Μία εβδομάδα μόλις έχει περάσει από την επίσημη ανακοίνωση της εισήγησης της Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης προς το υπουργείο Παιδείας σχετικά με τα ξένα ΑΕΙ που θα μπορέσουν να δημιουργήσουν σχολές στην Ελλάδα. Τελικά μόνο τέσσερα από τα αρχικά δώδεκα πανεπιστήμια, τρία βρετανικά και ένα κυπριακό, θα ανοίξουν τις πόρτες τους σε Έλληνες και ξένους φοιτητές στη χώρα μας.
Οι δημόσιες συζητήσεις για το αν θα έπρεπε να επιτραπεί η παρουσία ξένων ιδιωτικών ΑΕΙ στην Ελλάδα υπήρξαν έντονες. Αν βέβαια ήμασταν μια χώρα που δεν βάσιζε -ειδικά για θέσεις στο Δημόσιο- τα πάντα σε χαρτιά και βεβαιώσεις, που συχνά δεν έχουν κανένα αντίκρισμα, ίσως η δημιουργία ιδιωτικών σχολών που θα δίνουν στο μέλλον πτυχία ισότιμα με εκείνα των ελληνικών ΑΕΙ να μην είχε προξενήσει τέτοιες αντιδράσεις, αλλά δυστυχώς στη χώρα μας μετρά το αν έχεις πτυχίο γερμανικών και όχι αν όντως μιλάς γερμανικά.
Η πριμοδότηση με πόντους στο ΑΣΕΠ για διαδικτυακά σεμινάρια μετεκπαίδευσης αμφιβόλου ποιότητας που προσφέρουν όμως την απαραίτητη βεβαίωση παρακολούθησης αγγίζει τα όρια του παραλόγου. Αλλά εφόσον το σύστημα και η νοοτροπία μας δύσκολα θα αλλάξουν, είναι σημαντικό να αναρωτηθεί κανείς ποια ξένα πανεπιστημιακά ιδρύματα αποκτούν πρόσβαση στην ελληνική «αγορά», αν και φυσικά για τα τρία βρετανικά πανεπιστήμια η Ελλάδα αποτελεί ταυτόχρονα και πύλη εισόδου στην Ευρώπη.
Είμαι απολύτως βέβαιος ότι τα μέλη της ανεξάρτητης Εθνικής Αρχής Ανώτατης Εκπαίδευσης μελέτησαν τις αιτήσεις των ξένων ΑΕΙ εξονυχιστικά και το αποτέλεσμα μιλά από μόνο του. Παρά τις όποιες πιέσεις, οκτώ αιτήσεις δεν προχώρησαν και πολύ σωστά δεν προχώρησαν. Η Ελλάδα με τη θεωρητικά δημόσια εκπαίδευσή της είναι ήδη μια ζούγκλα πανάκριβων φροντιστηρίων και ακόμη ακριβότερων ιδιωτικών μαθημάτων κατ’ οίκον, οπότε το τελευταίο που χρειάζεται είναι να μετατραπεί και σε έναν λαβύρινθο ιδιωτικών πανεπιστημίων.
Μέσα στα τελευταία 50 χρόνια, εξάλλου, ο αριθμός των δημόσιων πανεπιστημίων πολλαπλασιάστηκε με ιλιγγιώδεις ρυθμούς και σήμερα η κάθε τραχανοπλαγιά είναι και έδρα μιας πανεπιστημιακής σχολής. Σε όλες αυτές τις δημόσιες πανεπιστημιακές σχολές θα προστεθούν σύντομα και όλες εκείνες των ξένων ιδιωτικών ΑΕΙ που πήραν το αρχικό πράσινο φως από την Εθνική Αρχή Ανώτατης Εκπαίδευσης.
Δεν γνωρίζω το περιεχόμενο των αιτήσεων που κατατέθηκαν, αν και θα πρέπει να θεωρήσουμε δεδομένο ότι εκείνοι που κλήθηκαν να τις κρίνουν διάβασαν χιλιάδες σελίδων. Ως πανεπιστημιακός που εργάζεται σε αμερικανικό ιδιωτικό ΑΕΙ ανέτρεξα στις διεθνώς αναγνωρισμένες κατατάξεις πανεπιστημίων (university rankings) για να αποκτήσω μια ομολογουμένως επιφανειακή ιδέα για το ποια ξένα ΑΕΙ έρχονται στην Ελλάδα και πού ακριβώς βρίσκονται σε αυτές τις διαβόητες κατατάξεις συγκριτικά με εκείνα τα πανεπιστήμια της χώρας που προσφέρουν μια ευρεία γκάμα μαθημάτων και κυρίως σχολών: Αθήνα, Θεσσαλία, Θεσσαλονίκη, Θράκη, Ιωάννινα, Κρήτη και Πάτρα.
Διαπίστωσα ότι όπως και τα υπέροχα ελληνικά κρασιά μας, τα ελληνικά πανεπιστήμια δεν έχουν να φοβηθούν πολλά. Ας είμαστε ειλικρινείς, τα πανεπιστήμιά μας δεν είναι ούτε Οξφόρδη ούτε Πρίνστον, αλλά από τα τέσσερα ξένα ΑΕΙ που θα αποκτήσουν το δικαίωμα να σταθούν δίπλα στα δημόσια ελληνικά μόνο το Πανεπιστήμιο του York ξεπερνά όλα τα εγχώρια σε τρεις από τις τέσσερις κατατάξεις (QS, THE, ARWU), ενώ βρίσκεται πίσω από την Αθήνα στη λίστα του CWUR. Προς τι λοιπόν οι φανφάρες και οι βαρύγδουπες ανακοινώσεις; Θα πρέπει να αισθανθούμε υπερήφανοι ως ιθαγενείς που μας προσφέρονται πολύχρωμες χάντρες; Αυτά είναι τα πανεπιστήμια που θα λειτουργήσουν ως ξυπνητήρι για τις ωραίες εγχώριες πανεπιστημιακές κοιμωμένες; Ομολογώ ότι δεν το πιστεύω, αλλά ελπίζω να διαψευστώ!
Και τι είδους ακριβώς σχολές θα δημιουργηθούν; Και τις χρειάζεται πραγματικά η χώρα; Κάτι σχετικό με τον τουρισμό -αν και με προβληματίζει το γεγονός ότι η πρωτογενής παραγωγή είναι προβληματική, ενώ έχουμε μετατραπεί σε ένα τεράστιο καφενείο/σουβλατζίδικο/ξενοδοχείο- θα προσφερθεί μόνο από το Open University για 16 φοιτητές τον χρόνο! Αντιθέτως και τα τέσσερα ξένα ΑΕΙ θα προσφέρουν Νομική (270 φοιτητές ετησίως) και Ψυχολογία (237 φοιτητές ετησίως). Φέτος αναμένεται να εισαχθούν στις ελληνικές σχολές Νομικής 1.276 και στις αντίστοιχες Ψυχολογίας 1.105 φοιτητές. Πόσους επιπλέον δικηγόρους και ψυχολόγους χρειάζεται η Ελλάδα; Κι αν όντως τους χρειαζόμαστε, τι ακριβώς λέει αυτό για μας ως χώρα;
Γράφει ο Ιωάννης Μυλωνόπουλος
Αναπληρωτής καθηγητής Ιστορίας της Τέχνης και Αρχαιολογίας, κάτοχος της Jonathan Sobel and Marcia Dunn έδρας για Art Humanities, Τμήμα Ιστορίας της Τέχνης και Αρχαιολογίας, Πανεπιστήμιο Columbia
Εφημερίδα Απογευματινή
