Το πρόβλημα των μη ενεργών –ή αλλιώς “αιώνιων”– φοιτητών στα ελληνικά πανεπιστήμια αναδεικνύεται σε μείζον ζήτημα για την ανώτατη εκπαίδευση της χώρας. Σύμφωνα με τα τελευταία επίσημα στοιχεία, οι μη ενεργοί φοιτητές φτάνουν τους 351.758, αριθμός που αντιστοιχεί σχεδόν στους μισούς εγγεγραμμένους.
Τα παλαιότερα ιδρύματα της χώρας κρατούν τα ηνία στην καταγραφή των αιώνιων φοιτητών. Το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΕΚΠΑ), από τους 100.303 εγγεγραμμένους φοιτητές, εμφανίζει μόλις 38.998 ενεργούς, ενώ το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης (ΑΠΘ) διαθέτει 72.628 εγγεγραμμένους, εκ των οποίων ενεργοί είναι μόνο οι 37.054.
Το φαινόμενο δεν περιορίζεται μόνο στα ιδρύματα με μακρά ιστορία. Το Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδος, παρότι ιδρύθηκε το 2019, παρουσιάζει ήδη 21.213 φοιτητές που δεν παρακολουθούν ενεργά, αφού από τους 40.510 εγγεγραμμένους, οι ενεργοί είναι 19.297. Ακόμα και στο Ελληνικό Ανοικτό Πανεπιστήμιο, όπου οι σπουδές γίνονται εξ αποστάσεως και με δίδακτρα, η αναλογία είναι αξιοσημείωτη: 12.090 εγγεγραμμένοι, με 9.823 ενεργούς.
Η συνολική εικόνα
Μέχρι το τέλος του 2024, οι συνολικά εγγεγραμμένοι φοιτητές στην ανώτατη εκπαίδευση της χώρας ανέρχονταν σε 703.857, ενώ ενεργοί ήταν 352.099. Σύμφωνα με την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης (ΕΘΑΑΕ), ως ενεργοί θεωρούνται όσοι παρακολουθούν σπουδές εντός του ορίου ν+2 (για τετραετή προγράμματα σπουδών) ή ν+3 (για πενταετή ή εξαετή), με το “ν” να αντιστοιχεί στη κανονική διάρκεια σπουδών.
Η ΕΘΑΑΕ έδωσε στη δημοσιότητα αναλυτική απεικόνιση των δεδομένων για το ακαδημαϊκό έτος 2023-2024. Στην παρουσίαση περιλαμβάνονται στοιχεία για φοιτητές, αποφοίτους και εισακτέους στα 25 πανεπιστήμια και τις 3 Στρατιωτικές Σχολές της χώρας. Η απογραφή έγινε κατόπιν σχετικού αιτήματος του υπουργού Παιδείας, Κυριάκου Πιερρακάκη, τον περασμένο Φεβρουάριο, προκειμένου να αξιολογηθεί το πρόβλημα σε βάθος.
Τι λέει το Υπουργείο Παιδείας
Ο υφυπουργός Παιδείας, Νίκος Παπαϊωάννου, σημείωσε ότι η πολιτεία υιοθετεί την πρόταση των πρυτανικών αρχών για τη διάκριση μεταξύ ενεργών και μη ενεργών φοιτητών. Σε δήλωσή του ανέφερε χαρακτηριστικά την περίπτωση φοιτητή που εισήχθη σε κεντρικό πανεπιστήμιο το 1935 και εξακολουθεί να εμφανίζεται ενεργός στο μητρώο.
Ο κ. Παπαϊωάννου τόνισε ότι στόχος δεν είναι η μαζική διαγραφή φοιτητών, αλλά η αντιμετώπιση του διοικητικού και οικονομικού κόστους που προκαλεί η πολυετής αδράνεια. Ο νόμος 4957/2022 επιτρέπει την παράταση των σπουδών για φοιτητές που αντιμετωπίζουν αντικειμενικά εμπόδια, ώστε να αποφευχθεί η αδικία εις βάρος τους.
Στοιχεία από ΑΕΙ της χώρας
Η εικόνα από τα σημαντικότερα ελληνικά πανεπιστήμια επιβεβαιώνει την έκταση του φαινομένου:
- ΕΚΠΑ: 100.303 εγγεγραμμένοι / 38.998 ενεργοί
- ΑΠΘ: 72.628 εγγεγραμμένοι / 37.054 ενεργοί
- ΕΜΠ: 21.269 εγγεγραμμένοι / 10.965 ενεργοί
- Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής: 54.718 εγγεγραμμένοι / 27.529 ενεργοί
- Διεθνές Πανεπιστήμιο: 40.510 εγγεγραμμένοι / 19.297 ενεργοί
Αναμένονται παρεμβάσεις
Τα στοιχεία καταδεικνύουν ότι το ζήτημα των αιώνιων φοιτητών αφορά το σύνολο των ΑΕΙ, ανεξαρτήτως ιστορικότητας. Οι αλλαγές που δρομολογούνται αναμένεται να επηρεάσουν άμεσα τη λειτουργία των πανεπιστημίων, με στόχο τη βελτίωση της αποτελεσματικότητας και την ορθολογική διαχείριση των πόρων.
