Στα βόρεια της Λέσβου, κοντά στις τουρκικές ακτές, εντοπίστηκε το πρωί του Σαββάτου το ερευνητικό πλοίο «Πίρι Ρέις», σύμφωνα με το ρεπορτάζ της ΕΡΤ.
Το πλοίο απέπλευσε το βράδυ της Παρασκευής από τον κόλπο της Σμύρνης, στο πλαίσιο παράτυπης τουρκικής NAVTEX, με σκοπό, όπως αναφέρει η Άγκυρα, να πραγματοποιήσει «επιστημονικές έρευνες» στο κεντρικό Αιγαίο.
Η πορεία του αναμένεται να κινηθεί μεταξύ Θάσου, Χίου, Άη Στράτη, Μυκόνου, Ικαρίας και Φούρνων, περιοχές που βρίσκονται εντός δυνητικής ελληνικής υφαλοκρηπίδας.
Η Αθήνα έχει ήδη εκδώσει αντι-NAVTEX μέσω του σταθμού της Λήμνου, υπογραμμίζοντας ότι μόνο η Ελλάδα έχει αρμοδιότητα για άδειες ερευνών στις συγκεκριμένες θαλάσσιες ζώνες.
Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, το ερευνητικό παρακολουθείται διαρκώς από τις ελληνικές αρχές, ενώ η τουρκική οδηγία ισχύει έως τις 14 Οκτωβρίου.
Περιορισμένες δυνατότητες, αλλά ισχυρός συμβολισμός
Όπως αναφέρουν στρατιωτικές πηγές, το «Πίρι Ρέις» δεν διαθέτει εξοπλισμό για έρευνες στον βυθό, αλλά μόνο για συλλογή δεδομένων επιφανείας.
Η κίνησή του θεωρείται συμβολική επίδειξη σημαίας, με στόχο να προβληθεί η τουρκική παρουσία στο Αιγαίο και να απαντήσει στις πρόσφατες ελληνικές πρωτοβουλίες σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο.
«Εγγραφή υποθήκης» από την Άγκυρα
Ο πολιτικός επιστήμονας και διεθνολόγος Θεόδωρος Τσίκας εξηγεί ότι η Τουρκία, μέσω του Piri Reis, επιχειρεί να δημιουργήσει τετελεσμένα ενόψει πιθανής μελλοντικής διαπραγμάτευσης ή προσφυγής στη Χάγη.
«Αν το πλοίο επιχειρήσει έρευνες που αγγίζουν τον βυθό, τότε θα μπορούσε να θεωρηθεί ότι η Τουρκία ‘εγγράφει υποθήκη’ για μελλοντικά δικαιώματα στην υφαλοκρηπίδα. Αν όμως τηρηθούν οι όροι της NAVTEX, δεν αναμένεται πρόβλημα», σημειώνει.
Ο ίδιος προσθέτει ότι η Άγκυρα προσπαθεί να παρουσιαστεί ως “παράγοντας σταθερότητας” στην περιοχή, χωρίς να προκαλέσει ένταση, ενώ ταυτόχρονα διατηρεί ενεργή την παρουσία της σε θαλάσσιες ζώνες που θεωρεί «διεκδικήσιμες».
«Εργαλείο της Γαλάζιας Πατρίδας»
Ο πρέσβης επί τιμή Γιώργος Αϋφαντής χαρακτηρίζει το «Πίρι Ρέις» «εργαλείο εφαρμογής του δόγματος της Γαλάζιας Πατρίδας», σημειώνοντας ότι η Άγκυρα, ζητώντας άδεια από το λιμεναρχείο της Σμύρνης αντί της Λήμνου, αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία πέρα από τα έξι ναυτικά μίλια.
«Η Τουρκία επιδιώκει να δείξει ότι το Αιγαίο δεν είναι αποκλειστικά ελληνική θάλασσα και ότι έχει δικαιώματα μέχρι τον 25ο μεσημβρινό», αναφέρει ο κ. Αϋφαντής.
«Το Piri Reis αποτελεί μέρος μιας συστηματικής προσπάθειας να κατοχυρωθεί έμμεσα ο έλεγχος της Άγκυρας επί του Αιγαίου».
Η ελληνική απάντηση: ΑΟΖ και 12 ναυτικά μίλια
Ο κ. Αϋφαντής υποστηρίζει ότι η Ελλάδα πρέπει να απαντήσει δυναμικά, προχωρώντας σε ανακήρυξη Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) στο Αιγαίο και σε επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 ναυτικά μίλια στις ηπειρωτικές ακτές και την Κρήτη.
«Η πιο ειρηνική και αυτονόητη πράξη είναι η ανακήρυξη ΑΟΖ», δηλώνει, προσθέτοντας ότι η Ελλάδα θα πρέπει να προχωρήσει «με πράξεις επί του πεδίου» και να μην περιορίζεται σε διπλωματικές διαμαρτυρίες.
Επόμενες κινήσεις
Η Αθήνα διατηρεί αυξημένη επιφυλακή, παρακολουθώντας την πορεία του «Πίρι Ρέις» και εξετάζοντας κάθε ενδεχόμενο κλιμάκωσης.
Αναλυτές εκτιμούν ότι η Τουρκία δοκιμάζει τις αντιδράσεις της Ελλάδας ενόψει ενός νέου κύκλου διερευνητικών επαφών, επιδιώκοντας να κρατήσει “ζωντανό” το αφήγημα της Γαλάζιας Πατρίδας στο Αιγαίο.
