Οι υποθέσεις Μουρτζούκου και Πισπιρίγκου οδήγησαν το Υπουργείο Δικαιοσύνης σε δραστικά μέτρα για τη ριζική αναδιοργάνωση των ιατροδικαστικών υπηρεσιών. Με ένα tablet, περιγραφή με φωνητική λειτουργία και αυτόματη σύνταξη σχεδίου ιατροδικαστικής έκθεσης από ψηφιακό βοηθό, θα πραγματοποιούν πλέον τις νεκροτομές και νεκροψίες οι ιατροδικαστές στην Ελλάδα.
Τα προβλήματα που οδήγησαν στη μεταρρύθμιση
Η καθυστέρηση στη σύνταξη των ιατροδικαστικών εκθέσεων έφθανε μέχρι και τα τρία χρόνια, γεγονός που οδηγούσε ακόμη και στην αθώωση κατηγορουμένων από τα δικαστήρια. Η έλλειψη οποιουδήποτε κανόνα για το υποχρεωτικό περιεχόμενο των εκθέσεων και ο “μεσαίωνας” σε ό,τι αφορά τη χρήση της τεχνολογίας στο πλαίσιο των ιατροδικαστικών πράξεων δημιουργούσαν την εικόνα μιας υπηρεσίας υπό διάλυση.
Υπό τα δεδομένα αυτά, το αρμόδιο Υπουργείο έχει ξεκινήσει εδώ και δύο χρόνια μια εμβληματική μεταρρύθμιση, σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα και τις εξελίξεις της τεχνολογίας. Παράλληλα διενεργούνται πειθαρχικοί έλεγχοι σε ιατροδικαστές για σοβαρά πειθαρχικά αδικήματα με την επιβολή πειθαρχικών ποινών.
Υπενθυμίζεται ότι προ ημερών ανεστάλη η λειτουργία της Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας Πατρών και μέχρι στιγμής 4 ιατροδικαστές βρίσκονται σε δυνητική αργία, σε 3 έχει επιβληθεί πειθαρχική ποινή και για 2 εκκρεμεί πειθαρχική διαδικασία.
Ψηφιακές νεκροψίες και τεχνητή νοημοσύνη
Σε λίγους μήνες, οι Έλληνες ιατροδικαστές θα έχουν στη διάθεσή τους ένα Πληροφοριακό Σύστημα που θα συνδυάζει προηγμένες τεχνολογίες ηλεκτρονικού υπολογιστή και τεχνητής νοημοσύνης. Ουσιαστικά θα έχουν έναν ψηφιακό βοηθό κατά τη διενέργεια των ιατροδικαστικών πράξεων, ο οποίος θα επιταχύνει σε μεγάλο βαθμό το έργο τους.
Πρόκειται για μεγάλη καινοτομία, μοναδική παγκοσμίως, που θα υλοποιηθεί από το Πανεπιστήμιο Πειραιώς και θα έχει ολοκληρωθεί μέχρι το τέλος του 2025. Το Πληροφοριακό Σύστημα, εγκατεστημένο σε ένα tablet, θα είναι σε θέση να λαμβάνει εικόνες της σορού επί της οποίας επιχειρεί ο ιατροδικαστής.
Πώς λειτουργεί το νέο σύστημα
Ο ιατροδικαστής, μέσω φωνητικής λειτουργίας θα προβαίνει σε προφορική περιγραφή των όσων ο ίδιος παρατηρεί αναφορικά με τη σορό. Στη συνέχεια, το Πληροφοριακό Σύστημα, ανατρέχοντας σε βάσεις δεδομένων ιατροδικαστικών στοιχείων και εικόνων και με τη χρήση τεχνολογίας AI, θα προβαίνει σε επεξεργασία των εικόνων και των φωνητικών δεδομένων.
