ΤΗΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑΣ ΜΠΕΣΥΡΟΠΟΥΛΟΥ
Το TikTok είναι µία από τις πλέον δηµοφιλείς πλατφόρµες κοινωνικής δικτύωσης, µε τεράστια επιτυχία και προσελκύοντας ιδιαίτερα τους νέους, που αφιερώνουν πολλές ώρες καθηµερινά στην περιήγηση και την ψυχαγωγία µέσα στην εφαρµογή.
Παρά τον ψυχαγωγικό χαρακτήρα, το TikTok φέρει και µια σκοτεινή πλευρά: την εξάπλωση επικίνδυνων προκλήσεων, των γνωστών «TikTok Challenges», που οδηγούν τους νέους σε ριψοκίνδυνες ή ακόµη και απειλητικές για τη ζωή τους συµπεριφορές. Οι τάσεις αυτές γεννιούνται κυρίως από την επιθυµία για διαδικτυακή αναγνώριση, likes και views, ωθώντας τους έφηβους να αγνοούν τους κινδύνους που ελλοχεύουν.
Τα challenges
1. Superman Challenge
Το Superman Challenge αποτελεί µία από τις πιο δηµοφιλείς και ριψοκίνδυνες τάσεις στο TikTok, µεταξύ εφήβων. Στο πλαίσιο του challenge, µια οµάδα παιδιών σηκώνει έναν συµµετέχοντα στον αέρα, µιµούµενη τη χαρακτηριστική κίνηση του υπερήρωα Superman που «πετάει» µε το ένα χέρι µπροστά. Στη συνέχεια, αφήνουν το άτοµο να «πετάξει», περιµένοντας να προσγειωθεί στα πόδια ή στην πλάτη των φίλων του. Η πρακτική αυτή είναι ιδιαίτερα επικίνδυνη, καθώς συχνά δεν υπάρχει ασφαλής πτώση, µε αποτέλεσµα να υπάρχουν σοβαροί τραυµατισµοί, ακόµη και κατάγµατα.
Στην Ελλάδα, η επικινδυνότητα του Superman Challenge επιβεβαιώθηκε τον ∆εκέµβριο του 2024 στη Ρόδο, όταν ένας 13χρονος µαθητής τραυµατίστηκε σοβαρά στο σχολείο του, ενώ συµµετείχε στη δοκιµασία. Ο νεαρός υπέστη κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, µε αποτέλεσµα να διασωληνωθεί στη ΜΕΘ στο Νοσοκοµείο Παίδων «Αγία Σοφία». Παρόµοια περιστατικά έχουν σηµειωθεί και σε άλλες χώρες, όπως στο Ισραήλ, όπου µια 12χρονη τραυµατίστηκε σοβαρά.
2. Blackout Challenge
Η «πρόκληση συσκότισης» ή Blackout Challenge είναι µια ιδιαίτερα επικίνδυνη τάση στα social media, όπου παιδιά προκαλούν ασφυξία στον εαυτό τους για να χάσουν προσωρινά τις αισθήσεις τους. Η εν λόγω πρακτική µπορεί να οδηγήσει σε λιποθυµία, εγκεφαλικές βλάβες, επιληπτικές κρίσεις και ακόµη και θάνατο.
Ερευνες έχουν δείξει ότι τουλάχιστον 20 παιδιά παγκοσµίως, κυρίως κάτω των 12 ετών, έχουν χάσει τη ζωή τους συµµετέχοντας σε αυτό το challenge. Στην Αγγλία φέτος ο 12χρονος Sebastian από το Castleford πέθανε κατά την απόπειρά του να συµµετάσχει στο Blackout Challenge.
Ο τραγικός θάνατος του 12χρονου έρχεται λίγους µήνες µετά την κατάθεση αγωγής από τις οικογένειες τεσσάρων Βρετανών εφήβων κατά της εφαρµογής του TikTok στις ΗΠΑ, υποστηρίζοντας ότι οι θάνατοι των παιδιών τους συνδέονται µε το ίδιο επικίνδυνο challenge.
