Αντιµέτωπη µε πρωτόγνωρο κύµα καύσωνα βρίσκεται η Νότια Ευρώπη, µε τη θερµοκρασία να φτάνει µέσα στην εβδοµάδα έως 46 βαθµούς Κελσίου σε πολλές περιοχές της Ισπανίας και της Πορτογαλίας. Οι υψηλές θερµοκρασίες οδήγησαν τις Αρχές πολλών χωρών να εκδώσουν προειδοποιητικά ανακοινωθέντα, ενώ σε επιφυλακή τέθηκαν πυροσβεστικές δυνάµεις υπό τον φόβοπυρκαγιών. Στην Πορτογαλία καταγράφηκαν 46,6°C στη Μόρα, περίπου 60 µίια ανατολικά της Λισαβόνας, θερµοκρασία που εξετάζεται αν αποτελεί νέο εθνικό ρεκόρ για τον Ιούνιο.
Στην Ιταλία, οι εισαγωγές σε νοσοκοµεία σε ορισµένες από τις πιο ζεστές περιοχές, όπως η Τοσκάνη, αυξήθηκαν κατά 20%, µε τις Αρχές να συµβουλεύουν τους κατοίκους και τους επισκέπτες να µη βγαίνουν έξω από τις 11 το πρωί µέχρι τις 6 το απόγευµα.
Στη Γαλλία, εκδόθηκαν για πρώτη φορά στην Ιστορία προειδοποιήσεις για καύσωνα σχεδόν για ολόκληρη την ηπειρωτική χώρα, µε την υπηρεσία Météo-France να έχει θέσει το 88% των περιοχών σε πορτοκαλί συναγερµό. «Ο Ιούνιος του 2025 ήταν ο δεύτερος θερµότερος Ιούνιος από τότε που ξεκίνησαν οι καταγραφές, το 1900, µετά τον Ιούνιο του 2003», δήλωσε η υπουργός Οικολογικής Μετάβασης της Γαλλίας,
Ανιές Πανιέ-Ρινασέρ.
Στη Γερµανία, η µετεωρολογική υπηρεσία της χώρας ανακοίνωσε ότι η ζέστη και η ξηρασία αυξάνουν τον κίνδυνο δασικών πυρκαγιών, µε ορισµένες πόλεις να επιβάλλουν περιορισµούς στην άντληση νερού. Με τα µέχρι στιγµής δεδοµένα, έχουν χάσει τη ζωή τους πέντε άνθρωποι σε Ισπανία και Γαλλία, µε τον φόβο για αύξηση των θυµάτων από καύσωνα να εντείνεται. Οι ειδικοί αποδίδουν την κατάσταση αυτή στο φαινόµενο «heat dome» («θερµικός θόλος»).
«Θερµικός θόλος»
Σύµφωνα µε ανάρτηση του διευθυντή της ΕΜΥ, Θοδωρή Κολυδά, «ο “θερµικός θόλος” είναι µια κατάσταση στην οποία ένα ισχυρό και στάσιµο βαροµετρικό υψηλό εγκλωβίζει θερµές αέριες µάζες κοντά στην επιφάνεια της Γης, λειτουργώντας σαν καπάκι. Η ατµόσφαιρα σε τέτοιες περιπτώσεις δεν κυκλοφορεί επαρκώς και η ζέστη παγιδεύεται στις χαµηλότερες στιβάδες, χωρίς να διαφεύγει.
Ετσι, παρατηρείται συνεχής άνοδος της θερµοκρασίας, ιδίως όταν υπάρχει και η παράλληλη µεταφορά θερµών αερίων µαζών από περιοχές όπως η Βόρεια Αφρική, προς την Ευρώπη». Οπως τονίζει, «οι παλιοί µετεωρολόγοι και γεωργοί γνώριζαν καλά τις επιδράσεις αυτής της
στασιµότητας, χωρίς όµως να χρησιµοποιούν τον όρο “θερµικός θόλος”». «Παλαιότερα, µιλούσαµε απλώς για ισχυρά αντικυκλωνικά πεδία ή περιόδους καύσωνα λόγω εισβολής θερµών αερίων µαζών από την Αφρική. Η έντονη χρήση του όρου σήµερα οφείλεται κυρίως στην επιθυµία των Μέσων να προσελκύσουν το ενδιαφέρον του κοινού µε έναν καινούργιο και πιο δραµατικό όρο.
