Ο νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας που ψηφίστηκε στη Βουλή φέρνει ριζικές αλλαγές στις ποινές για τροχαία παραπτώματα, με στόχο τη μείωση των θανατηφόρων ατυχημάτων. Οι νέες διατάξεις προβλέπουν ποινές που φτάνουν μέχρι και τα ισόβια σε περίπτωση πολύνεκρων τροχαίων δυστυχημάτων, ενώ καθιερώνονται κλιμακωτές κυρώσεις για επικίνδυνες παραβάσεις όπως η οδήγηση με κινητό τηλέφωνο και η οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ.
Έμφαση στις πολύ επικίνδυνες παραβάσεις που συνδέονται με μεγάλο αριθμό ατυχημάτων δίνει ο νέος ΚΟΚ. Στόχος της κυβέρνησης είναι μέσω των βαρύτερων ποινών να υπάρξει αλλαγή κουλτούρας, διαχωρίζοντας την πρώτη παράβαση από τη συνεχιζόμενη παραβατικότητα.
«Δεν μπορούμε να συνθηκολογήσουμε με το χάος και την ανομία στον δρόμο και γενικότερα στον χώρο της δημόσιας ζωής», τόνισε ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κατά την ομιλία του στη Βουλή.
Κλιμακωτές ποινές και αυστηρότερες κυρώσεις
Ο νέος Κώδικας Οδικής Κυκλοφορίας καθιερώνει κλιμακωτού χαρακτήρα ποινολόγιο, ώστε να επιβάλλονται αυστηρότερες συνέπειες σε υπότροπους οδηγούς. Οι παραβάσεις για τις οποίες θα εφαρμόζονται κλιμακωτές ποινές περιλαμβάνουν:
• Οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ
• Παραβίαση ερυθρού σηματοδότη ή STOP
• Χρήση κινητού τηλεφώνου κατά την οδήγηση
• Μεγάλη υπέρβαση του ορίου ταχύτητας
• Οδήγηση μοτοσυκλέτας χωρίς κράνος
Υπάρχουν επίσης πρόνοιες για αυξημένες κυρώσεις όταν ο παραβάτης εμπλακεί σε τροχαίο ατύχημα. Στόχος είναι οι μετακινήσεις να γίνουν πιο ασφαλείς και να προστατευθούν ανθρώπινες ζωές.
Ποινές για οδήγηση με κινητό τηλέφωνο
Η χρήση κινητού τηλεφώνου κατά την οδήγηση ήταν η 3η αιτία πρόκλησης τροχαίων στην Ελλάδα το 2024. Ο νέος ΚΟΚ προβλέπει διαφοροποιημένες ποινές ανάλογα με την πρόκληση ή μη ατυχήματος.
Χωρίς πρόκληση ατυχήματος, η πρώτη παράβαση επισύρει πρόστιμο 350 ευρώ και αφαίρεση άδειας για 30 ημέρες. Στην πρώτη υποτροπή το πρόστιμο φτάνει τα 1.000 ευρώ με αφαίρεση άδειας για 180 ημέρες. Η δεύτερη υποτροπή συνεπάγεται πρόστιμο 2.000 ευρώ και στέρηση άδειας για ένα έτος.
Σε περίπτωση πρόκλησης ατυχήματος, η πρώτη υποτροπή επισύρει πρόστιμο 2.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για τέσσερα έτη. Για τη δεύτερη υποτροπή προβλέπεται πρόστιμο 4.000 ευρώ και 8ετής αφαίρεση άδειας οδήγησης.
Σημαντική καινοτομία αποτελεί η ποινική διάσταση για την πρόκληση ατυχήματος. Με βάση το άρθρο 290Α του Ποινικού Κώδικα, επιβάλλεται κάθειρξη έως 10 έτη για βαριά σωματική βλάβη, κάθειρξη 10 έως 20 ετών για θανατηφόρο τροχαίο και μέχρι ισόβια αν χαθούν πολλές ζωές.
