«Μπουλντόζες» στις πολεοδομίες, που διαχρονικά αποτελούν μία από τις πιο σκληρές εστίες γραφειοκρατίας και αδιαφάνειας του ελληνικού κράτους, επιχειρεί να βάλει η κυβέρνηση, πατώντας το «κόκκινο κουμπί» της κατεδάφισης και επανασύστασης της λειτουργίας τους, συνδέοντάς τες ψηφιακά με το Κτηματολόγιο.
Εξορθολογισμός
Ο κυβερνητικός στόχος για τη σύγκρουση με τα θεμέλια του βαθέος κράτους περνά μέσα από τον εξορθολογισμό του πλαισίου για τις Υπηρεσίες Δόμησης (ΥΔΟΜ), με τη μεταρρύθμιση για τις Πολεοδομίες που παρουσιάστηκε χθες στο υπουργικό συμβούλιο να στοχεύει στην καλύτερη εξυπηρέτηση των πολιτών και των επιχειρήσεων, αλλά και το χτύπημα της διαφθοράς που έχει λάβει εκρηκτικές διαστάσεις τις τελευταίες δεκαετίες.
Η προωθούμενη μεταρρύθμιση στις Πολεοδομίες, που αναμένεται να ψηφιστεί στο τέλος του πρώτου τριμήνου του 2026, είχε εξαγγελθεί από τον πρωθυπουργό στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης, με γνώμονα την πολύ χαμηλή αξιολόγηση των πολιτών για τις συγκεκριμένες υπηρεσίες, οι οποίες βαθμολογήθηκαν με μόλις 3,4 στα 10, καταδεικνύοντας με αυτόν τον τρόπο το πώς οι πολίτες και οι επιχειρήσεις αντιλαμβάνονται τις μεγάλες καθυστερήσεις λόγω γραφειοκρατίας, οτιδήποτε συνεπάγεται η έκδοση μιας οικοδομικής άδειας.
Σε αυτό το πλαίσιο, η κυβέρνηση προχωρά στην τολμηρή απόφαση να μεταφερθεί η αρμοδιότητα για την έκδοση των οικοδομικών αδειών και τον έλεγχο των κατασκευών από την Αυτοδιοίκηση στο Ελληνικό Κτηματολόγιο, δημιουργώντας για πρώτη φορά έναν αξιόπιστο και λειτουργικά συνεκτικό μηχανισμό αδειοδότησης και ελέγχου, ενώ μπαίνουν τα θεμέλια για τη δημιουργία ενός ψηφιακού «one stop shop» για το ακίνητο, δηλαδή ενός μοναδικού σημείου αναφοράς που θα παρέχει ενιαία εφαρμογή του νόμου, απλοποίηση, διαφάνεια, ταχύτητα και αποτελεσματικότητα. Το χρονοδιάγραμμα για την υλοποίηση του κυβερνητικού πλάνου για τις Πολεοδομίες προβλέπει την αρχική λειτουργία σε τρία Περιφερειακά Κέντρα και αντίστοιχα Τοπικά, τον Ιούνιο του 2026, ενώ στις αρχές του 2027 εκτιμάται η πλήρης λειτουργία του Εθνικού Οργανισμού Κτηματολογίου και Ελέγχου Δόμησης (ΕΟΚΕΔ) και όλων των ΠΚΔ και ΤΚΔ.
Ενιαιοποίηση
Εδώ και καιρό, ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Σταύρος Παπασταύρου, ο υπουργός Ψηφιακής Διακυβέρνησης, Δημήτρης Παπαστεργίου, και ο υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Νίκος Ταγαράς επεξεργάστηκαν το σχέδιο το οποίο παρουσίασαν χθες στο υπουργικό συμβούλιο για την καλύτερη οργάνωση του χώρου, την παροχή ενιαίων υπηρεσιών γύρω από το ακίνητο και τον νέο Εθνικό Οργανισμό.
Ειδικότερα, το σχέδιο νόμου, το οποίο επιμελήθηκαν το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας και το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης, προβλέπει την αναδιάρθρωση των υπηρεσιών δόμησης, μέσω της μεταφοράς των αρμοδιοτήτων έκδοσης οικοδομικών αδειών και ελέγχου κατασκευών από τους ΟΤΑ στο Ελληνικό Κτηματολόγιο, καθώς και τη σύσταση ενιαίων Περιφερειακών και Τοπικών Κέντρων Δόμησης. Στόχος είναι η δημιουργία μιας ενιαίας δημόσιας Αρχής δόμησης, ενταγμένης σε έναν θεσμικά ισχυρό, εθνικής εμβέλειας φορέα με γεωχωρικές υποδομές και ψηφιακές δυνατότητες, προκειμένου οι διαδικασίες αδειοδότησης και ελέγχου των κατασκευών να ασκούνται με ομοιομορφία, διαφάνεια και ασφάλεια δικαίου σε όλη τη χώρα.
