Οι αρχαιολογικοί θησαυροί του Βορρά σε Θάσο και Λήμνο

Πρόσφατα αποδόθηκε στο κοινό το Αρχαιολογικό Μουσείο Λήμνου στη Μύρινα –που επλήγη από τον σεισμό του 2014–, με αναβαθμισμένη προβολή των εκθεμάτων του. Σε αντίστοιχη αναβάθμιση των δικών του αρχαιοτήτων προέβη και το Μουσείο Θάσου: πρόκειται για Αρχαιολογικά Μουσεία-κοσμήματα του ελληνικού Βορρά και στο σημερινό της ρεπορτάζ η «Α» παρουσιάζει τα ωραιότερα –μαζί και τα σπανιότερα– έργα που θα αντικρίσετε στους χώρους τους. Eπειδή εάν βρίσκεστε εκεί κοντά ή αν θελήσετε να επισκεφτείτε τις συγκεκριμένες περιοχές, είναι αμαρτία να μην περάσετε!

Στη Λήμνο κατ’ αρχάς, όπου το «λίφτινγκ» του μουσείου στοίχισε 3.000.000 ευρώ: «Πρόκειται για το 28ο Μουσείο, από όσα ανέλαβε να αναβαθμίσει το ΥΠΠΟ, από τον Ιούλιο του 2019. Στο νησί το υπουργείο Πολιτισμού υλοποιεί πρόγραμμα πολιτισμού ύψους 17,5 εκατομμυρίων ευρώ – το μεγαλύτερο που έχει ποτέ διατεθεί εδώ», είπε στο reopening του η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη. Εκεί λοιπόν παρουσιάζεται η ιστορική διαδρομή του νησιού, από τη Χαλκολιθική Περίοδο έως τη Ρωμαιοκρατία σε μία εντυπωσιακή έκθεση που καταλαμβάνει και τους δύο ορόφους του κεντρικού κτιρίου. Στον πρώτο φιλοξενούνται προϊστορικά ευρήματα. Στον δεύτερο όροφο, στη Λήμνο από τον 8ο π.Χ. αιώνα ως τους Ρωμαϊκούς Χρόνους, ξεχωρίζει το σχεδόν ακέραιο ειδώλιο Σειρήνας, που βρέθηκε στο Ιερό της Μεγάλης Θεάς στην Ηφαιστία: αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα αυτού του τύπου ειδωλίων Σειρήνων, που βρέθηκαν στο συγκεκριμένο σημείο και χρονολογείται στην Αρχαϊκή Περίοδο (6ος αιώνας π.Χ.). Ακόμη, προϊστορικά αγγεία και ένας ακέφαλος άνδρας από την ίδια περίοδο κάνουν τη διαφορά.

Ενενήντα χρόνια

Στη Θάσο τώρα στεγάζεται το αρχαιότερο μουσείο της Περιφέρειας Ανατολικής Μακεδονίας Θράκης και παρά το ότι κουβαλάει σχεδόν έναν αιώνα ζωής (ιδρύθηκε το 1935), πρόκειται για υπερσύγχρονο χώρο που «αναπνέει», διηγούμενο στον επισκέπτη σημαντικές στιγμές από την ιστορία του τόπου. Σε έναν χώρο 1.500 τ.μ. φιλοξενούνται περισσότερα από 2.300 αντικείμενα. Ο Κούρος του μουσείου, όμως, με ύψος 3,5 μέτρα –λίγο ψηλότερος από τον Κούρο του Σουνίου– που κρατά κριάρι είναι το σήμα κατατεθέν του: Πρόκειται για ένα από τα πιο επιβλητικά παραδείγματα αρχαϊκής γλυπτικής του 6ου αιώνα π.Χ. και αποτελεί τη βασική… ατραξιόν. Είναι όμως και ο Διόνυσος (4ος αιώνας π.Χ.) και το άλογο –ίσως ο Πήγασος– από τα πιο εντυπωσιακά ευρήματα, από το Ιερό του Ηρακλέους, που χρονολογείται στο 500 π.Χ.

Στην αυλή, σαρκοφάγοι, βωμοί, μυλόπετρες, πιεστήρια, ημίεργα γλυπτά και αρχιτεκτονικά μέλη δίνουν μια πρώτη εικόνα της παραγωγής της αρχαίας Θάσου, με βάση το φημισμένο λευκό μάρμαρο που εξορύσσονταν –κι εξορύσσεται μέχρι τις μέρες μας– στα λατομεία του νησιού. Η προϊσταμένη της Εφορείας Αρχαιοτήτων Καβάλας, Σταυρούλα Δαδάκη, επισημαίνει ότι «ο σχεδιασμός της νέας μόνιμης έκθεσης βασίστηκε στην ιδέα ότι ένα μεγάλο μοντέρνο μουσείο σε άμεση επαφή με έναν επισκέψιμο αρχαιολογικό χώρο θα πρέπει να λειτουργεί σπονδυλωτά, προσφέροντας πολλαπλούς τρόπους προσέγγισης της θεματολογίας του. Ο περίφημος Κούρος βρέθηκε το 1911, όταν η Γαλλική Σχολή άρχισε τις συστηματικές ανασκαφές στην Ακρόπολη».

Από τα πιο σημαντικά εκθέματα είναι και αυτό της Αφροδίτης με το Δελφίνι (2ος-1ος αιώνας π.Χ.), που έχει ταξιδέψει ως δάνειο σε όλο τον κόσμο και βέβαια η κεφαλή του Μεγάλου Αλεξάνδρου, προερχόμενη –κατά μία άποψη– από έναν ναό προς τιμήν του. Και βέβαια η Σφίγγα Wix, που χρονολογείται στο 570-560 π.Χ.