Αυστηρές κυρώσεις για οδήγηση χωρίς κράνος
Σχεδόν 4 στους 10 νεκρούς από τροχαία δυστυχήματα στην Ελλάδα το 2023 επέβαιναν σε δίτροχο. Τα ποσοστά χρήσης κράνους συγκριτικά με την υπόλοιπη Ευρώπη παραμένουν χαμηλά, ειδικά για τους συνεπιβάτες.
Ο νέος ΚΟΚ προβλέπει για τη μη χρήση κράνους πρόστιμο 350 ευρώ και αφαίρεση άδειας για 30 ημέρες. Στην πρώτη υποτροπή ο παραβάτης αντιμετωπίζει πρόστιμο 1.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για έξι μήνες. Οι ποινές διπλασιάζονται σε περίπτωση δεύτερης υποτροπής.
Όταν ο συνεπιβάτης δεν φορά κράνος, τόσο αυτός όσο και ο οδηγός τιμωρούνται με πρόστιμο 350 ευρώ, ακόμα κι αν ο οδηγός φορούσε το δικό του κράνος.
Ποινές για οδήγηση υπό την επήρεια αλκοόλ
Η οδήγηση σε κατάσταση μέθης σχετίζεται με το 25% των θανάτων στην άσφαλτο στην Ελλάδα το 2024. Ο νέος ΚΟΚ προβλέπει τρία επίπεδα επήρειας με αυστηρότερες κυρώσεις για μεγαλύτερες ποσότητες αλκοόλ.
Η πρώτη κατηγορία αφορά οδηγούς με 0,50 έως 0,80 γραμμάρια ανά λίτρο αίματος, οι οποίοι καταβάλλουν πρόστιμο 350 ευρώ και χάνουν το δίπλωμα για 30 ημέρες. Για ποσότητα 0,80 έως 1,10 γραμμαρίων το πρόστιμο ανέρχεται στα 700 ευρώ με αφαίρεση άδειας για 90 ημέρες και υποχρεωτική ακινητοποίηση του οχήματος.
Στην τρίτη κατηγορία ανήκουν οδηγοί με περισσότερο από 1,10 g/l στο αίμα. Επιβάλλεται πρόστιμο 1.200 ευρώ, αφαίρεση διπλώματος για έξι μήνες και ακινητοποίηση του οχήματος.
Η κλιμάκωση των ποινών σε περίπτωση υποτροπής προβλέπει πρόστιμο 2.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για επτά χρόνια μετά την πρώτη υποτροπή. Για τη δεύτερη υποτροπή επιβάλλεται 10ετής στέρηση διπλώματος και 4.000 ευρώ πρόστιμο.
Κυρώσεις για παραβίαση STOP
Η παραβίαση STOP συνδεόταν με το 16% των ατυχημάτων στην Ελλάδα το 2022. Ο νέος ΚΟΚ διακρίνει την πρόκληση ή μη ατυχήματος και κλιμακώνει τις ποινές για κατά συρροή παραβάτες.
Χωρίς πρόκληση ατυχήματος, η πρώτη παράβαση συνοδεύεται από πρόστιμο 350 ευρώ και αφαίρεση άδειας για 30 ημέρες. Για την πρώτη υποτροπή το πρόστιμο φτάνει τα 1.000 ευρώ με απώλεια διπλώματος για 180 ημέρες. Η δεύτερη υποτροπή σημαίνει 2.000 ευρώ πρόστιμο.
Σε περίπτωση πρόκλησης ατυχήματος η πρώτη ποινή είναι 700 ευρώ πρόστιμο και στέρηση άδειας για 60 ημέρες. Η υποτροπή οδηγεί σε πρόστιμο 2.000 ευρώ και αφαίρεση άδειας για τέσσερα έτη. Νέα υποτροπή επισύρει 4.000 ευρώ πρόστιμο και 8ετή απώλεια διπλώματος.
Και εδώ ισχύουν οι ποινές του άρθρου 290Α του Ποινικού Κώδικα για την πρόκληση σοβαρών ατυχημάτων.
