Η Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης θεωρείται η παλαιότερη χριστιανική μονή στον κόσμο. Είναι κτισμένη στις παρυφές του όρους Σινά στην Αίγυπτο, στην ομώνυμη χερσόνησο και υπάγεται στην αυτόνομη Εκκλησία του Όρους Σινά.
Η παλαιότερη μαρτυρία για ύπαρξη μοναστικής ζωής στην περιοχή χρονολογείται γύρω στο 381-384 μ.Χ., όταν και εμφανίστηκαν οι πρώτοι ερημίτες μοναχοί.
Σύμφωνα με την παράδοση, το όρος Σινά είναι το σημείο όπου ο Θεός παρέδωσε στον Μωυσή τις πλάκες του Νόμου με τις Δέκα Εντολές (Έξοδος 19). Για τον λόγο αυτό, το όρος Σινά έλαβε και το προσωνύμιο «Θεοβάδιστο».
Η υψηλότερη κορυφή του όρους έχει ύψος 2.240 μ. και απέχει από την Ιερά Μονή Αγίας Αικατερίνης απόσταση δύο ώρες με τα πόδια.
Πότε κτίστηκε η Ιερά Μονή
Πρώτα κτίστηκε το παρεκκλήσι της «Φλεγόμενης Βάτου» από την μητέρα του αυτοκράτορα Κωνσταντίνου, Ελένη, στο σημείο όπου Μωυσής άκουσε τη «Θεία Φωνή», δηλαδή τη φωνή του Θεού.
Η Ιερά Μονή κτίστηκε στους πρόποδες του όρους Χωρήβ, στην κορυφή του οποίου ο Προφήτης Μωυσής παρέλαβε από τον Θεό τις 10 εντολές.
Μεταξύ 527 και 565, ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός Α’ διέταξε να κτιστεί το μοναστήρι για να προστατεύσει το παρεκκλήσι από «τη μανία των επιδρομών», που εκείνη την περίοδο απειλούσαν τόσο το ιερό κτίσμα όσο και τη ζωή των μοναχών.
Έτσι, κτίστηκε το τείχος περιμετρικά του Παρεκκλησίου της Φλεγόμενης Βάτου και μέχρι σήμερα ο Ιουστινιανός και η Βασίλισσα Θεοδώρα μνημονεύονται ως κτήτορες της Μονής. Το μοναστήρι συνδέθηκε με την Αγία Αικατερίνη την Μεγαλομάρτυρα από την πεποίθηση ότι τα λείψανά της μεταφέρθηκαν εκεί ως εκ θαύματος.
Ιερός τόπος που σέβονται όλες οι θρησκείες
Το μέρος θεωρείται ιερό για χριστιανούς, μουσουλμάνους και Εβραίους. Ακόμα και ο ιδρυτής του Ισλάμ Μωάμεθ, οι Άραβες χαλίφες, οι Τούρκοι σουλτάνοι το σεβάστηκαν. Το ίδιο έκαναν και μεγάλοι Ευρωπαίοι ηγέτες όπως ο Ναπολέων Βοναπάρτης. Έτσι γλύτωσε από καταστροφές και λεηλασίες.
Λέγεται ότι η μονή, σε αίτημα μοναχών της μονής για προστασία, έλαβε από τον Μωάμεθ «ιδιόγραφη υποχρέωση» ή Διαθήκη (Αχτναμέ), επικυρωμένη με το αποτύπωμα της ίδιας της παλάμης του, που περιγράφει τα δικαιώματα των χριστιανών που ζουν με τους Μωαμεθανούς.
Η βιβλιοθήκη της μονής διατηρεί τη δεύτερη μεγαλύτερη συλλογή χειρόγραφων και Κωδίκων της πρωτοχριστιανικής περιόδου, μετά από αυτή του Βατικανού.
Ο αρχαίος χειρόγραφος κώδικας που περιέχει τα βιβλία της Καινής Διαθήκης και ένα μέρος των βιβλίων της Παλαιάς Διαθήκης, γνωστός και ως «Σιναϊτικός κώδικας», φυλασσόταν στη μονή μέχρι τον 19ο αιώνα αλλά τώρα βρίσκεται στο Βρετανικό Μουσείο του Λονδίνου.
Η παλαιότερη απεικόνιση του Ιησού Χριστού
Το μοναστήρι της Αγίας Αικατερίνης έχει μετατραπεί σε ένα «μουσείο βυζαντινών εικόνων», καθώς εκεί φυλάσσονται περισσότερες από 2.000 εικόνες, 500 από τις οποίες χρονολογούνται μεταξύ του 6ου και 15ου αιώνα. Στον πλούσιο αυτό κατάλογο εικόνων, συγκαταλέγονται και οι σπανιότατες «κηρόχητες» εικόνες του 6ου αιώνα.
Μία από τις παλαιότερες και πολυτιμότερες εικόνες στη Μονή Αγίας Αικατερίνης είναι και η εικόνα του Ιησού Χριστού του Σινά, μία εντυπωσιακή και επιβλητική εικόνα σε φυσικό μέγεθος (84 x 46 εκατοστά).
Πρόκειται για την παλαιότερη απεικόνιση του Ιησού Χριστού, η οποία χρονολογείται τον 6ο αιώνα. Η εικόνα αυτή είναι μία από τις ελάχιστες που διασώθηκαν από την περίοδο της Εικονομαχίας.
Η εικόνα απεικονίζει τον Ιησού Χριστό Παντοκράτορα φορώντας ιμάτια και χιτώνα, να ευλογεί με το δεξί του χέρι και με το αριστερό να κρατά το Ευαγγέλιο.
Το πιο χαρακτηριστικό στοιχείο της εικόνας είναι η μικρή ασυμμετρία που εντοπίζεται στα μάτια του Ιησού. Το υπερβατικό βλέμμα του Κυρίου και τα προσωπογραφικά χαρακτηριστικά αποτυπώνουν την ένωση της θείας και ανθρώπινης φύσης στο πρόσωπο του Θεανθρώπου.
Σήμερα, η Μονή αποτελεί Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO. Εκτός από τους 20 περίπου μοναχούς της μοναστικής κοινότητας, η Εκκλησία του Όρους Σινά περιλαμβάνει μερικές εκατοντάδες Βεδουίνους και ψαράδες που ζουν στο ομώνυμο όρος.
