Σε µια κρίσιµη χρονική στιγµή, που η Ελλάδα απειλείται µε νέα υψηλά πρόστιµα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη µη επίτευξη των ποσοτικών στόχων ανακύκλωσης [σύµφωνα µε το υπ’ αριθµ. πρωτ. SWD (2025) 311/7.7.2025 έγγραφό της µε θέµα «Επισκόπηση της εφαρµογής της περιβαλλοντικής πολιτικής 2025 – Εκθεση ανά χώρα – Ελλάδα»], οι αποφάσεις σηµαντικών θεσµών επιβεβαιώνουν την ορθότητα και την αποτελεσµατικότητα των ∆ήµων και των Φορέων ∆ιαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (Φο∆ΣΑ) που επέλεξαν και συνεχίζουν να επιλέγουν τα υψηλής τεχνολογίας Πολυκέντρα Ανακύκλωσης ως τη βέλτιστη και την πιο αποδοτική λύση για να αυξηθούν οι συλλεγόµενες ποσότητες ανακυκλώσιµων υλικών.
Η «Απογευµατινή» αποκαλύπτει σήµερα τόσο το νέο και τελικό πόρισµα της Επιτροπής ∆ηµοσιονοµικού Ελέγχου (Ε∆ΕΛ) του υπουργείου Εθνικής Οικονοµίας και Οικονοµικών, που εκπονήθηκε για λογαριασµό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όσο και την απόφαση 1345/2024 της Ολοµέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που επιβεβαιώνουν τη νοµιµότητα και την αποτελεσµατικότητα των έργων που υλοποιήθηκαν και συνεχίζουν να υλοποιούνται µε τα Πολυκέντρα Ανακύκλωσης.
ΕΣΠΑ και ανακύκλωση
Τρεις Φορείς ∆ιαχείρισης Στερεών Αποβλήτων (Φο∆ΣΑ), που είναι αρµόδιοι για τη διαχείριση των αποβλήτων ανά Περιφέρεια, αξιοποίησαν τους πόρους της προηγούµενης προγραµµατικής περιόδου του Εταιρικού Συµφώνου για το Πλαίσιο Ανάπτυξης (ΕΣΠΑ) για τη δηµιουργία υποδοµών ανακύκλωσης. Για τον σκοπό αυτό υπέγραψαν, όπως ορίζει το σχετικό θεσµικό πλαίσιο, προγραµµατικές συµβάσεις µε τους δήµους που αποτελούν τα µέλη τους.
Μεταξύ αυτών ήταν και ο Ενιαίος ∆ιαβαθµιδικός Σύνδεσµος Αττικής (Ε∆ΣΝΑ) που επέλεξε συνολικά δέκα (10) διαφορετικές τεχνολογίες ανακύκλωσης και προέβη σε αντίστοιχους δέκα διαγωνισµούς, συνολικού προϋπολογισµού 90.119.000 ευρώ, πλέον ΦΠΑ. Για τις συγκεκριµένες δέκα τεχνολογίες διενεργήθηκαν αντίστοιχοι δέκα ∆ιεθνείς Ανοικτοί Ηλεκτρονικοί ∆ιαγωνισµοί µέσω του Εθνικού Συστήµατος Ηλεκτρονικών ∆ηµοσίων Συµβάσεων (ΕΣΗ∆ΗΣ) και ακολούθως οι σχετικές συµβάσεις εγκρίθηκαν για υπογραφή από το Ελεγκτικό Συνέδριο.
Από τις συγκεκριµένες δέκα τεχνολογίες ανακύκλωσης, σύµφωνα µε τα αποδεικτικά στοιχεία που είναι αναρτηµένα στον διαδικτυακό τόπο του Ε∆ΣΝΑ (Πηγή: https://edsna.gr/statistika και https://help. edsna.gr/projects), τόσο το έτος 2023 όσο και το έτος 2024, συλλεγόµενες ποσότητες ανακυκλούµενων υλικών υπήρξαν και δηλώθηκαν µόνο από τα Πολυκέντρα Ανακύκλωσης. Καµία από τις υπόλοιπες εννιά τεχνολογίες ανακύκλωσης δεν δήλωσε ότι συνέλεξε ούτε ένα κιλό ανακυκλώσιµων υλικών.
