Με αφορμή τη συμπλήρωση δέκα ετών από το δημοψήφισμα του 2015, οι Financial Times επιχειρούν μια εις βάθος ανασκόπηση της ελληνικής κρίσης χρέους και της πορείας της χώρας από την απόλυτη αβεβαιότητα στην οικονομική σταθερότητα και τη δημοσιονομική ανάκαμψη.
Το δημοψήφισμα της 5ης Ιουλίου 2015 αποτέλεσε, σύμφωνα με το δημοσίευμα, σημείο καμπής για την Ελλάδα αλλά και για την ευρωζώνη, αφού λίγο έλειψε να οδηγήσει τη χώρα εκτός ευρώ και να τινάξει στον αέρα το ενιαίο νόμισμα της Ε.Ε. «Αν η Ελλάδα έβγαινε από το ευρώ, θα ήταν το τέλος του ευρώ», τονίζει χαρακτηριστικά ο πρώην επίτροπος Οικονομικών Πιερ Μοσκοβισί.
Οι FT ασκούν σφοδρή κριτική στην τακτική της κυβέρνησης Τσίπρα το πρώτο εξάμηνο του 2015, την οποία χαρακτηρίζουν «δαπανηρή» και καταστροφική, καθώς έφερε τη χώρα «στο χείλος της οικονομικής καταστροφής». Ο τότε υπουργός Οικονομικών Γιάνης Βαρουφάκης παρουσιάζεται ως «καταστροφικός», με τον Μοσκοβισί να υπογραμμίζει πως «ποτέ δεν ήθελαν να διαπραγματευτούν, ποτέ δεν υπήρξε πρόθεση συμβιβασμού».
Το δημοσίευμα υπογραμμίζει τα σφάλματα του πρώτου προγράμματος διάσωσης το 2010, το οποίο – όπως λέει ο Γιώργος Χουλιαράκης – επιβλήθηκε με μη ρεαλιστικούς στόχους και δυσανάλογο βάρος προσαρμογής στην ελληνική κοινωνία. Το αποτέλεσμα ήταν η βαθιά ύφεση, η εκτόξευση της ανεργίας και η δραματική μείωση του ΑΕΠ κατά 25%.
Το καλοκαίρι του 2015, η σύγκρουση με τους δανειστές κορυφώθηκε, το δημοψήφισμα οδήγησε σε ρήξη, ωστόσο – όπως σημειώνεται – λίγες μέρες μετά, ο Αλέξης Τσίπρας αναγκάστηκε σε «στροφή 180 μοιρών», με τον Βαρουφάκη να αποχωρεί και τη χώρα να εισέρχεται στο τρίτο μνημόνιο.
Παρά το τεράστιο κόστος, με τον Γιάννη Στουρνάρα να το υπολογίζει σε 85 δισ. ευρώ, η εφαρμογή του τρίτου προγράμματος από την κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ άνοιξε τον δρόμο για την ομαλοποίηση, με σταδιακή επιστροφή στην ανάπτυξη και άρση των capital controls.
Οι Financial Times σημειώνουν ότι η Ελλάδα, δέκα χρόνια μετά, έχει βγει από τα μνημόνια, έχει επιτύχει πρωτογενές πλεόνασμα 4,8%, ενώ το δημόσιο χρέος μειώνεται. Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, μιλώντας στους FT, τονίζει ότι η ανάκαμψη είναι απόδειξη της ανθεκτικότητας της ελληνικής κοινωνίας και του πολιτικού συστήματος.
Παρά την πρόοδο, η βρετανική εφημερίδα υπογραμμίζει ότι η χώρα εξακολουθεί να αντιμετωπίζει προκλήσεις: η παραγωγικότητα παραμένει χαμηλή, οι επενδύσεις υστερούν του μέσου όρου της Ε.Ε., ενώ το κατά κεφαλήν ΑΕΠ φτάνει μόλις στο 70% του ευρωπαϊκού μέσου όρου.
Ιδιαίτερη αναφορά γίνεται και στη θεσμική μεταμόρφωση της Ε.Ε. μετά την ελληνική κρίση: από τη δημιουργία του ESM και της τραπεζικής ένωσης μέχρι την έκδοση κοινού χρέους στην πανδημία. Όπως σχολιάζει ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, «η Ελλάδα ήταν η μαία της ιστορίας» για την Ευρώπη.
Το συμπέρασμα των Financial Times είναι ξεκάθαρο: Η Ελλάδα μπορεί να γύρισε σελίδα, αλλά το τίμημα υπήρξε βαρύ. Το ίδιο ισχύει και για την ευρωζώνη, που εξακολουθεί να αναζητά επαρκή θεσμικά εργαλεία για την αντιμετώπιση κρίσεων.
Πηγή: Financial Times μέσω Parapolitika Newsroom
