνουν εγκαίρως; Η Nvidia δεν λέει ποιοι είναι αυτοί, αλλά μόλις έξι από αυτούς αντιπροσωπεύουν περίπου το 85 τοις εκατό των συνολικών πωλήσεών της. Δύο από αυτούς – οι οποίοι αναφέρονται ως Πελάτης Α και Πελάτης Β – αντιπροσωπεύουν το 23% και το 16% των εσόδων.
Μια άποψη είναι ότι μια τέτοια συγκέντρωση πελατών δείχνει πόσο πολύ έχει κατακτήσει η Nvidia την αγορά υποδομών AI. Τα τσιπ της είναι απαραίτητα για τα φυσικά κέντρα δεδομένων που αποθηκεύουν και ανακτούν τεράστιες ποσότητες κειμένου και βίντεο από το διαδίκτυο και άλλες πηγές για την εκπαίδευση των chatbot και άλλων μεγάλων γλωσσικών μοντέλων. Και οι κύριοι πελάτες της Nvidia πιστεύεται ότι είναι διαχειριστές κέντρων δεδομένων όπως η Microsoft και η Amazon, οι οποίοι είναι από τους πιο σταθερούς στον κόσμο και των οποίων οι δαπάνες για την τεχνητή νοημοσύνη δεν δείχνουν σημάδια επιβράδυνσης. Όμως ο κίνδυνος να βασίζεται κανείς σε λίγους μόνο πελάτες για το μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματος είναι σαφής, ειδικά αν αυτοί οι πελάτες αποφασίσουν να αναπτύξουν τα δικά τους τσιπ – ή απλά να ξοδέψουν λιγότερα χρήματα για την ΑΙ. Για τον Μπάρι, αυτός είναι ένας ακόμη λόγος για να αποφύγει την Nvidia. «Σχεδόν όλοι οι πελάτες χρηματοδοτούνται από τους εμπόρους τους και στηρίζονται από μια σειρά κυκλικών συμβάσεων και όχι από πραγματική ζήτηση από επιχειρήσεις που χρησιμοποιούν την επαναστατική τεχνολογία», ανέφερε στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης.
Η πραγματική ζήτηση για εργαλεία ΑΙ ήταν «υπερβολικά μικρή», είπε, υποστηρίζοντας επίσης ότι ο τρόπος με τον οποίο η Nvidia υπολόγιζε τις κορυφαίες GPU της ήταν λανθασμένος, καθώς είχαν μικρότερη διάρκεια ζωής από ό,τι πρότεινε η εταιρεία. Σε μια εξαιρετική αντίκρουση, η Nvidia ανταπέδωσε στον Μπάρι, λέγοντας ότι στην πραγματικότητα δεν ήταν η Enron – ο αμερικανικός ενεργειακός γίγαντας που κατέρρευσε μετά από ένα λογιστικό σκάνδαλο το 2001. «Η Nvidia δεν μοιάζει με ιστορικές λογιστικές απάτες επειδή η υποκείμενη επιχείρηση της Nvidia είναι οικονομικά υγιής, οι αναφορές μας είναι πλήρεις και διαφανείς και μας ενδιαφέρει η φήμη μας για την ακεραιότητά μας», έγραψε στους αναλυτές. «Σε αντίθεση με την Enron, η Nvidia δεν χρησιμοποιεί οντότητες ειδικού σκοπού για να κρύβει χρέη και να διογκώνει τα έσοδά της.» Καθώς η τιμή της μετοχής της έπεσε αυτόν τον μήνα, η Nvidia προχώρησε ακόμη περισσότερο, υποστηρίζοντας ότι η τεχνολογία της είναι «μια γενιά μπροστά από τον κλάδο». «Είναι η μόνη πλατφόρμα που τρέχει κάθε μοντέλο ΑΙ και το κάνει παντού όπου γίνονται υπολογισμοί», δήλωσε.
Αλλά ο Μπάρι εμμένει στην ανάλυσή του. Η αντιπαράθεση έχει σημασία, διότι αν η Nvidia έχει δίκιο, βρισκόμαστε ακόμη στους πρόποδες της επανάστασης της ΑΙ και η τεχνολογική έκρηξη έχει ακόμη δρόμο μπροστά της. Αλλά αν ο Μπάρι και οι σκεπτικιστές επικρατήσουν, θα ακολουθήσει σίγουρα ένα χρηματιστηριακό κραχ σε κλίμακα που θα κάνει το κραχ της dotcom να μοιάζει ακίνδυνο.
Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι πολύ περισσότερος πλούτος είναι δεσμευμένος σε μετοχές τεχνολογίας σήμερα απ’ ό,τι το 2000. Οι λεγόμενες «Σπουδαίες Επτά» – Nvidia, Apple, Amazon, Microsoft, Meta (στην οποία ανήκει το Facebook), Alphabet και Tesla – αποτελούν περισσότερο από το ένα τρίτο της συνολικής αξίας του δείκτη αναφοράς S&P 500. Και η ίδια η αμερικανική χρηματιστηριακή αγορά αντιπροσωπεύει περίπου το 70% του παγκόσμιου δείκτη MSCI. Ορισμένοι οικονομολόγοι λένε ότι χωρίς την έκρηξη των δαπανών για την τεχνητή νοημοσύνη, οι ΗΠΑ – η μεγαλύτερη οικονομία του κόσμου – μπορεί να βρίσκονται ήδη σε ύφεση. Έτσι, αν η φούσκα σκάσει, δεν θα είναι μόνο τα χρηματιστήρια αυτά που θα υποστούν πλήγμα.
Από τον PATRICK TOOHER ©Associated Newspapers Limited