Εύλογες απορίες
Τις τελευταίες ηµέρες, ξαφνικά, άρχισαν να διακινούνται δηµοσιεύµατα τα οποία ξαναθυµούνται το αρχικό πόρισµα της Επιτροπής ∆ηµοσιονοµικού Ελέγχου του υπουργείου Εθνικής Οικονοµίας και Οικονοµικών, που πραγµατοποιήθηκε για λογαριασµό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στους ανωτέρω τρεις Φο∆ΣΑ για τα Πολυκέντρα Ανακύκλωσης, κατόπιν της εµµονής των συγκεκριµένων στελεχών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, το οποίο όµως έχει δηµοσιευθεί στις 6.3.2024 µε αριθµ. πρωτ. 35547ΕΞ2024ΕΜΠ και είναι γνωστό εδώ και σχεδόν 1,5 έτος. Πηγές από την Ε∆ΕΛ, που µίλησαν υπό τον όρο της ανωνυµίας στη δηµοσιογραφική οµάδα που διενεργεί την έρευνα, τόνισαν ότι δύο συγκεκριµένα στελέχη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τηλεφωνούσαν και ήταν ιδιαίτερα φορτικά, απαιτώντας να γραφτούν στο αρχικό πόρισµα της Ε∆ΕΛ συγκεκριµένα θέµατα τα οποία δεν µπορούσαν να τεκµηριωθούν από τον έλεγχο, ενώ ζητούσαν να αποσιωπηθούν έγγραφα που αποδείκνυαν ότι όλοι οι διαγωνισµοί είχαν διενεργηθεί µε άψογο τρόπο και µε πλήρη νοµιµότητα.
«Να αποσιωπηθούν»
Ενα από τα έγγραφα-ντοκουµέντα που ζητήθηκαν ουσιαστικά να αποσιωπηθούν και να αγνοηθούν στο πόρισµα είναι η έγγραφη οικονοµική προσφορά που κατέθεσε η δεύτερη συµµετέχουσα εταιρεία στους εν λόγω ∆ιεθνείς ∆ηµόσιους ∆ιαγωνισµούς, η νορβηγική εταιρία TOMRA SYSTEMS ASA, προς τον Φο∆ΣΑ Πελοποννήσου, την οποία αποκαλύπτουµε σήµερα. Οπως προκύπτει από την υπογεγραµµένη και κατατεθειµένη οικονοµική προσφορά της νορβηγικής εταιρείας TOMRA SYSTEMS ASA, η προσφερόµενη τιµή µονάδας είναι 267.800 ευρώ πλέον ΦΠΑ 24% (δηλαδή 332.072 ευρώ) ανά Πολυκέντρο Ανακύκλωσης, δηλαδή είναι ίδιας τάξης µεγέθους µε την οικονοµική προσφορά της αναδόχου εταιρείας.
Βέβαια, η TOMRA SYSTEMS ASA αποκλείστηκε από τους διεθνείς δηµόσιους ανοικτούς ηλεκτρονικούς διαγωνισµούς που συµµετείχε στην Ελλάδα λόγω προβληµάτων που είχε στις εγγυητικές συµµετοχής που προσκόµισε Ως συνέπεια, µε την ουσιαστική αποσιώπηση του εγγράφου-ντοκουµέντου στο αρχικό πόρισµα της Ε∆ΕΛ υπήρξε αναφορά στην αξία µιας Γωνιάς Ανακύκλωσης µε εντελώς διαφορετικά και εξαιρετικά υποδεέστερα τεχνικά χαρακτηριστικά, για να γραφτεί ότι υπάρχουν και φθηνότερες επιλογές. Προφανώς, όµως, οποιαδήποτε ελεγκτική υπηρεσία θα πρέπει να συγκρίνει οµοειδή προϊόντα. Αλλιώς εάν συγκρίνουµε µήλα µε πορτοκάλια, θα βγάλουµε αναξιόπιστα συµπεράσµατα.
