Τα σχολεία έκλεισαν και τα παιδιά έχουν πλέον άπλετο ελεύθερο χρόνο για παιχνίδι, βόλτες και μπάνιο στη θάλασσα. Όμως, σε έναν κόσμο που πλέον η τεχνολογία είναι παντού, τα παιδιά μοιραία θα πέσουν «με τα μούτρα» στις οθόνες των κινητών, των tablets και των smart TVs, μέσα στις οποίες παραμονεύουν σοβαροί κίνδυνοι. Η τελευταία σοκαριστική περίπτωση του 12χρονου Σεμπάστιαν στην Αγγλία, που έχασε τη ζωή του, δοκιμάζοντας την επικίνδυνη διαδικτυακή δοκιμασία «Scarf challenge» (εξέλιξη του γνωστού «Black out»), αλλά και η περίπτωση του 13χρονου αγοριού από τη Φυλή που δημιούργησε υπόνοιες για κάτι αντίστοιχο, κάνουν ακόμα πιο επιτακτική την ανάγκη συνεχούς επαγρύπνησης από γονείς και εκπαιδευτικούς.
Μοναχικοί χαρακτήρες
Η δόκτωρ Ψηφιακής Εγκληματολογίας και καθηγήτρια Εγκληματολογίας και Εγκληματολογικής Ψυχολογίας στο ICPS College, Κέλλυ Ιωάννου, παραθέτει στους γονείς τέσσερις απλές οδηγίες για τη χρήση ψηφιακών συσκευών από τα παιδιά τους κατά τους καλοκαιρινούς μήνες, οι οποίες μπορούν να αποδειχτούν σωτηρίες. Στις περιπτώσεις ανηλίκων που είναι κοινωνικοί και συναναστρέφονται φίλους τους σε εξωτερικούς χώρους, η κατάσταση είναι καλύτερη, όμως για ένα παιδί μοναχικό τα πράγματα δυσκολεύουν, αφού δεν έχει έλεγχο στο τι βλέπει. Εκεί, οι γονείς θα πρέπει να πάρουν δραστικά μέτρα, για να μην «βουλιάξει» το παιδί τους σε μια οθόνη, βάζοντας όρια και «χτίζοντας» μια ανοικτή σχέση για να νιώθει ασφάλεια να τους μιλήσει, αν χρειαστεί.
Όπως εξήγησε στην «Α» η κυρία Ιωάννου, «οι γονείς αντί να απαγορεύσουν ή να περιορίσουν απότομα τη χρήση οθονών, μπορούν να καθορίσουν ξεκάθαρες, καθημερινές “άγκυρες”-μικρές σταθερές που διαμορφώνουν μια υγιή ρουτίνα. Το καλοκαίρι φέρνει ένα γνώριμο δίλημμα για πολλούς γονείς: πώς να διαχειριστούν τη χρήση οθονών από τα παιδιά, όταν ο ελεύθερος χρόνος αυξάνεται κατακόρυφα; Σε έναν κόσμο όπου η τεχνολογία είναι παντού (κινητά, tablets, υπολογιστές, smart TVs), τα όρια γίνονται απαραίτητα. Όχι από τιμωρητική διάθεση, αλλά για την προστασία και τη συναισθηματική υγεία των παιδιών».
Ξεκάθαρα όρια
Για τη δόκτορα Ψηφιακής Εγκληματολογίας, η ισορροπία είναι το κλειδί: «Ορισμένες απλές, αλλά αποτελεσματικές οδηγίες περιλαμβάνουν, πρώτον, όχι οθόνες πριν από το πρωινό. Το πρωί είναι η στιγμή για σύνδεση με την οικογένεια και καλή διάθεση και όχι για απομόνωση πίσω από μια οθόνη. Δεύτερον, όχι οθόνες όταν πέφτουμε για ύπνο. Το φως των οθονών διαταράσσει τον ύπνο και επηρεάζει την ξεκούραση. Τρίτον, καμία συσκευή στο μπάνιο ή στην τουαλέτα. Εκεί, πέρα από το προφανές υγειονομικό θέμα, λείπει κάθε γονικός έλεγχος. Τέταρτον, απαγόρευση κλειστής πόρτας, όταν γίνεται χρήση οθόνης: όχι για έλεγχο, αλλά για να χτιστεί μια κουλτούρα διαφάνειας και ασφάλειας».
Σύμφωνα με την εγκληματολόγο, είναι αναγκαίο οι γονείς να δημιουργήσουν «χρονικές ζώνες χωρίς οθόνες»: «Υπάρχουν συγκεκριμένες ώρες μέσα στη μέρα όπου τα παιδιά θα γνωρίζουν εκ των προτέρων ότι δεν θα χρησιμοποιούν οθόνες. Για παράδειγμα, από τις 2 έως τις 4 μετά το μεσημέρι, μπορεί να είναι η “ώρα για ανάγνωση, χαλάρωση ή δημιουργικό παιχνίδι”. Βέβαια, αν η σχέση γονέα-παιδιού είναι απόμακρη ή υπάρχει ένταση, τα όρια δύσκολα θα γίνουν σεβαστά. Το πρώτο βήμα δεν είναι η απαγόρευση, αλλά η προσέγγιση: με ενσυναίσθηση, χωρίς κριτική, με αληθινό ενδιαφέρον. Ένα απλό: “θέλω να καταλάβω τι σου αρέσει σε αυτό το παιχνίδι”, μπορεί να ανοίξει δρόμους επικοινωνίας».
Τα…sos
Σύμφωνα με την κυρία Ιωάννου, ο γονιός μπορεί να φτιάξει μαζί με το παιδί του μια λίστα με καταστάσεις που, αν συμβούν στο διαδίκτυο, πρέπει να του τις αναφέρει: «Τέτοιες μπορεί να είναι η περίπτωση που ένας άγνωστος ζητήσει προσωπικές πληροφορίες ή αν λάβει περιεχόμενο που το κάνει να νιώθει άβολα ή ακόμα αν κάποιος το προσβάλλει ή το εκφοβίσει online. Αυτό δεν είναι έλεγχος, είναι προστασία. Και όταν τα παιδιά γνωρίζουν ότι μπορούν να μιλήσουν, χωρίς να τιμωρηθούν ή να ακουστεί το “σου τα ’λεγα”, νιώθουν ασφάλεια».
Επίσης, η ίδια συμβουλεύει τους γονείς να δουν το καλοκαίρι ως μία ευκαιρία για σύνδεση με τα παιδιά τους: «Αντί να βλέπουμε τη χρήση οθονών ως εχθρό, ας τη μετατρέψουμε σε αφορμή για διάλογο, οριοθέτηση και ενίσχυση της σχέσης μας με τα παιδιά. Με ξεκάθαρους κανόνες, αγάπη και συνέπεια, μπορούμε να χτίσουμε συνήθειες που θα τους χρησιμεύσουν και πολύ μετά τις καλοκαιρινές διακοπές».
Εφημερίδα Απογευματινή