Το σύστημα θα καταλήγει στην αυτόματη σύνταξη σχεδίου ιατροδικαστικής έκθεσης, προβαίνοντας σε μια λογική σύνδεση των ευρημάτων ώστε να παρουσιάσει στον ιατροδικαστή μια εκτίμηση αναφορικά με την αιτία θανάτου.
Μετά την αυτόματη σύνταξη του σχεδίου, ο ιατροδικαστής θα μπορεί να επεξεργαστεί το κείμενο της έκθεσης προκειμένου να προβεί σε συμπληρώσεις ή αλλαγές εφόσον κατά την αιτιολογημένη επιστημονική κρίση του φρονεί πως το αρχικό συμπέρασμα του συστήματος δεν είναι εκείνο στο οποίο καταλήγει.
Οφέλη της ψηφιακής μεταρρύθμισης
Με αυτόν τον τρόπο, μειώνεται κατακόρυφα ο κίνδυνος λανθασμένης εκτίμησης του ιατροδικαστή αλλά και ο χρόνος που απαιτείται για την ορθή, πλήρη και επιστημονικά τεκμηριωμένη σύνταξη της ιατροδικαστικής έκθεσης.
Το Πληροφοριακό Σύστημα της Ιατροδικαστικής Υπηρεσίας του Κράτους αποτελεί ένα πολύτιμο και αναγκαίο εργαλείο που φέρνει μια “νέα εποχή” στην ιατροδικαστική διερεύνηση σοβαρών υποθέσεων:
• Υποθέσεις ενδοοικογενειακής ή έμφυλης βίας
• Υποθέσεις με θύματα ανήλικα
• Υποθέσεις βιασμού ή σεξουαλικής κακοποίησης
• Ταχύτερη σύνταξη των εκθέσεων
• Διαφάνεια κάθε βήματος
Διοικητικές αλλαγές στις ιατροδικαστικές υπηρεσίες
Εκτός από τους πειθαρχικούς ελέγχους που έχουν πραγματοποιηθεί ήδη, το Υπουργείο Δικαιοσύνης έχει προχωρήσει στην πρόσληψη 32 ιατροδικαστών ενώ έχει αλλάξει και τον τρόπο πρόσληψης νεκροτόμων, χωρίς γραφειοκρατικά εμπόδια.
Παράλληλα, οργάνωσε τις ιατροδικαστικές υπηρεσίες της χώρας σε δομή Δημόσιας Υπηρεσίας, υπαγόμενες στη νεοσυσταθείσα Γενική Διεύθυνση Ιατροδικαστικής στο Υπουργείο Δικαιοσύνης.
Καθορίστηκε το ελάχιστο υποχρεωτικό περιεχόμενο για την ιατροδικαστική έκθεση και συστάθηκε Τριμελής Επιτροπή για την επαναξιολόγηση των ιατροδικαστικών εκθέσεων. Η Επιτροπή αυτή μπορεί να επιλαμβάνεται μετά από εισαγγελική παραγγελία ή μετά από αιτήματα ατόμων σε περιπτώσεις που υπάρχουν εκτιμήσεις ότι κάτι δεν πάει καλά.
Νέες υποδομές και εργαστήρια
Στον Πειραιά και την Πάτρα ιδρύθηκαν τοξικολογικά εργαστήρια και έχουν αναληφθεί πρωτοβουλίες για νέο νεκροτομείο στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη το 2025. Έχει υπάρξει μέριμνα τόσο για την ταφή δεκάδων αζήτητων σορών τουλάχιστον επί τριετία του νεκροτομείου Αθηνών στο κοιμητήριο Σχιστού όσο και για τις αζήτητες σορούς των λοιπών νεκροτομείων της χώρας.
Επίσης, καταρτίζεται Κώδικας Δεοντολογίας και Πρωτοκόλλων που σχετίζονται με την ιατροδικαστική, ενώ η μεταρρύθμιση στοχεύει στην ταχύτερη και αποτελεσματικότερη απονομή της δικαιοσύνης.
