Τα έθνη δεν έχουν σταθερούς φίλους ή εχθρούς. Εχουν µόνο σταθερά συµφέροντα», έλεγε δογµατικά στη µνηµειώδη οµιλία του («Civis Romanus Sum» – «Είµαι Ρωµαίος πολίτης») στο Βρετανικό Κοινοβούλιο, στα µέσα του 19ου αιώνα, ο λόρδος Πάλµερστον, φιλέλληνας και ένθερµος υποστηρικτής της ελληνικής ανεξαρτησίας, ο οποίος όµως για να εξασφαλίσει τα βρετανικά συµφέροντα προστάτευε και την εδαφική ακεραιότητα της Οθωµανικής Αυτοκρατορίας σε βάρος της Ελλάδας. Κι αν ο πολιτικός θιασώτης της υπερηγεµονίας προσπαθούσε να περιβάλει µε ηθική την τακτική του για να κρύψει τον µισαλλόδοξο χαρακτήρα του, η ουσία των όσων έλεγε αποτελεί σήµερα κανόνα διπλωµατίας.
Οι συνθήκες άλλαξαν στη Λιβύη, το καθεστώς Χάφταρ, που ελέγχει το µεγαλύτερο µέρος της χώρας, ιδίως την ανατολική και νότια πλευρά, µεταβάλλει συνεχώς τη στάση του απέναντι στην Ελλάδα και σύµφωνα µε τις τελευταίες επισηµάνσεις Ελλήνων διπλωµατών φέρεται να συνεργάζεται µε τους παρακρατικούς µηχανισµούς της Αγκυρας στη διοχέτευση λαθροµεταναστών απ’ ευθείας από το λιµάνι του Τοµπρούκ προς τη Γαύδο, στη νότια Κρήτη. Ο στόχος µετατροπής του µικρού νησιού σε «δεύτερη Λαµπεντούζα», µέσω της οποίας µπορούν να διακινηθούν προς την Ευρώπη νέοι πυρήνες του τρόµου, απασχολεί έντονα όχι µόνο τις ελληνικές, αλλά και τις ευρωπαϊκές αρχές.
Πηγές της ΕΥΠ από την Αίγυπτο αναφέρουν ότι χιλιάδες µετανάστες από την Ασία και την υποσαχάρια Αφρική προωθούνται συνεχώς προς το Τοµπρούκ από τις συνορεύουσες περιοχές και υπολογίζεται µάλιστα ότι από τον Μάρτιο 80.000-100.000 εξ αυτών προσπάθησαν να ταξιδέψουν κυρίως προς την Ελλάδα. Σχεδόν οι µισοί δεν κατάφεραν καν να περάσουν από τα λιβυκά ύδατα, ενώ 4.000-5.000 αγνοούνται στα διεθνή ύδατα.
Η στροφή του στρατάρχη Χαλίφα Χάφταρ, ο οποίος εσχάτως άλλαξε πορεία και τείνει προς την υπογραφή µνηµονίου µε τον Τ. Ερντογάν, εκτιµάται ότι θα επηρεάσει περαιτέρω τη µεταναστευτική πίεση, ενώ µε προσοχή καταγράφονται οι ενέργειες των γιων του, ένας εκ των οποίων ήλθε αυτές τις ηµέρες στην Ελλάδα, ενώ άλλοι δύο είχαν επαφές στην Τουρκία τον περασµένο Απρίλιο και Μάιο.
Το πετρέλαιο
Επικεφαλής του Λιβυκού Εθνικού Στρατού (LNA), ο 84χρονος Χάφταρ, παλαιός συνεργάτης του Μοαµάρ Καντάφι, ελέγχει τις κύριες πετρελαϊκές υποδοµές της Λιβύης για πάνω από 7 χρόνια. Ο έλεγχος της ροής του πετρελαίου του επιτρέπει να παράγει τουλάχιστον 1 εκατ. βαρέλια ηµερησίως, µε εκτιµώµενα έσοδα 500 εκατ. δολάρια τον µήνα. Αυτά τα έσοδα χρηµατοδοτούν τον στρατό του και ενισχύουν την πολιτική του επιρροή. Η παράνοµη πώληση λιβυκού πετρελαίου -µέσω µεσαζόντων- κυρίως από τα λιµάνια Hariga και Ras Lanuf (κοντά στο Τοµπρούκ) έχει προκαλέσει σηµαντική απώλεια κρατικών εσόδων για τη Λιβύη. Το 2020, η παραγωγή µειώθηκε κατά 95% λόγω του αποκλεισµού των πετρελαϊκών υποδοµών από τις δυνάµεις του Χάφταρ.
