Σαφή προειδοποιητικά μηνύματα για την έξαρση του μεταναστευτικού στην Κρήτη και την ανάγκη λήψης προληπτικών μέτρων απευθύνει ο Μάριος Καλέας, διοικητής της Ελληνικής Υπηρεσίας Ασύλου και αναπληρωτής πρόεδρος του Οργανισμού της ΕΕ για το Άσυλο. Μιλώντας στην ΕΡΤNews, κάνει λόγο για ανησυχητικές εξελίξεις και ένα τοπίο έντονης γεωπολιτικής αστάθειας που επηρεάζει άμεσα τη νοτιοανατολική Μεσόγειο.
«Μια κατάσταση εκτός ελέγχου»
Σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, μόνο το πρώτο εξάμηνο του 2025, η Κρήτη κατέγραψε 9.200 αφίξεις μεταναστών, αριθμός αυξημένος κατά 350% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2024. Ο κ. Καλέας περιγράφει την κατάσταση ως «τουλάχιστον μέχρι πρότινος ανεξέλεγκτη», επισημαίνοντας ότι η πίεση είναι δυσανάλογη τόσο για τις τοπικές υποδομές όσο και για την κοινωνία.
Προερχόμενοι από εμπόλεμες ή προβληματικές περιοχές
Το 65-70% των αφίξεων προέρχεται από Αίγυπτο, Πακιστάν και Μπαγκλαντές, ενώ το υπόλοιπο κυρίως από το Σουδάν, τόνισε ο διοικητής της Υπηρεσίας Ασύλου. Το 90-95% των αφιχθέντων είναι άνδρες, ηλικίας 18-34 ετών, ενώ σημαντικός αριθμός δηλώνει ασυνόδευτος ανήλικος.
Το νέο πλαίσιο: Συλλήψεις, ταυτοποίηση και επιστροφές
Ο κ. Καλέας εξήγησε τις νέες διαδικασίες που τίθενται σε ισχύ από την έκδοση της σχετικής υπουργικής απόφασης. Όσοι φτάνουν από εδώ και πέρα στην Κρήτη, θα συλλαμβάνονται, θα εκδίδεται διοικητική πράξη επιστροφής και θα κρατούνται έως ότου ολοκληρωθούν οι διαδικασίες επαναπατρισμού τους, μέσω συνεργασίας με τις προξενικές αρχές των χωρών καταγωγής.
Ο διοικητής υπογράμμισε πως τα μέτρα αυτά είναι προληπτικά και όχι θεραπευτικά, δηλώνοντας:
«Η ανησυχία είναι μήπως η τωρινή πίεση εξελιχθεί σε κρίση, αντίστοιχη με εκείνη του 2015».
Αναστολή αιτήσεων και παραδείγματα άλλων χωρών
Ο κ. Καλέας παρέπεμψε σε παρόμοιες ενέργειες άλλων ευρωπαϊκών κρατών, όπως η Πολωνία, η Λετονία, η Λιθουανία και κυρίως η Ισπανία, που, όπως είπε, εφαρμόζει επιλεκτικά επαναπροωθήσεις χωρίς εξέταση ασύλου σε Θέουτα και Μελίγια. Όμως, προειδοποίησε ότι τέτοιες πρακτικές γίνονται αποδεκτές μόνο εφόσον είναι αναλογικές, προσωρινές και τεκμηριωμένες.
Ποιος θεωρείται πρόσφυγας – Το πρόγραμμα Ήλιος
Ο κ. Καλέας υπενθύμισε ότι το καθεστώς του πρόσφυγα αποδίδεται μόνο κατόπιν εξατομικευμένης εξέτασης του αιτήματος ασύλου. Όσοι αναγνωρίζονται ως πρόσφυγες, λαμβάνουν άδεια διαμονής για τρία χρόνια και έχουν πρόσβαση στο πρόγραμμα Ήλιος, που προβλέπει:
- Μαθήματα ελληνικής γλώσσας
- Επαγγελματική κατάρτιση
- Δωδεκάμηνη επιδότηση ενοικίου
- Ωστόσο, παύει η καταβολή επιδόματος που λάμβαναν ως αιτούντες άσυλο.
Η “μετακίνηση” προσφύγων και αιτούντων προς τη Γερμανία
Κατά τον κ. Καλέα, ένας μεγάλος αριθμός προσφύγων φεύγει από την Ελλάδα και καταλήγει σε χώρες όπως η Γερμανία, συχνά με παράτυπους τρόπους. Το ίδιο ισχύει και για αρκετούς αιτούντες άσυλο, γεγονός που δυσχεραίνει τη συνολική ευρωπαϊκή διαχείριση του μεταναστευτικού.
Τέλος, ανέφερε πως για τα ασυνόδευτα ανήλικα, υπάρχουν δομές φιλοξενίας και προστασίας, καθώς και θεσμός επιτροπείας μέχρι την ενηλικίωσή τους, διασφαλίζοντας το δικαίωμα σε ασφαλή διαβίωση και πρόσβαση σε υπηρεσίες.