Αποκατάσταση αλήθειας από Ε∆ΕΛ
Η δηµοσιογραφική οµάδα της «Απογευµατινής» αποκαλύπτει σήµερα το νέο τελικό πόρισµα της Ε∆ΕΛ, το οποίο διενεργήθηκε κατόπιν νεότερης απαίτησης της Ευρωπαϊκής Ενωσης, καθόσον κατά πληροφορίες παραδόθηκε ένας ογκώδης φάκελος στους αρµόδιους ελεγκτικούς µηχανισµούς της Επιτροπής που αφορούσε τον ρόλο για το εν λόγω θέµα του κ. Carsten Rasmussen (τότε Head of Unit της DG REGIO για Ελλάδα και Κύπρο) και του κ. Γιώργου Γκίκα (τότε ελεγκτή της DAC.4 Direction d’ audit de la Cohesion της Ε.Ε.). Να τονίσουµε ότι είναι ιδιαίτερα ασυνήθης πρακτική η εντολή των ελεγκτικών αρχών της Επιτροπής για νεότερο επιβεβαιωτικό έλεγχο σε πορίσµατα της Ε∆ΕΛ. Επίσης, είναι ιδιαίτερα αποκαλυπτικό ότι και τα δύο συγκεκριµένα στελέχη της Επιτροπής αποµακρύνθηκαν άµεσα από τις θέσεις τους σε µια περίοδο που δεν ήταν περίοδος κρίσης και µετακινήσεων στελεχών.
Στο νεότερο πόρισµα της Ε∆ΕΛ, το οποίο κοινοποιήθηκε µε τον αριθµό πρωτοκόλλου 133315ΕΞ2025ΕΜΠ/25.7.2025 έγγραφο, αποκαθίσταται πλήρως η τάξη και η αλήθεια όσον αφορά τα συµπεράσµατα που αφορούν τον εξοπλισµό των Πολυκέντρων Ανακύκλωσης και την ακολουθούµενη διαδικασία της προµήθειας από τους τρεις Φο∆ΣΑ. Οπως επιβεβαιώνεται και από τα σχετικά έγγραφα των Φο∆ΣΑ για το εν λόγω τελικό πόρισµα της Ε∆ΕΛ: «Α. Είναι πολύ σηµαντικό που στο νεότερο επικαιροποιηµένο πόρισµα της Ε∆ΕΛ το αρχικό εύρηµα 2 τής από 6.3.3024 αρχικής Εκθεσης Οριστικών Αποτελεσµάτων Εκτακτου Ελέγχου του αριθµ. 1723231001 & 172323103 έκτακτου ελέγχου της Ε∆ΕΛ (εφεξής Αρχική Εκθεση Ελέγχου) που σχετιζόταν µε το θέµα ‘‘Μη τεκµηρίωση από την αναθέτουσα αρχή Ε∆ΣΝΑ του εύλογου της εκτιµώµενης αξίας (π/υ) της σύµβασης. Μη επαρκής τεκµηρίωση από τις αναθέτουσες αρχές Φο∆ΣΑ Π. Πελοποννήσου και ΕΣ∆ΑΚ, καθώς και την ΕΥ∆ του ΕΠ ΥΜΕΠΕΡΑΑ του εύλογου της εκτιµώµενης αξίας (π/υ) εκάστης των δύο αντίστοιχων συµβάσεων’’ δεν υφίσταται πλέον ως εύρηµα.
Στην κατεύθυνση αυτή συνηγορεί η σχετική νοµολογία του ∆ΕΕ». «Β. Είναι πολύ σηµαντικό που στο νεότερο επικαιροποιηµένο πόρισµα της Ε∆ΕΛ το αρχικό εύρηµα 3 τής από 6.3.3024 αρχικής Εκθεσης Οριστικών Αποτελεσµάτων Εκτακτου Ελέγχου του αριθµ. 1723231001 & 172323103 έκτακτου ελέγχου της Ε∆ΕΛ (εφεξής Αρχική Εκθεση Ελέγχου) που σχετιζόταν µε το θέµα ‘‘Ο προσδιορισµός των τεχνικών προδιαγραφών δεν διασφάλισε την ισότιµη πρόσβαση όλων των υποψηφίων και τη µη δηµιουργία εµποδίων στην ανάπτυξη υγιούς ανταγωνισµού’’ δεν υφίσταται πλέον ως εύρηµα, ενώ απλώς αναφέρονται παρατηρήσεις για τρία νέα κριτήρια ελέγχου, που η Οµάδα Ελέγχου του νεότερου επικαιροποιηµένου πορίσµατος της Ε∆ΕΛ (στο εξής θα την αναφέρουµε ως ‘‘Ο.Ε.’’) αναγνωρίζει ότι ‘‘δεν κρίνονται ουσιώδεις’’. Στην κατεύθυνση αυτή συνηγορεί η σχετική νοµολογία του ∆ΕΕ».
