Η Κρήτη, νησί στρατηγικής γεωγραφικής θέσης στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο, έχει αναδειχθεί τα τελευταία χρόνια σε κρίσιµο κόµβο για τις µεταναστευτικές και προσφυγικές ροές. Παρά το γεγονός ότι δεν αποτελεί τον κύριο τόπο εισόδου προσφύγων, όπως τα νησιά του Ανατολικού Αιγαίου, η αυξανόµενη πίεση στα βόρεια σύνορα της χώρας και η ενίσχυση κυ κλωµάτων που δρουν από τη Λιβύη και την Τουρκία κα θιστούν την Κρήτη πιθανό σηµείο πρώτης υποδοχής και προσωρινής εγκατάστασης αιτούντων άσυλο. Η γεωπο λιτική θέση του νησιού την καθιστά στρατηγικό σηµείο µε σηµαντικές προκλήσεις και ευκαιρίες. Θεώρηση του προβλήµατος: Η θεώρηση του προ σφυγικού ζητήµατος στην Κρήτη απαιτεί διττή προσέγ γιση. Αφενός, η ανθρωπιστική διάσταση, που αναγνω ρίζει την ανάγκη προστασίας ευάλωτων οµάδων, όπως ανήλικοι, γυναίκες και θύµατα πολέµου, επιβάλλει τη δι ασφάλιση των δικαιωµάτων και της αξιοπρέπειάς τους.
Αφετέρου, η κοινωνικο-οικονοµική διάσταση αντανα κλά τις ανησυχίες των τοπικών κοινωνιών, που εκφρά ζουν τόσο αλληλεγγύη όσο και φόβο. Η παρουσία κυ ρίως νέων ανδρών κάτω των 30 ετών, που αποτελούν το 90% των αφίξεων, δηµιουργεί έντονα ερωτήµατα για την κοινωνική συνοχή, την ασφάλεια και τη διαχείριση των πόρων. Αξιολόγηση: Η αξιολόγηση της κατάστασης αποκα λύπτει την έλλειψη ενός οργανωµένου και βιώσιµου πλαι σίου υποδοχής και ένταξης στην Κρήτη. Οι υφιστάµενες δοµές, που επικεντρώνονται κυρίως στο Ηράκλειο και στη Σητεία, λειτουργούν πρόχειρα και συχνά ασταθώς, επιδει νώνοντας την αβεβαιότητα τόσο στους πρόσφυγες όσο και στους κατοίκους. Η απουσία σαφούς εθνικής πολιτι κής και συντονισµού επιτείνει το πρόβληµα. Ωστόσο, η ισχυρή τοπική οικονοµία, η ανάγκη για εργατικό δυναµι κό και η ιστορική παράδοση φιλοξενίας δηµιουργούν ευ νοϊκές προϋποθέσεις για θετική ένταξη.
Προτάσεις βιώσιµης λύσης: Προτείνεται µια πολυ επίπεδη και βιώσιµη λύση, η οποία περιλαµβάνει τα εξής: 1. Την ίδρυση αποκεντρωµένων, µικρής κλίµακας δο µών φιλοξενίας, που σέβονται τις κοινωνικές και πολιτι σµικές ισορροπίες των τοπικών κοινωνιών. 2. Την ενίσχυση των δήµων µέσω ευρωπαϊκών κονδυ λίων για την ανάπτυξη κοινωνικών υπηρεσιών και διαπο λιτισµικής µεσολάβησης, που θα συµβάλουν στη µείωση των εντάσεων και την προώθηση της συνοχής. 3. Τη δηµιουργία εκπαιδευτικών, γλωσσικών και επαγ γελµατικών προγραµµάτων, που θα επιτρέψουν την οµα λή ένταξη των προσφύγων στην αγορά εργασίας, ενισχύ οντας την αυτονοµία και τη συµµετοχή τους. 4. Την ενεργή εµπλοκή µη κυβερνητικών οργανώσε ων, τοπικών Πανεπιστηµίων, όπως το Πανεπιστήµιο Κρή της, και της κοινωνίας των πολιτών σε δράσεις που προω θούν την αποδοχή και την κοινωνική ενσωµάτωση.
Συµπέρασµα: Η Κρήτη, λόγω της γεωγραφικής της θέσης, της πλούσιας ιστορίας και του πολιτισµού της, έχει τη δυνατότητα να εξελιχθεί σε πρότυπο περιφερειακής αντιµετώπισης του προσφυγικού ζητήµατος. Με συνδυ ασµό ανθρωπιάς και ρεαλισµού, σε πλήρη συµµόρφωση µε τη διεθνή, ευρωπαϊκή και εθνική νοµοθεσία, µπορεί να επιτύχει µια ισορροπηµένη και βιώσιµη λύση, που θα ωφε λήσει τόσο τους πρόσφυγες όσο και τις τοπικές κοινωνίες, υπό τον όρο πως θα σταµατήσουν οι περαιτέρω ροές, θα ελεγχθούν νοµίµως και οι µέχρι τώρα µετανάστες θα εντα χθούν στον τόπο βάσει του τοπικού αξιακού κώδικα. Ει δάλλως, το πρόβληµα θα φέρει δεινά, εάν κακοφορµίσει.
Δ. Σταθακόπουλος / Κυριακάτικη Απογευματινή
