Σέρνομαι στα τέσσερα στην είσοδο της σήραγγας και διστάζω για ένα λεπτό, πριν χωθώ βαθύτερα στο σκοτάδι που οδηγεί σε ένα από τα μεγαλύτερα υπόγεια δίκτυα της Χαμάς.
Αν φοβάστε τους κλειστούς χώρους, αυτό είναι το σημείο χωρίς επιστροφή.
Λίγα μέτρα και μπορώ να σταθώ ξανά όρθια – μία από τις σπάνιες φορές που είμαι ευγνώμων που είμαι μόλις 1,62 μ. Οποιοσδήποτε ψηλότερος θα αναγκαζόταν να σκύβει. Αλλά το κράνος μου εξακολουθεί να χτυπάει στο ταβάνι, κάνοντας δυνατό θόρυβο.
Έπειτα από χρόνια που άκουγα και έβλεπα τόσα πολλά για αυτές τις σήραγγες, βρίσκομαι επιτέλους μέσα σε ένα από τα πιο εφιαλτικά μέρη της Γης. Οι συνθήκες είναι βάναυσες.
Δεν μπορώ να τεντώσω τα χέρια μου. Με το ζόρι βλέπω μερικά εκατοστά μπροστά μου. Θα έπεφτα πάνω στους τοίχους αν δεν είχα τον φακό μου. Ο αέρας είναι αραιός και αποπνικτικός – μέσα σε λίγα λεπτά το στήθος μου σφίγγεται, η ζέστη με κατακλύζει και η φωνή μου κολλάει, καθώς προσπαθώ να καταγράψω ένα βίντεο.
Παρόλο που ξέρω ότι οι τρομοκράτες δεν είναι πια εδώ, το ένστικτό μου μού λέει να γυρίσω πίσω και να φύγω.
Είναι αδιανόητο ότι πολλοί από τους 254 ομήρους που έπιασε η Χαμάς κατά τη διάρκεια των επιθέσεών της στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023 κρατήθηκαν σε σήραγγες όπως αυτή, στο απόλυτο σκοτάδι, ορισμένοι για σχεδόν δύο χρόνια. Οι μαχητές της Χαμάς έτρωγαν μπροστά τους, αφού έκλεβαν βοήθεια που προοριζόταν για τους πολίτες – στερούσαν από τους αιχμαλώτους τροφή, νερό και υγιεινή. Ορισμένοι κρατούνταν σε κλουβιά. Κάποιοι δέχθηκαν σεξουαλική κακοποίηση σε στενόχωρους θαλάμους όπως αυτοί.
Κυρτά σώματα
Τα σώματα όσων δολοφονήθηκαν σε τέτοιες σήραγγες βρέθηκαν με κυρτές σπονδυλικές στήλες, αφού δεν μπορούσαν να σταθούν όρθιοι για περισσότερο από έναν χρόνο.
Αυτός ο λαβύρινθος είναι ο τόπος όπου ήταν κρυμμένο το πτώμα του ανθυπολοχαγού Χαντάρ Γκόλντιν, του μακροβιότερου ομήρου του Ισραήλ, για περισσότερα από 11 χρόνια. Το 2014 σκοτώθηκε σε ηλικία μόλις 23 ετών κατά τη διάρκεια επιχείρησης των Ισραηλινών Δυνάμεων Άμυνας (IDF) στη Λωρίδα της Γάζας για να σταματήσει η Χαμάς την εκτόξευση ρουκετών προς το Ισραήλ.
Είμαι ενσωματωμένη στον ισραηλινό στρατό, ο οποίος δείχνει για πρώτη φορά στους διεθνείς δημοσιογράφους αυτόν τον λαβύρινθο κάτω από τη Ράφα στη νότια Γάζα. Έχει μήκος πάνω από τέσσερα μίλια, περιέχει 80 κρησφύγετα και περνά κάτω από μια πυκνοκατοικημένη περιοχή κοντά στον Διάδρομο της Φιλαδέλφειας που συνορεύει με την Αίγυπτο.
Σε απόσταση αναπνοής από αυτό το συγκρότημα βρίσκεται ένα κτίριο που διαχειρίζεται η UNRWA, η οργάνωση του ΟΗΕ που υποστηρίζει τους Παλαιστίνιους, την οποία το Ισραήλ κατηγορεί ότι απασχολεί μέλη της Χαμάς. Σε κοντινή απόσταση βρίσκονται σχολεία και τζαμιά της UNRWA. Οι Ισραηλινές Δυνάμεις Άμυνας λένε ότι μεταξύ των ηγετών της Χαμάς που χρησιμοποίησαν αυτήν τη διαδρομή σε σήραγγες ήταν ο διοικητής της ταξιαρχίας της Ράφα, Μοχάμαντ Σαμπανέχ.
