Τα µέσα κοινωνικής δικτύωσης έχουν πάψει να λειτουργούν αποκλειστικά ως πεδίο ψυχαγωγίας και προσωπικής έκθεσης και έχουν πλέον εξελιχθεί σε ένα
σύνθετο οικοσύστηµα, όπου διαµορφώνονται καριέρες, αναδύονται νέες µορφές επικοινωνίας και επανακαθορίζεται η σχέση κοινού και δηµιουργών. Είναι ο χώρος των δηµιουργών περιεχοµένου, των ανθρώπων που µοιράζονται στιγµές, γνώσεις και ιστορίες µε τρόπο που επηρεάζει όχι µόνο το κοινό τους, αλλά και την αγορά. Αλλοι τους αποκαλούν content creators, άλλοι influencers· οι όροι συχνά συγχέονται, όµως η ουσία παραµένει ίδια. Μέσα από πλατφόρµες, όπως το Instagram,
το TikTok ή το YouTube, οι δηµιουργοί καταφέρνουν να στήσουν κοινότητες και να καθορίσουν τις τάσεις στην καθηµερινή µας ζωή.
Το TikTok ειδικά, µε την εκρηκτική του άνοδο τα τελευταία χρόνια, έχει αναδειχθεί σε κύρια πλατφόρµα για τους νέους δηµιουργούς. Η σύντοµη µορφή βίντεο, η ταχύτητα διάδοσης και οι δυνατότητες viral περιεχοµένου το καθιστούν βασικό εργαλείο, ενώ η διαφήµιση γίνεται η κινητήρια δύναµη πίσω από όλα αυτά. Εταιρείες που κάποτε επένδυαν αποκλειστικά σε τηλεοπτικά σποτ ή έντυπες καµπάνιες σήµερα συνεργάζονται µε influencers για να προσεγγίσουν πιο άµεσα, πιο
στοχευµένα και πιο αυθεντικά το κοινό τους. Τα branded content, οι χορηγίες και οι συνεργασίες µε δηµιουργούς αποτελούν πλέον κοµµάτι κάθε σύγχρονης στρατηγικής marketing. Σε αυτό το παγκόσµιο οικοσύστηµα, η Ελλάδα ακολουθεί µε ταχείς ρυθµούς. Νέοι και νέες, µε ένα τηλέφωνο στο χέρι, χτίζουν κοινότητες που συχνά ξεπερνούν τα όρια της χώρας.
Από τη Βιολογία στο TikTok
Τι σηµαίνει όµως να είσαι creator στην Ελλάδα σήµερα; Η Βασιλική Τσερτσελή, βιολόγος και content creator µε ισχυρή παρουσία σε YouTube και TikTok, µε τεράστιο ενδιαφέρον για τη διατροφή και το wellness, µίλησε στην «Κυριακάτικη Απογευµατινή» και µοιράστηκε τη δική της διαδροµή: «Ξεκίνησα τη δηµιουργία περιεχοµένου θέλοντας να µοιραστώ γνώσεις και στιγµές από την καθηµερινότητά µου. Εκείνη την περίοδο δούλευα ως βιολόγος, αλλά ένιωθα ότι η 9.00-17.00 δουλειά µε περιόριζε. Αντιθέτως, µέσα από τα βίντεό µου µπορούσα να συνδέω την επιστήµη µε την καθηµερινότητα, να δηµιουργώ ουσιαστική επαφή µε
το κοινό και να είµαι ελεύθερη. ∆ύο χρόνια αργότερα είδα να δηµιουργείται ένα τεράστιο κύµα ενδιαφέροντος, µια κοινότητα που µε εµπιστεύεται. Το
turning point έγινε όταν µε προσέγγισαν οι πρώτες εταιρείες. Τότε κατάλαβα ότι αυτό µπορεί να αποτελέσει βασική πηγή εισοδήµατος και να εξελιχθεί
µια καριέρα µε µεγάλες προοπτικές». Παράλληλα, οι δηµιουργοί δεν περιορίζονται στα social media· επεκτείνονται σε έντυπα, συνεργασίες, προϊόντα,
υπηρεσίες, εκµεταλλευόµενοι τη µεγάλη επιρροή που έχουν στον κόσµο, αλλά και την εµπιστοσύνη που έχουν κερδίσει. Η Β. Τσερτσελή αποκάλυψε
ότι πρόσφατα ολοκλήρωσε το πρώτο της βιβλίο γύρω από το wellness, «Wellness recipe», δηλώνοντας ότι «θα έχει µεγάλο ενδιαφέρον για το κοινό,
µιας και συνδέεται άµεσα µε το περιεχόµενο που δηµιουργώ και µε το όραµά µου».
