Το μαρτύριο της σταγόνας εφιάλτης για τους Αθηναίους

Το καμπανάκι για τη λειψυδρία έχει χτυπήσει εδώ και πολύ καιρό, με τον προβληματισμό των επιστημόνων να μεγαλώνει! Αντικρίζοντας, μάλιστα, την εικόνα του Μόρνου που χρόνο τον χρόνο αδειάζει, δημιουργούνται σοβαρά ερωτήματα για την επάρκεια νερού στο άμεσο μέλλον. Αν και οι μακροπρόθεσμες μετεωρολογικές προβλέψεις αφήνουν κάποια σημάδια αισιοδοξίας για τις βροχοπτώσεις που αναμένονται τον χειμώνα, το σήμα κινδύνου παραμένει ενεργό, με όλους τους παράγοντες να συμφωνούν ότι χρειάζεται να ληφθούν άμεσα μέτρα.

Η κατάσταση στον ταμιευτήρα του Μόρνου, τη βασική πηγή ύδρευσης της Αττικής, προκαλεί ανησυχία, καθώς τα νερά του βρίσκονται πλέον σε ιστορικό χαμηλό δεκαετίας, ως συνέπεια παρατεταμένης ανομβρίας και κλιματικής μεταβολής. Τα τελευταία στοιχεία δείχνουν πως η ποσότητα νερού έχει μειωθεί δραματικά, φτάνοντας σε επίπεδα που ίσως απειλήσουν την επάρκεια ύδρευσης για εκατομμύρια πολίτες. Στις 18 Σεπτεμβρίου, το απολήψιμο απόθεμά του ήταν μόλις 186.932.000 κυβικά, όταν τον Σεπτέμβριο του 2024 ήταν 352 εκατομμύρια κυβικά νερού και τον ίδιο μήνα το 2023 έφτανε τα 525!

Χαρακτηριστικές του προβλήματος είναι οι πρόσφατες δηλώσεις του προέδρου της ΕΥΔΑΠ, Γιώργου Στεργίου, που τόνισε πως με βάση τα σημερινά νούμερα και «εφόσον οι κλιματολογικές συνθήκες συνεχίσουν να είναι το ίδιο κακές όπως σήμερα, έχουμε νερό μέχρι και τα τέλη του 2027, δηλαδή για ακόμα 2,5 χρόνια».

Σύμφωνα με τον κ. Στεργίου, «η ΕΥΔΑΠ το έχει επικοινωνήσει το πρόβλημα εδώ και 1,5 χρόνο και βρίσκεται σε διαρκή συνεργασία με την κυβέρνηση, προκειμένου να ληφθούν οριστικές αποφάσεις μακράς πνοής για να μην ξαναδούμε τέτοιες εικόνες στο άμεσο μέλλον».

Υπαρκτό πρόβλημα

Για ένα υπαρκτό πρόβλημα έκανε λόγο, μιλώντας στην «Απογευματινή», η δρ Ελισσάβετ Φελώνη, υδρολόγος, διδάσκουσα στην Πολυτεχνική Σχολή Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής, η οποία εξήγησε ότι η μείωση των αποθεμάτων νερού στον ταμιευτήρα της Αττικής οφείλεται σε δύο διαδοχικά ξηρά έτη, τα οποία αλλοίωσαν τον προηγούμενο σταθερό υδρολογικό ρυθμό: «Αυτήν τη στιγμή, τα αποθέματα στον ταμιευτήρα του Μόρνου είναι 188 εκατομμύρια κυβικά. Το 2007-2008 ήταν μια αντίστοιχη περίοδος με χαμηλά αποθέματα λόγω παρατεταμένης ξηρασίας, οπότε προσομοιάζει αυτό το σερί των άνομβρων και γενικά ήπιων χειμώνων, που έχουμε ταυτόχρονα εξαιρετικά χαμηλές χιονοπτώσεις ή και απουσία τους. Δυστυχώς, η εποχική πρόγνωση για το φθινόπωρο, δηλαδή για Οκτώβριο και Νοέμβριο, δεν είναι αισιόδοξη, καθώς δίνει εξαιρετικά χαμηλές βροχοπτώσεις. Όμως η εποχική πρόγνωση για τον χειμώνα είναι σχετικά καλύτερη, αν και υπάρχει ένα ποσοστό 70% να είναι επιτυχής καθώς είναι μακροπρόθεσμη».