Ωστόσο, είναι σηµαντικό να διευκρινίζεται ότι το φαινόµενο δεν είναι νέο και ίσως αυτό που έχει αλλάξει είναι η ένταση και η διάρκεια τέτοιων επεισοδίων τα οποία περιγράφουµε δηµόσια», διευκρινίζει στη συνέχεια. «Συµπερασµατικά, ο “θερµικός θόλος” είναι ένα παλιό, γνωστό µετεωρολογικό φαινόµενο, που σήµερα επαναπροσδιορίζεται επικοινωνιακά. Αν και δεν αποτελεί νέο φαινόµενο, η κατανόηση του ρόλου του στην αύξηση των θερµοκρασιών είναι χρήσιµη, ιδιαίτερα καθώς οι επιπτώσεις των ακραίων καιρικών συνθηκών γίνονται ολοένα και πιο έντονες», καταλήγει.
H «κόλαση» του 1987
Με αφορµή το ακραίο κύµα καύσωνα που χτυπάει την Ευρώπη, η «Κυριακάτικη Απογευµατινή» θυµάται το καλοκαίρι του 1987, όταν η Ελλάδα είχε βρεθεί στο µάτι του κυκλώνα από τις 20 έως τις 31 Ιουλίου, µε τουλάχιστον 1.300 θανάτους στην περιοχή της Αθήνας, γεγονός που τον κατατάσσει ως τον φονικότερο που έχει πλήξει ποτέ τη χώρα.
Είναι εντυπωσιακό ότι ο αριθµός των θανάτων ήταν υπερδιπλάσιος από τον δεύτερο πιο θανατηφόρο καύσωνα, ο οποίος ήταν εξαιρετικά ισχυρός, είχε πλήξει την Κεντρική Ελλάδα τον Αύγουστο του 1958 και είχε σκοτώσει 600 άτοµα, κυρίως στη Θεσσαλία. Οι πρώτοι νεκροί, εννέα τον αριθµό, στην Αθήνα καταγράφηκαν στις 22 Ιουλίου και στη συνέχεια ο αριθµός άρχισε να αυξάνεται ραγδαία καθηµερινά. Στις 23
Ιουλίου πέθαναν 12, στις 24 Ιουλίου άλλοι 95 και στις 25 Ιουλίου άλλοι 250, προκαλώντας προβλήµατα στην ταφή τους. Στις 26 Ιουλίου τα θύµατα είχαν φτάσει συνολικά τα 900, στις 27 Ιουλίου προστέθηκαν 180 και στις 28 Ιουλίου άλλα 200.
Μάλιστα, υπολογίζεται ότι 400 ηλικιωµένοι πέθαναν αβοήθητοι. Αξίζει να σηµειωθεί ότι ο µετεωρολόγος ∆ηµήτρης Ζιακόπουλος στο βιβλίο του «Καιρός: Ο Γιος της Γης και του Ηλιου» αναφέρει ότι οι νεκροί έφτασαν τους 4.000, συνολικά, άσχετα αν πολλοί από τους θανάτους δεν συσχετίστηκαν µε τον καύσωνα και δεν κατεγράφησαν στον επίσηµο αριθµό. Αν και ο καύσωνας έπληξε και άλλες πόλεις, όπως τη Θεσσαλονίκη και τη Λάρισα, θεωρείται ότι η δυσφορία ήταν εντονότερη στην Αθήνα, λόγω και της παρουσίας φωτοχηµικού νέφους, το οποίο είχε επιδεινωθεί από θερµοκρασιακές αναστροφές που προκάλεσε ένα βαροµετρικό υψηλό από τη Σαχάρα. Οι επιστήµονες της εποχής απέδωσαν το φαινόµενο αυτό στη διάρκεια του καύσωνα και όχι στην έντασή του.
Ελάχιστα κλιµατιστικά
Εκείνη την εποχή, υπήρχαν ελάχιστα κλιµατιστικά -κυρίως σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη– και µόνο σε σπίτια εύπορων οικογενειών. Κλιµατιζόµενοι δηµοτικοί χώροι δεν υπήρχαν, µε αποτέλεσµα οι Αθηναίοι να «πνίγονται» από τα 44άρια. Ενα άλλο χαρακτηριστικό των ηµερών ήταν οι αλλεπάλληλες διακοπές νερού στην πρωτεύουσα. Χωρίς κλιµατισµό ήταν και τα περισσότερα νοσοκοµεία της χώρας, µε αποτέλεσµα αρκετοί ηλικιωµένοι που αναζητούσαν βοήθεια να καταλήγουν σε έναν θάλαµο-καµίνι και στη συνέχεια να πεθαίνουν από θερµοπληξία. Χαρακτηριστικά του κλίµατος της εποχής ήταν και τα πρωτοσέλιδα των εφηµερίδων, που εστίαζαν στο σοκ από τον υψηλό αριθµό των νεκρών.
Κυριακάτικη Απογευματινή