Ωστόσο, η µετάβαση από το χόµπι στο επάγγελµα συνοδεύεται από απαιτήσεις, που δεν είναι προφανείς σε όσους βλέπουν απλώς ωραία βίντεο ή
posts στα social media. Αλλά και προκλήσεις που δεν είναι πάντα εύκολο να αντιµετωπιστούν: αστάθεια πλατφορµών (τα social media µπορεί να αλλάξουν αλγόριθµους, πολιτικές), έλλειψη ασφαλιστικής/φορολογικής διαφάνειας, ανασφάλεια, εξαιτίας της εξάρτησης σε µεγάλο βαθµό από δηµιουργούς, συνεργασίες και διαφηµίσεις, αλλά και ένα ατελείωτο και πιεστικό ωράριο. Η Βασιλική Τσερτσελή αναφέρει: «Ουσιαστικά λειτουργείς όπως µια κανονική εταιρεία: είσαι δηµιουργός, editor, project manager, διαχειρίζεσαι οικονοµικά και φορολογικά θέµατα, ενώ παράλληλα πρέπει να παρακολουθείς τις αλλαγές των πλατφορµών». Πολλές χώρες ήδη έχουν ξεκινήσει να ρυθµίζουν τα έσοδα από διαφηµίσεις, συνεργασίες µε brands, συνδροµές και πωλήσεις προϊόντων ή υπηρεσιών. Στην Ελλάδα, οι creators συχνά πρέπει να ανοίξουν επαγγελµατικό ΑΦΜ, να δηλώσουν εισοδήµατα, να συνεργαστούν µε εταιρείες, να πληρώσουν φόρους επί των εσόδων τους, όπως ακριβώς κάθε ελεύθερος επαγγελµατίας. Ωστόσο, και το κοινό µε τη σειρά του έχει γίνει πολύ πιο απαιτητικό, σύµφωνα µε την κ. Τσερτσελή. Θέλει περιεχόµενο µε αξία, που να είναι εµπεριστατωµένο, επιστηµονικά σωστό και ταυτόχρονα εφαρµόσιµο στην καθηµερινότητα.
Τα πρώτα βήµατα
Τελικά, το νέο αυτό επάγγελµα φαίνεται να κάνει ακόµα τα πρώτα βήµατά του στην Ελλάδα. Από τη µία, υπάρχει σηµαντικό ενδιαφέρον και δυνατότητα επαγγελµατισµού, από την άλλη, πολλοί creators βρίσκονται ακόµα κάτω από το όριο βιωσιµότητας εισοδήµατος. Οµως, σε διεθνές επίπεδο
οι αριθµοί δείχνουν πόσο τεράστια µπορεί να γίνει αυτή η νέα αγορά: το µέγεθός της εκτιµάται ήδη σε περίπου 191 δισεκατοµµύρια δολάρια το 2025
και προβλέπεται να ξεπεράσει τα 528 δισεκατοµµύρια µέχρι το 2030.
Στο πρακτικό κοµµάτι, οι αµοιβές διαµορφώνονται ανάλογα µε το κοινό: υπάρχει ο «κανόνας» ότι ένας influencer στο Instagram µπορεί να χρεώνει περίπου 10 δολάρια για κάθε 1.000 ακόλουθους ανά ανάρτηση, κάτι που σηµαίνει ότι οι κορυφαίοι δηµιουργοί διεθνώς εισπράττουν χιλιάδες δολάρια για ένα µόνο post, ενώ οι «µικρότεροι» influencers ξεκινούν από χαµηλότερα ποσά, γύρω στα 50 µε80 ευρώ για µια συνεργασία. Στην Ελλάδα, η εικόνα είναι µικρότερης κλίµακας αλλά µε έντονη δυναµική: σχεδόν επτά στους δέκα Ελληνες χρησιµοποιούν καθηµερινά τα social media και οι εταιρείες
στρέφονται όλο και περισσότερο σε συνεργασίες µε τοπικούς δηµιουργούς.
Παλιότερες µελέτες έδειχναν ότι οι µεσαίου µεγέθους influencers χρέωναν γύρω στα 200 µε 250 δολάρια ανά ανάρτηση, ποσόν που βέβαια ανεβαίνει σηµαντικά όσο µεγαλώνει η απήχηση και το engagement. Οι πιο γνωστοί λογαριασµοί στο Instagram και στο TikTok έχουν πλέον κοινό εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων, κάτι που τους δίνει τη δυνατότητα να λειτουργούν ως «µίνι ΜΜΕ», επηρεάζοντας τάσεις, καταναλωτικές επιλογές, αλλά και τον τρόπο µε τον οποίο χτίζεται η δηµόσια συζήτηση.
Χρύσα Παλιεράκη-Κυριακάτικη Απογευματινή