Σχετικά με το απόθεμα νερού, η κυρία Φελώνη ανέφερε ότι συνολικά βρίσκεται περίπου στα 405 εκατομμύρια αυτήν τη στιγμή: «Μιλάμε για το άθροισμα των τεσσάρων ταμιευτήρων (Υλίκη, Μαραθώνας, Μόρνος και Εύηνος). Η ετήσια ζήτηση για όλο τον χρόνο είναι αντίστοιχα αυτή η ποσότητα. Σκεφτείτε, όμως, ότι δεν γίνεται να μην υπάρξουν καθόλου βροχοπτώσεις, έστω και περιορισμένες, κατά τη διάρκεια του χειμώνα. Οπότε, σίγουρα μέχρι το τέλος του φθινοπώρου, αν δεχτούμε ότι θα είναι χαμηλές ή και απούσες οι βροχές, θα συνεχίσουν να περιορίζονται τα αποθέματα. Όμως, όσο μπαίνουμε στον χειμώνα και κάποιες βροχές θα εμφανίζονται, τα αποθέματα θα αυξάνουν σιγά σιγά. Βέβαια, οι βροχοπτώσεις που ευελπιστούμε να έχουμε είναι οι δυνατές του χειμώνα, με διάρκεια και με σωρευτικά ύψη βροχής, που το έδαφος είναι κορεσμένο, δηλαδή δεν απορροφάται παρά απορρέει και φτάνει τελικά στον ταμιευτήρα. Οι πρώτες βροχές του φθινοπώρου δεν βοηθούν, καθώς χάνονται μια και απορροφώνται από το έδαφος».

ΤΑΜΙΕΥΤΗΡΕΣ: ΑΠΟΛΗΨΙΜΟ ΑΠΟΘΕΜΑ (m³)
Από 17-9-2025 έως 18-9-2025

Συμμαχία

Δεδομένου ότι το θέμα της λειψυδρίας είναι θέμα μείζον, χρειάζεται μια συμμαχία μεταξύ πολιτείας, κοινωνίας και οργανισμών, ενώ απαιτείται οργανωμένο πλάνο: «Σε αυτήν τη φάση που βρισκόμαστε, αν θέλουμε να μην παίζουμε με τα κυβικά μέρα τη μέρα και να μην υπάρχει άγχος, το πρώτο που πρέπει να ελέγξουμε είναι η ζήτηση. Άρα κινούμαστε με έναν οργανωμένο σχεδιασμό σχετικά με τον περιορισμό της κατανάλωσης, ξεκινώντας με μια μαζική καμπάνια ενημέρωσης (και δη σε σχολεία) για να ευαισθητοποιηθεί ο κόσμος, μέσω ΜΜΕ κ.λπ.».

Η κυρία Φελώνη υπογράμμισε και το κακό σενάριο, που είναι να φτάσουμε σε μια ακραία συνθήκη, δηλαδή ο χειμώνας να είναι άνομβρος και μετά να έρθει και ένα καλοκαίρι που από πολύ νωρίς να ξεκινήσουν υψηλές θερμοκρασίες. Σύμφωνα με την ΕΥΔΑΠ, αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να αυξηθεί ο ρυθμός της εξάτμισης, οπότε εκεί γρήγορα θα χάνουμε αποθέματα -πέρα από την κατανάλωση- και λόγω της εξάτμισης. Η υδρολόγος εξήγησε πως σε αυτή την περίπτωση, «δηλαδή αν συνδυαστικά είναι μια πολύ κακή συγκυρία και προς το τέλος του άλλου καλοκαιριού δεν είμαστε ασφαλείς, εκεί μπαίνει στο τραπέζι η εναλλακτική της μεταφοράς νερού με υδροφόρα πλοία, μια πρακτική που δεν είναι προφανώς βιώσιμη, αφού έχει υψηλό περιβαλλοντικό αποτύπωμα αλλά και κόστος. Κάτι τέτοιο μπορεί να γίνει από το λιμάνι του Αστακού, όπου υδροφόρα πλοία θα γεμίζουν με νερό από τον Αχελώο και θα το μεταφέρουν στην Αττική. Και στις λύσεις που απαιτούν χρόνο να συμπληρώσουμε άλλη μία που αξιολογείται και προκρίνεται κατά τη γνώμη μου: είναι το κομμάτι της αξιοποίησης ανακυκλωμένου νερού, για παράδειγμα της Ψυττάλειας. Κι εδώ χρειάζεται ένα πλάνο για να κατασκευαστεί αγωγός επιστροφής πια του ανακυκλωμένου νερού από το νησί πίσω στον Ακροκέραμο. Για να μπορεί μετά όλο αυτό να διοχετευτεί για μια βέλτιστη χρήση, που είναι για παράδειγμα η άρδευση των δημοτικών χώρων πρασίνου».

Να σημειωθεί, πάντως, ότι το πρόβλημα της μείωσης της έκτασης αλλά και των αποθεμάτων της λίμνης του Μόρνου οδήγησε τη μονάδα ΜΕΤΕΟ του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών να ενεργοποιήσει μια νέα υπηρεσία ενημέρωσης των πολιτών, το Παρατηρητήριο της Τεχνητής Λίμνης Μόρνου. Βασικό στοιχείο του Παρατηρητηρίου αποτελούν οι δορυφορικές εικόνες της λίμνης, οι οποίες θα ανανεώνονται ανά δεκαπενθήμερο και θα συγκρίνονται με παλαιότερες.

Εφημερίδα Απογευματινή