3. Skull Breaker Challenge
Η δοκιµασία Skull Breaker έχει προκαλέσει δεκάδες σοβαρούς τραυµατισµούς εφήβων παγκοσµίως. Στην πρόκληση αυτή, δύο άτοµα κλοτσούν τα πόδια ενός τρίτου συµµετέχοντα, µε αποτέλεσµα εκείνος να χάνει την ισορροπία του και να πέφτει απότοµα στο έδαφος, παρόµοια µε το Superman Challenge, προκαλώντας συχνά κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, σπονδυλικές βλάβες και άλλα σοβαρά τραύµατα που απαιτούν νοσηλεία.
Μία µητέρα από το Ηνωµένο Βασίλειο περιέγραψε ότι η κόρη της τραυµατίστηκε σοβαρά στη σπονδυλική στήλη, υπογραµµίζοντας τον πραγµατικό κίνδυνο της πρόκλησης. Οι Αρχές έχουν προχωρήσει σε κατηγορίες για επικίνδυνη συµπεριφορά, ενώ οι γονείς καλούνται να ενηµερώσουν τα παιδιά τους για τους σοβαρούς κινδύνους που κρύβει η τάση αυτή.
4. Benadryl Challenge
Το Benadryl Challenge εµφανίστηκε το 2020 και περιλαµβάνει την υπερβολική κατανάλωση του αντιισταµινικού φαρµάκου διφαινυδραµίνη (Benadryl), µε σκοπό να προκαλέσουν παραισθήσεις και να καταγράψουν βίντεο για τα social media.Η πρακτική αυτή ενέχει σοβαρούς κινδύνους για την υγεία, όπως κρίσεις, ψύχωση, βλάβες οργάνων, ακόµη και θάνατο.
Τραγικό παράδειγµα αποτελεί ένας 13χρονος από το Οχάιο, ο οποίος τον Απρίλιο του 2023 υπέστη σοβαρή εγκεφαλική βλάβη και πέθανε έπειτα από υπερδοσολογία Benadryl στο πλαίσιο του challenge.
Από το 2020, η Υπηρεσία Τροφίµων και Φαρµάκων των ΗΠΑ (FDA) έχει εκδώσει προειδοποιήσεις για τους κινδύνους της υπερδοσολογίας, ενώ το TikTok δήλωσε το 2023 τη δέσµευσή του να απαγορεύει και να αφαιρεί περιεχόµενο που προωθεί επικίνδυνες συµπεριφορές.
5. Tide Pod Challenge
Το Tide Pod Challenge εµφανίστηκε γύρω στο 2018 προτρέποντας τους χρήστες να δαγκώσουν ή να καταπιούν πολύχρωµες ταµπλέτες πλυντηρίου ρούχων, παρά το γεγονός ότι περιέχουν ισχυρά χηµικά τοξικά και απαγορευµένα για τον ανθρώπινο οργανισµό. Η συµµετοχή στο challenge προκάλεσε σοβαρές δηλητηριάσεις, µε πολλούς νέους να χρειάζονται νοσοκοµειακή φροντίδα για αναπνευστικά προβλήµατα, εγκαύµατα στο στόµα και τον λαιµό, ενώ ορισµένες περιπτώσεις ήταν απειλητικές για τη ζωή τους.
Σε αρκετές χώρες, οι υγειονοµικές αρχές προχώρησαν σε εκστρατείες ενηµέρωσης και εξέδωσαν προειδοποιήσεις προς γονείς και νέους. Οι επικίνδυνες αυτές τάσεις έχουν προκαλέσει έντονη ανησυχία σε γονείς και ειδικούς, καθώς πολλοί νέοι εκτίθενται σε σοβαρούς κινδύνους για την υγεία και την ασφάλειά τους, κυνηγώντας διαδικτυακή αναγνώριση.
Σε έναν ψηφιακό κόσµο όπου η δηµοφιλία µετριέται µε likes και views, η επιδίωξη της στιγµιαίας αναγνώρισης µπορεί να οδηγήσει σε επικίνδυνες συµπεριφορές. Μια απλή περιέργεια ή η ανάγκη για κοινωνική αποδοχή µπορεί µέσα σε λίγα δευτερόλεπτα να µετατραπεί σε τραγωδία, και δεν είναι απίθανο τέτοιες επικίνδυνες δοκιµασίες να φτάσουν και στη χώρα µας, εκθέτοντας τους νέους στους ίδιους σοβαρούς κινδύνους.
Εφημερίδα «Κυριακάτικη Απογευματινή»
