Μόλις πριν από λίγες δεκαετίες τα κινητά τηλέφωνα ήταν κάτι εξαιρετικά σπάνιο. Σήµερα είναι απολύτως απαραίτητα, όχι µόνο για επικοινωνία, αλλά για
εργασία, ψυχαγωγία, πλοήγηση και οργάνωση της καθηµερινότητάς µας. Ωστόσο, οι εξελίξεις στην τεχνολογία δείχνουν ότι η εποχή του smartphone µπορεί σύντοµα να φτάσει στο τέλος της.
Κορυφαίες τεχνολογικές εταιρείες, όπως η Meta, η Apple, η Google και η Microsoft, εργάζονται ήδη στην επόµενη γενιά συσκευών, τις wearables, µε δυνατότητες
επαυξηµένης και εικονικής πραγµατικότητας, τεχνητή νοηµοσύνη και εναλλακτικούς τρόπους αλληλεπίδρασης µε τον ψηφιακό κόσµο, χωρίς οθόνες αφής.
Το στοίχηµα της Meta
Ο Μαρκ Ζούκερµπεργκ έχει επενδύσει δισεκατοµµύρια δολάρια στο metaverse, έναν εικονικό χώρο που φιλοδοξεί να γίνει η νέα πλατφόρµα κοινωνικής και επαγγελµατικής δικτύωσης. Οι συσκευές A.R. (Augmented Reality – Επαυξηµένη Πραγµατικότητα) που αναπτύσσει, όπως τα γυαλιά Orion, χρησιµοποιούν βραχιόλια που «διαβάζουν» µυϊκές κινήσεις και επιτρέπουν τον χειρισµό εικονικών αντικειµένων µε απλές κινήσεις του χεριού, χωρίς φυσικά κουµπιά ή πληκτρολόγια.
Αναµένεται να κυκλοφορήσουν ήδη από το επόµενο έτος, αλλά η τιµή τους, που φτάνει τα 10.000 δολάρια, τις καθιστά προϊόντα για περιορισµένο κοινό. Για πιο
ευρύ καταναλωτικό κοινό, η Meta αναπτύσσει τη σειρά Artemis, µε παρόµοιες δυνατότητες σε πιο προσιτή τιµή.
Παράλληλα, τεχνολογικές οµάδες εργάζονται πάνω σε έξυπνα ακουστικά µε κάµερες και έξυπνα ρολόγια, τα οποία αξιοποιούν την τεχνητή νοηµοσύνη για να
αναλύουν το περιβάλλον σε πραγµατικό χρόνο και να «αντιλαµβάνονται» τις ανάγκες του χρήστη.
Ολα αυτά τα προϊόντα συγκλίνουν προς ένα πλήρως διασυνδεδεµένο τεχνολογικό οικοσύστηµα, στο οποίο οι συσκευές δεν χρειάζονται οθόνες, αλλά «φοριούνται»,
διαβάζουν κινήσεις, φωνή ή ακόµα και εγκεφαλικά σήµατα και λειτουργούν σαν επέκταση του ανθρώπινου σώµατος στον ψηφιακό κόσµο.
Ωστόσο, όπως εξηγεί ο ∆ηµήτρης Τζοβάρας, διευθυντής Ερευνών στο Ινστιτούτο Τεχνολογιών Πληροφορικής και Επικοινωνιών του Εθνικού Κέντρου Ερευνας
και Τεχνολογικής Ανάπτυξης (ΕΚΕΤΑ), η πλήρης αντικατάσταση των smartphones δεν είναι ακόµα εφικτή. «Η τεχνολογία είναι ώριµη για πειραµατισµό και συγκεκριµένες χρήσεις, όπως στη βιοµηχανία ή την εξ αποστάσεως υποστήριξη, αλλά όχι ακόµα για µαζική αντικατάσταση του smartphone από το ευρύ κοινό. Η “εποχή µετά το smartphone” πλησιάζει, αλλά θα έρθει σταδιακά: αρχικά συνεργασία, µετά συνύπαρξη και µόνο στο τέλος πλήρης µετάβαση».
