Σημαντικά βήματα προόδου διαπιστώνει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην Ελλάδα για το 2024 σε θέματα Κράτους Δικαίου, σύμφωνα με την ετήσια έκθεση που δόθηκε σήμερα στη δημοσιότητα. Όπως επισημαίνεται, οι επιδόσεις της Ελλάδας έχουν βελτιωθεί σε σχέση με τα δύο προηγούμενα έτη, αν και υπογραμμίζεται ότι εξακολουθούν να υφίστανται σοβαρές προκλήσεις που απαιτούν περαιτέρω προσπάθειες.
Στην Έκθεση για το Κράτος Δικαίου του 2024, η Επιτροπή αναφέρει τέσσερις συστάσεις προς την Ελλάδα, από έξι που είχαν διατυπωθεί πέρυσι, γεγονός που αποτελεί ένδειξη προόδου. Οι βασικές περιοχές που εξετάστηκαν περιλαμβάνουν τη Δικαιοσύνη, τη Διαφθορά, την Ελευθερία των ΜΜΕ και τη λειτουργία των θεσμών.
Πρόοδος σε Δικαιοσύνη και καταπολέμηση διαφθοράς
Η Επιτροπή αναγνωρίζει ότι η Ελλάδα έχει σημειώσει:
- Περαιτέρω πρόοδο στην καταπολέμηση της διαφθοράς, περιλαμβανομένης της υψηλού επιπέδου, μέσω διώξεων και τελεσίδικων αποφάσεων.
- Σημαντική πρόοδο στην ενίσχυση της προστασίας των δημοσιογράφων, με βάση το εγκριθέν Μνημόνιο Συνεργασίας.
- Περαιτέρω πρόοδο στην ενίσχυση της διαβούλευσης με τους εμπλεκόμενους φορείς κατά τη νομοθέτηση.
- Περιορισμένη πρόοδο στον δομημένο διάλογο με τις οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών.
Οι τέσσερις νέες συστάσεις της Επιτροπής αφορούν:
- Συνέχιση των προσπαθειών για την επίτευξη σταθερού ιστορικού διώξεων για διαφθορά.
- Βελτίωση του ρυθμιστικού πλαισίου για το lobbying.
- Ενίσχυση των εγγυήσεων προστασίας των δημοσιογράφων, ιδιαίτερα για τις καταχρηστικές αγωγές.
- Ανάπτυξη διαρκούς διαλόγου με την κοινωνία των πολιτών και απλοποίηση των διαδικασιών εγγραφής των οργανώσεών της.
Αναφορές σε θεσμικές μεταρρυθμίσεις και Δικαιοσύνη
Η Έκθεση κάνει ιδιαίτερη αναφορά σε μεταρρυθμίσεις που ενισχύουν τη συμμετοχή της Δικαιοσύνης σε διορισμούς, καθώς και στην πρόοδο του νέου δικαστικού χάρτη και την ψηφιοποίηση των διαδικασιών. Παράλληλα, επισημαίνεται ότι οι καθυστερήσεις στις δικαστικές διαδικασίες συνεχίζουν να αποτελούν σοβαρό πρόβλημα.
Οργανωτικές αλλαγές στην ΕΛ.ΑΣ. και νέο σχέδιο κατά της διαφθοράς
Η Κομισιόν καταγράφει θετικά την πρόοδο της Ελληνικής Αστυνομίας με οργανωτικές αλλαγές που στοχεύουν στην καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος και τις πειθαρχικές διαδικασίες, όπως και την υλοποίηση ενός νέου Εθνικού Σχεδίου Δράσης κατά της διαφθοράς.
Αναφορά γίνεται και στις βελτιώσεις στο πλαίσιο των δηλώσεων περιουσιακών στοιχείων, με στόχο την απλοποίηση και καλύτερη επαλήθευση, καθώς και στους κανόνες χρηματοδότησης των κομμάτων, με έμφαση στην αποτελεσματική εφαρμογή του νόμου για το lobbying.
Ελευθερία Τύπου και θεσμικές εγγυήσεις
Η Επιτροπή εντοπίζει βελτιώσεις στη λειτουργία και στελέχωση της ρυθμιστικής αρχής των ΜΜΕ, στην ενίσχυση της διαφάνειας της ιδιοκτησίας τους, καθώς και στο νέο νομοθετικό πλαίσιο που ενισχύει τη διαφάνεια, τη δημοσιογραφική ανεξαρτησία και τις εγγυήσεις σε κρατική διαφήμιση.
Επισημαίνεται όμως ότι παραμένουν ανησυχίες για την ανεξαρτησία των δημόσιων ΜΜΕ και τη χρηματοδότησή τους. Παράλληλα, σημειώνονται βελτιώσεις στο δικαίωμα πρόσβασης σε δημόσια έγγραφα και στις εγγυήσεις για την ασφάλεια των δημοσιογράφων, με προκλήσεις να εξακολουθούν να υπάρχουν στην πράξη.
Τέλος, στο σκέλος των θεσμικών λειτουργιών, η Έκθεση υπογραμμίζει ότι απαιτείται περαιτέρω πρόοδος στη διαφάνεια της νομοθέτησης και στη διαδικασία διορισμού μελών των ανεξάρτητων αρχών. Σημαντική θεωρείται η πρόοδος στη δικαστική διερεύνηση για το ναυάγιο στην Πύλο, ως ένδειξη βελτίωσης στους μηχανισμούς ελέγχου συμπεριφορών αστυνομικών οργάνων.
