Ένα υδάτινο σύστημα ηλικίας περίπου 800.000 ετών, με νερό χαμηλής αλατότητας αποθηκευμένο σε ιζήματα κάτω από τον θαλάσσιο πυθμένα, εντόπισε διεθνής ομάδα ερευνητών στον Κορινθιακό Κόλπο. Η ανακάλυψη, που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Hydrogeology Journal της Διεθνούς Ένωσης Υδρογεωλόγων, προσφέρει νέα στοιχεία για το πώς διαμορφώνονται και διατηρούνται τα υπόγεια υδάτινα συστήματα σε παράκτιες περιοχές.
Το «κρυφό νερό» του Κορινθιακού
Η ομάδα επιστημόνων από πανεπιστήμια της Μάλτας και της Ιταλίας επικεντρώθηκε στον Κορινθιακό, μια από τις πιο καλά μελετημένες λεκάνες της Μεσογείου. Όπως εξηγεί στο ΑΠΕ-ΜΠΕ η επικεφαλής της μελέτης Σενάι Χοροζάλ (Senay Horozal), πρόκειται για μια γεωλογικά ενεργή περιοχή με υψηλό ρυθμό απόθεσης ιζημάτων και έντονες διακυμάνσεις της στάθμης της θάλασσας τα τελευταία εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια.
«Ο Κορινθιακός αποτελεί φυσικό εργαστήριο για τη μελέτη του πώς σχηματίζονται και διατηρούνται τα παράκτια υπόγεια ύδατα χαμηλής αλατότητας», σημειώνει η κ. Χοροζάλ.
Νερό από την εποχή των παγετώνων
Οι ερευνητές χαρτογράφησαν υποθαλάσσια αποθέματα γλυκού νερού σε βάθη από 20 έως 700 μέτρα κάτω από τον πυθμένα του Κορινθιακού και των Αλκυονίδων Νήσων.
Τα στρώματα αυτά σχηματίστηκαν όταν, κατά τις παγετώδεις περιόδους, η στάθμη της θάλασσας είχε πέσει σημαντικά, επιτρέποντας στο νερό της βροχής και των ποταμών να διεισδύσει στα ιζήματα.
Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, τα πλευρικά ιζηματογενή στρώματα μπορούν να περιέχουν έως και 250 κυβικά χιλιόμετρα νερού χαμηλής αλατότητας — ποσότητα που αντιστοιχεί σε τεράστιο αποθεματικό γλυκού νερού για τα μεσογειακά δεδομένα.
Έρευνα με σύγχρονα εργαλεία
Η επιστημονική ομάδα εφάρμοσε σεισμική χαρτογράφηση, ανάλυση πυρήνων γεωτρήσεων και υδρογεωλογική μοντελοποίηση. Στην έρευνα αξιοποιήθηκαν δεδομένα από την Αποστολή 381 του Διεθνούς Προγράμματος Ανακάλυψης Ωκεανών (IODP), στην οποία είχε συμμετάσχει και το Ελληνικό Κέντρο Θαλάσσιων Ερευνών (ΕΛΚΕΘΕ).
Οι υπολογιστικές προσομοιώσεις των τελευταίων 800.000 ετών αποκάλυψαν ότι το νερό παγιδεύτηκε στα ιζήματα κατά τις παγετώδεις φάσεις, ενώ χαμηλής διαπερατότητας στρώματα συνέβαλαν στη διατήρησή του ως σήμερα, αναμειγνυόμενο με θαλασσινό νερό σε κάθε περίοδο ανόδου ή πτώσης της στάθμης.
Η ανακάλυψη έχει ιδιαίτερη σημασία για χώρες όπως η Ελλάδα, που αντιμετωπίζουν αυξανόμενη πίεση στους υδάτινους πόρους λόγω της κλιματικής αλλαγής και της αύξησης της ζήτησης γλυκού νερού.
«Η γνώση του πού βρίσκονται αυτά τα αποθέματα και πόσο νερό περιέχουν είναι κρίσιμη για τη μακροπρόθεσμη διαχείριση των υδάτων», υπογραμμίζει η Χοροζάλ, προσθέτοντας ωστόσο ότι «οποιαδήποτε αξιοποίηση πρέπει να γίνει με μεγάλη προσοχή, καθώς πρόκειται για ευαίσθητα παράκτια οικοσυστήματα».
Ένα «παράθυρο» στο γεωλογικό παρελθόν
Η έρευνα αυτή δεν φωτίζει μόνο ένα σπάνιο φυσικό φαινόμενο, αλλά και την εξέλιξη του μεσογειακού περιβάλλοντος. Το υδάτινο σύστημα του Κορινθιακού, ηλικίας σχεδόν ενός εκατομμυρίου ετών, αποτελεί ένα ζωντανό αρχείο για το πώς το κλίμα, η τεκτονική δραστηριότητα και η θάλασσα διαμόρφωσαν τη γεωλογία της περιοχής.
Η επιστημονική δημοσίευση: https://link.springer.com/article/10.1007/s10040-025-02943-x