Δικαίωση και από Ελεγκτικό Συνέδριο
Σύµφωνα µε αποκλειστικές πληροφορίες της δηµοσιογραφικής οµάδας της «Απογευµατινής», ένα σηµαντικό έγγραφο που περιελάµβανε ο ογκώδης φάκελος που παραδόθηκε στους αρµόδιους ελεγκτικούς µηχανισµούς της Ευρωπαϊκής Επιτροπής ήταν και η υπ’ αριθµ. 1345/2024 απόφαση της Ολοµέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που απέδειξε (µε δικαστική βούλα) τα ψευδή και καθοδηγούµενα, µε ιδιοτέλεια κάποιων, συµπεράσµατα του αρχικού πορίσµατος της Ε∆ΕΛ (πριν από 1,5 έτος). Η Ολοµέλεια του Ελεγκτικού Συνεδρίου (που αποτελεί το ανώτατο ∆ικαστήριο ∆ηµοσιονοµικού Ελέγχου και οι αποφάσεις του είναι αµετάκλητες, σύµφωνα µε το Σύνταγµα), κρίνοντας το αρχικό πόρισµα της Ε∆ΕΛ, το οποίο της είχε κατατεθεί από κάποιο στέλεχος της Ε∆ΕΛ (παρόλο που δεν υπήρχε καµία αρµοδιότητα από την Ε∆ΕΛ), το απέρριψε συλλήβδην, αφού παραβίαζε βασικές αρχές του θεσµικού πλαισίου των δηµοσίων συµβάσεων. Ενδεικτικά τονίζεται στην εν λόγω δικαστική απόφαση αναφορικά µε το αρχικό σχόλιο της Ε∆ΕΛ για τον προϋπολογισµό της προµήθειας:
«Σε κάθε περίπτωση, η τιµή της προϋπολογισθείσας δαπάνης ήταν εύλογη, επίκαιρη, συµβάδιζε µε τα οικονοµικά δεδοµένα της αγοράς και µε το πραγµατικό κόστος από παρεµφερείς διαγωνιστικές διαδικασίες, ήδη γνωστές στο ∆ικαστήριο από προηγούµενες ενέργειές του. Εξάλλου, σε κάθε περίπτωση, η προϋπολογισθείσα τιµή αποτελεί την τιµή εκκίνησης προσφορών, η οποία δεν δεσµεύει τον συµµετέχοντα οικονοµικό φορέα να προσφέρει τιµή διαφορετική και χαµηλότερη, καθόσον η επιλογή του αναδόχου γίνεται µέσω ∆ιεθνούς Ανοικτού Ηλεκτρονικού ∆ιαγωνισµού, σύµφωνα µε το θεσµικό πλαίσιο περί ∆ηµοσίων Συµβάσεων». Επιπρόσθετα, σηµειώνει ότι: «Η βασική προϋπόθεση για τη σύγκριση της προϋπολογιζόµενης αξίας µεταξύ εξοπλισµών είναι η ύπαρξη ίδιων ή συναφών τεχνικών προδιαγραφών».
Η «Απογευµατινή» συνεχίζει τη δηµοσιογραφική έρευνα για την ανακύκλωση στην Ελλάδα, τις συνθήκες ανταγωνισµού στην ελληνική αγορά, ενώ θα διερευνηθεί περισσότερο τόσο ο ρόλος των δύο στελεχών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στη συγκεκριµένη υπόθεση µε την Ε∆ΕΛ όσο και η εταιρεία TOMRA, ώστε να γίνουν ευρέως γνωστά στο ελληνικό κοινό τα έργα και οι δράσεις τους, που σίγουρα θα απασχολήσουν και άλλες Αρχές.
Κυριακάτικη Απογευματινή