Σε κοντινή απόσταση οι τρομοκράτες εξακολουθούν να δρουν σε σήραγγες όπως αυτή. Οι Ισραηλινές Δυνάμεις Άμυνας έχουν κατηγορηθεί από τη Χαμάς ότι παραβίασαν την εκεχειρία εκατοντάδες φορές, αλλά το Ισραήλ το αμφισβητεί αυτό και με τη σειρά του λέει ότι βρίσκεται σε επιφυλακή για πιθανές επιθέσεις.
Ακόμη στοχεύει
Η Χαμάς συνεχίζει να στοχεύει κατά των Ισραηλινών Δυνάμεων Άμυνας, που έχουν τοποθετηθεί κατά μήκος της Κίτρινης Γραμμής, του ορίου στο οποίο αποσύρθηκε το Ισραήλ κατά το πρώτο στάδιο του ειρηνευτικού σχεδίου 20 σημείων του Ντόναλντ Τραμπ. Εν τω μεταξύ, παρά την κατάπαυση του πυρός, οι πολίτες της Γάζας συνεχίζουν να επωμίζονται το βάρος του πολέμου. Οι ισραηλινοί βομβαρδισμοί συνεχίζονται σχεδόν καθημερινά. Σύμφωνα με τις υγειονομικές Αρχές που διοικούνται από τη Χαμάς, 69.000 Παλαιστίνιοι έχουν σκοτωθεί από τον Οκτώβριο του 2023, ενώ πολλοί περισσότεροι έχουν τραυματιστεί, σπίτια έχουν ισοπεδωθεί και οικογένειες έχουν εκτοπιστεί. Παρά το πλαίσιο κατάπαυσης του πυρός, η Χαμάς εξακολουθεί να κυβερνά τη Γάζα με αυστηρή πειθαρχία, εκτελώντας μέλη αντίπαλων συμμοριών μπροστά σε πλήθος κόσμου στον δρόμο.
Ωστόσο, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ, Μπενιαμίν Νετανιάχου, δήλωσε ότι η πρώτη φάση του σχεδίου που ενέκρινε ο ΟΗΕ πλησιάζει στην ολοκλήρωσή της και ότι η δεύτερη, η οποία πρέπει να περιλαμβάνει τον αφοπλισμό της Χαμάς, θα ξεκινήσει σύντομα.
Έχει σκοτώσει ή αιχμαλωτίσει περίπου 40 τρομοκράτες σε σήραγγες μόνο στη Ράφα. Άλλοι πράκτορες της Χαμάς στην περιοχή αυτή προσπάθησαν να διαφύγουν καθώς οι προμήθειες μειώνονταν, λένε οι Ισραηλινές Δυνάμεις Άμυνας, αλλά αναχαιτίστηκαν με δεκάδες νεκρούς και περισσότερους αιχμαλώτους.
Ο αριθμός των τρομοκρατών που εξακολουθούν να είναι ενεργοί εδώ γύρω δεν είναι σαφής, αλλά πιστεύεται ότι είναι εκατοντάδες. Οι στρατιώτες μάς προειδοποιούν να είμαστε σε εγρήγορση για πιθανές επιθέσεις.
Κατάθεση όπλων
Βλέποντας από κοντά τους υπόγειους λαβύρινθους από τους οποίους οι τρομοκράτες ασκούν την εξουσία τους, μου είναι αδύνατο να πιστέψω ότι θα καταθέσουν ποτέ τα όπλα τους. Είναι επίσης δύσκολο να φανταστεί κανείς πώς το Ισραήλ θα βρει και θα καταστρέψει κάθε σήραγγα – έναν ζωτικό στόχο που πρέπει να ολοκληρώσει προτού αποσυρθεί.
Ο πρώτος όρος της κατάπαυσης του πυρός στις 10 Οκτωβρίου ήταν να επιστραφούν όλοι οι όμηροι, ζωντανοί ή νεκροί. Αλλά δύο μήνες αργότερα το Ισραήλ εξακολουθεί να περιμένει τον τελευταίο. Η Χαμάς έχει ακόμη το πτώμα του Ραν Γκβίλι, ενός αστυνομικού που απήχθη και σκοτώθηκε στις 7 Οκτωβρίου.
Αλλά ακόμη και αν επιστραφούν τα λείψανά του και η Χαμάς αφοπλιστεί, η μελλοντική διακυβέρνηση της Γάζας παραμένει εντελώς αβέβαιη.
Εδώ, στις σήραγγες, δύο μήνες μετά την ιστορική συμφωνία του κ. Τραμπ, η ειρήνη μοιάζει ακόμη πολύ μακρινή. Μόνο ένα πράγμα είναι σαφές. Οι αναμνήσεις που κρατούν αυτοί οι στοιχειωμένοι θάλαμοι -και ο αφάνταστος πόνος από όλες τις πλευρές- θα διαρκέσουν για πολύ καιρό αφότου κατακαθίσει η σκόνη αυτού του άθλιου πολέμου.
ΑΠΟ ΤΗ Natalie Lisbona – Ανταποκρίτρια Μέσης Ανατολής στη Γάζα
Εφημερίδα Απογευματινή