Αν και ο Εθνικός Οργανισµός Πετρελαίου (NOC – National Oil Corporation) εδρεύει στην Τρίπολη, ο Χάφταρ έχει δηµιουργήσει παράλληλες δοµές για τον έλεγχο και την πώληση πετρελαίου, παρακάµπτοντας την επίσηµη διαδικασία. Οι ενέργειές του εγείρουν διεθνή προβληµατισµό, µε τις ΗΠΑ και την Ε.Ε. να εκφράζουν ανησυχίες για την παράνοµη εξαγωγή πετρελαίου και τις πιθανές κυρώσεις. Ωστόσο, η αντίδραση των διεθνών οργανισµών παραµένει περιορισµένη. Σε παράνοµη διακίνηση, όµως, επιδίδεται και η αντίπαλη κυβέρνηση µε έδρα την Τρίπολη, προκειµένου να καλύψει τα δικά της έξοδα, για τα οποία δεν επαρκεί -ως φαίνεται- ο έλεγχος του επίσηµου κρατικού πετρελαϊκού οργανισµού (ΝΟC). Η χώρα διαθέτει 5 διυλιστήρια σε Ρας Λανούφ, Ζάουια, Τοµπρούκ, Σαρίρ και Μπρέγκα.
Αθλιότητα χωρίς τέλος
Οπως αναφέρει πρόσφατη έκθεση του παγκόσµιου δικτύου ερευνητών και δηµοσιογράφων «Πρόγραµµα Αναφοράς Οργανωµένου Εγκλήµατος και ∆ιαφθοράς» (OCCRP), η κατάσταση ασφαλείας στη Λιβύη έχει επιδεινωθεί, θέτοντας τους εκατοντάδες χιλιάδες µετανάστες σε υψηλό κίνδυνο. Κρατικοί και µη κρατικοί φορείς συλλαµβάνουν µετανάστες και αργότερα απαιτούν λύτρα για την απελευθέρωσή τους. Παρά τις πολλαπλές απειλές και προκλήσεις, συµπεριλαµβανοµένων εκβιασµών, βασανιστηρίων, βιασµών, δουλείας, ακόµη και θανάτου, ο πληθυσµός των µεταναστών στη Λιβύη συνεχίζει να αυξάνεται, καθώς περισσότεροι άνθρωποι καταφθάνουν αναζητώντας καλύτερες ευκαιρίες είτε µε προορισµό την Ευρώπη είτε γιατί αποφάσισαν να αποµακρυνθούν από περιοχές συγκρούσεων. Ο αριθµός των καταγεγραµµένων µεταναστών στη Λιβύη τον ∆εκέµβριο του 2024 είχε ανέλθει στους 824.000 και σήµερα, βάσει του ∆ιεθνούς Οργανισµού Μετανάστευσης (∆ΟΜ), έχει αυξηθεί τουλάχιστον κατά 5%!
Η συντριπτική πλειοψηφία τους (83%) προέρχεται από τέσσερις χώρες: Σουδάν (31%), Νίγηρας (22%), Αίγυπτος (20%) και Τσαντ (10%). Ειδικότερα, η σουδανική µετανάστευση έχει αυξηθεί σηµαντικά λόγω της συνεχιζόµενης ένοπλης σύγκρουσης στο Σουδάν, η οποία έχει αναγκάσει χιλιάδες άτοµα να αναζητήσουν καταφύγιο στη Λιβύη. Πάνω από τα τρία τέταρτα (76%) δεν έχουν πρόσβαση σε υγειονοµική περίθαλψη, κυρίως λόγω του υψηλού κόστους και της κακής ποιότητας των υπηρεσιών. Τα παιδιά τους δεν παρακολουθούν µαθήµατα στο σχολείο, κυρίως λόγω οικονοµικών δυσκολιών και γλωσσικών προβληµάτων.
Κυριακάτικη Απογευματινή