Ουσιαστικά, με την ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης το Ελληνικό Κτηματολόγιο θα αποτελεί τον πυρήνα του νέου Εθνικού Οργανισμού Κτηματολογίου και Ελέγχου Δόμησης (ΕΟΚΕΔ), καθώς θα συγκεντρώνει και θα εγγυάται την ιδιοκτησία, με πλήρη ψηφιακή τεκμηρίωση και ασφάλεια δικαίου, ενώ ταυτόχρονα θα παρέχει το ενιαίο πλαίσιο ψηφιακών δεδομένων πάνω στο οποίο θα ενσωματωθούν οι διαδικασίες δόμησης. Ακόμη θα εξασφαλίζει τη διαλειτουργικότητα μεταξύ των μητρώων ιδιοκτησίας και των δεδομένων δόμησης, υποστηρίζοντας έτσι την ανάπτυξη ενός ψηφιακού «one-stop-shop» για όλες τις υπηρεσίες που αφορούν το ακίνητο.
Βασικός άξονας
Συνολικά, το Κτηματολόγιο γίνεται ο βασικός άξονας που ενοποιεί ιδιοκτησία – αδειοδότηση – έλεγχο, προσφέροντας για πρώτη φορά ενιαία εικόνα τού «πού, τι και πώς χτίζεται» στη χώρα. Οι παθογένειες που έρχεται να θεραπεύσει το νομοσχέδιο που παρουσιάστηκε στο χθεσινό υπουργικό συμβούλιο εντοπίζονται κατά κύριο λόγο στον δομικό κατακερματισμό του σημερινού συστήματος υπηρεσιών δόμησης, χωρίς ωστόσο να θίγεται η αρμοδιότητα των Οργανισμών Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε ζητήματα σχεδιασμού που έχουν τοπικό χαρακτήρα. Τα βασικά προβλήματα στα οποία στοχεύει η νομοθετική ρύθμιση είναι τα εξής:
● Το σημερινό πλαίσιο παρουσιάζει διαφοροποιήσεις στην εφαρμογή των διαδικασιών και στη διαθεσιμότητα ψηφιακών εργαλείων μεταξύ διαφορετικών περιοχών.
● Σε πανελλαδική αξιολόγηση του ΥΠΕΣ (05/2025), οι Υπηρεσίες Δόμησης (ΥΔΟΜ) καταγράφουν μέση βαθμολογία 3,4/10, ένδειξη ότι η αποτελεσματικότητα, η απλοποίηση και ψηφιοποίηση αποτελούν προτεραιότητα για τους πολίτες.
● Στο 23% των ΥΔΟΜ ο μέσος χρόνος έκδοσης οικοδομικής άδειας υπερβαίνει τους τρεις μήνες. Έχουν καταγραφεί και περιπτώσεις ιδιαιτέρως σύνθετων φακέλων, όπου ο χρόνος έκδοσης οικοδομικής άδειας ξεπέρασε τα πέντε έτη.
● Από τους 332 δήμους της χώρας, μόνο 185 διαθέτουν σήμερα ΥΔΟΜ – δηλαδή περίπου 56%.
● 147 δήμοι δεν διαθέτουν ΥΔΟΜ, ενώ 28 δήμοι με πληθυσμό άνω των 25.000 κατοίκων και 14 δήμοι με πληθυσμό άνω των 40.000 κατοίκων δεν διαθέτουν ΥΔΟΜ.
● Περίπου 35% των ΥΔΟΜ λειτουργούν με έως δύο μηχανικούς, αριθμός που δεν επαρκεί για να καλύψει όλες τις ειδικότητες τις οποίες απαιτεί η κείμενη πολεοδομική νομοθεσία.
● Ορισμένες ΥΔΟΜ εξυπηρετούν πολλαπλούς όμορους δήμους, φτάνοντας σε κάποιες περιπτώσεις να καλύπτουν έως και οκτώ-εννέα δήμους.
Εφημερίδα Απογευματινή