Σύµφωνα µε τον ίδιο, τα βασικά εµπόδια στη µαζική υιοθέτηση των wearables είναι τρία:
Η τεχνολογική πρόκληση της αυτονοµίας ισχύος σε µικρές, ελαφριές συσκευές, κατάλληλες για συνεχή χρήση.
Η έλλειψη ευρείας κοινωνικής αποδοχής και «πειστικών» εφαρµογών που να καθιστούν τις wearables απαραίτητες.
Οι τεράστιες απαιτήσεις σε τηλεπικοινωνιακό bandwidth, αφού τέτοιες συσκευές βασίζονται σε συνεχή ροή δεδοµένων από κάµερες ή µικρόφωνα υψηλής
ευκρίνειας.
Καθώς οι φορετές συσκευές «ζουν» κυριολεκτικά πάνω στον χρήστη, τα ζητήµατα ασφάλειας και ιδιωτικότητας αποκτούν άλλη διάσταση. «Οι wearables
ενέχουν παρόµοιους κινδύνους µε τα smartphones, αλλά και νέες απειλές. Βρίσκονται σε διαρκή επαφή µε το σώµα, συλλέγουν βιοµετρικά δεδοµένα και “βλέπουν” ή “ακούν” το περιβάλλον, κάτι που εγείρει σοβαρά θέµατα ιδιωτικότητας για τρίτους», επισηµαίνει ο ∆. Τζοβάρας.
Για να είναι ασφαλή, σύµφωνα µε τον ίδιο, οι συσκευές αυτές πρέπει να σχεδιαστούν µε ενσωµατωµένη κρυπτογράφηση, ασφαλείς µηχανισµούς ενηµέρωσης,
ελάχιστη συλλογή δεδοµένων και ισχυρά «privacy by design» µέτρα από την πρώτη στιγµή. Οσο για το κατά πόσο ο χρήστης ελέγχει τι δεδοµένα συλλέγονται: «Οι εταιρείες αφήνουν “παράθυρα” για συλλογή, ενώ οι περισσότεροι χρήστες αποδέχονται όρους χωρίς να γνωρίζουν τι πραγµατικά µοιράζονται. Το νοµικό πλαίσιο ποικίλλει ανάλογα µε τη χώρα: η Ευρώπη έχει το GDPR, αλλά αλλού ισχύουν πιο χαλαρές πολιτικές». Η τεχνητή νοηµοσύνη βρίσκεται στον πυρήνα όλων αυτών των νέων συσκευών. Αναγνωρίζει πρόσωπα, χειρονοµίες, περιβάλλοντα και «καταλαβαίνει» ανάγκες του χρήστη σε πραγµατικό χρόνο. Οµως αυτό δεν σηµαίνει ότι πρέπει να λειτουργεί ανεξέλεγκτα.
Ο ρόλος της τεχνητής νοηµοσύνης
«Η τεχνητή νοηµοσύνη κάνει τις συσκευές λειτουργικές, αλλά δεν πρέπει να λειτουργεί χωρίς εποπτεία. Σε κρίσιµους τοµείς, όπως η υγεία, η άµυνα ή οι µεταφορές, η ανθρώπινη εποπτεία είναι απαραίτητη. Ο κίνδυνος να βασιστούµε τυφλά στις αποφάσεις του συστήµατος -αυτό που λέµε automation bias- είναι υπαρκτός και πρέπει να προληφθεί», τονίζει ο κ. Τζοβάρας.
Η µεγαλύτερη πρόκληση, πάντως, δεν είναι η τεχνολογία. Είναι ο άνθρωπος. Η µετάβαση από το γνώριµο, «χειροπιαστό» περιβάλλον του smartphone σε µια άυλη,
«φορετή» εµπειρία απαιτεί χρόνο, εκπαίδευση και πάνω απ’ όλα εµπιστοσύνη. Το ερώτηµα λοιπόν δεν είναι αν θα αλλάξει η σχέση µας µε την τεχνολογία, αλλά πότε θα είµαστε έτοιµοι να αφήσουµε πίσω µας την εποχή του smartphon
Κυριακάτικη Απογευματινή
