Τελικά, η πολιτισμένη Δύση δεν σταματά ποτέ να μας εκπλήσσει. Μόλις νομίσεις ότι έχεις δει όλα τα όρια του παραλογισμού, έρχεται το Βρετανικό Μουσείο να σου υπενθυμίσει πως η υποκρισία και το χρήμα κάνουν πάρτι. Κυριολεκτικά. Η αίθουσα όπου στεγάζονται τα Γλυπτά του Παρθενώνα εξακολουθεί να προσφέρεται για δείπνα, δεξιώσεις και λοιπές εκδηλώσεις. Ναι, καλά διαβάσατε. Εκεί που κάποτε στεκόταν ο Φειδίας με το καλέμι του, τώρα στέκονται σερβιτόροι με δίσκους γεμάτους σαμπάνια.
Σκεφτείτε το λίγο: Τραπέζια στρωμένα με κομψά λευκά τραπεζομάντιλα, κρυστάλλινα ποτήρια να τσουγκρίζουν και καλεσμένοι με κοστούμια και τουαλέτες να συζητούν για τις χρηματιστηριακές αγορές. Ανάμεσα σε μια μπουκιά καναπέ με χαβιάρι και μια γουλιά Pinot Noir, ίσως να ρίξουν και μια ματιά στα Γλυπτά. «Τι υπέροχη αισθητική», θα σχολιάσει κάποιος. Και μετά θα επιστρέψει στον αστακό του.
Αυτό λέγεται πολιτισμός; Ή απλώς ξεδιάντροπη εμπορευματοποίηση; Τα Γλυπτά του Παρθενώνα, σύμβολα της δημοκρατίας, της τέχνης και της ανθρώπινης δημιουργίας, έχουν μετατραπεί σε σκηνικό για κοινωνικές εκδηλώσεις. Και το πιο ειρωνικό; Οι ίδιοι που τα κρατούν αιχμάλωτα με τη δικαιολογία ότι «τα διαφυλάσσουν καλύτερα από την Ελλάδα» τα νοικιάζουν για γκαλά και κοκτέιλ πάρτι. Προφανώς, η «προστασία» περιλαμβάνει και catering.
Ας κάνουμε ένα νοητικό πείραμα. Πώς θα αντιδρούσαν οι Βρετανοί αν κάποιος αποφάσιζε να διοργανώσει ένα δείπνο στο Stonehenge; Ένα βράδυ με μουσική, φαγητό και σαμπανιέρα δίπλα στους αρχαίους λίθους; Ή αν η βασιλική του Αποστόλου Παύλου φιλοξενούσε μια επίδειξη μόδας; Δεν θα μιλούσαν για έλλειψη σεβασμού; Για πολιτιστική καπηλεία;
Όπως φαίνεται, η προσβολή της πολιτιστικής κληρονομιάς είναι αποδεκτή μόνο όταν γίνεται από τις «σωστές πλευρές». Όταν πρόκειται για τα μνημεία άλλων λαών, η ιστορία αλλάζει. Υπενθυμίζω πως κάθε φορά που οι Τούρκοι διοργανώνουν εκδηλώσεις σε χριστιανικούς ναούς ή ιστορικούς χώρους, η Δύση εξεγείρεται. Καταδικάζουν με ύφος ως απαράδεκτη πράξη. Στη δική τους περίπτωση γιατί είναι απλώς «δημιουργική χρήση χώρου»; Το λένε μάλιστα με περηφάνια, σαν να πρόκειται για κατόρθωμα.
Η αλήθεια, όμως, είναι μία. Οι πρακτικές αυτές δεν δείχνουν μόνο ασέβεια. Αποτελούν έλλειμμα πολιτισμού και παιδείας. Γιατί αν είχες παιδεία, δεν θα ήθελες τα Μάρμαρα του Παρθενώνα ως ντεκόρ για το δείπνο σου. Θα τα θεωρούσες κάτι περισσότερο από πέτρες. Ως θεμέλιο της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς μας.
Στο τέλος της ημέρας, δεν έχει σημασία αν είσαι στην Ανατολή ή στη Δύση. Η απληστία δεν έχει γεωγραφικά όρια. Οι ίδιοι που κατηγορούν άλλους για «βανδαλισμό της Ιστορίας» είναι οι πρώτοι που θα την εμπορευματοποιήσουν, αρκεί να γεμίσουν τα ταμεία τους.
Όταν φτάνεις στο σημείο να ξεπουλάς την Ιστορία, δεν είσαι πολιτισμένος. Είσαι απλώς ένας έμπορος χωρίς όρια. Τα κλασικά σύμβολα του παγκόσμιου πολιτισμού δεν νοικιάζονται με την ώρα. Τα σέβεσαι και τα τιμάς. Και, αν μη τι άλλο, τα επιστρέφεις στον τόπο όπου ανήκουν.
Του Σεβασμιότατου Μητροπολίτη Σιγκαπούρης και Νοτίου Ασίας Κωνσταντίνου
Εφημερίδα Απογευματινή
