Συντριπτική όσο και σοκαριστική είναι η είδηση την οποία αποκάλυψε το βρετανικό δίκτυο BBC, μια είδηση που συγκλόνισε την επιστημονική κοινότητα αλλά, πάνω από όλα, όλους εκείνους οι οποίοι δίνουν πραγματικές μάχες για να γίνουν γονείς: σπέρμα από έναν δότη που έφερε μια σοβαρή, καρκινογόνο γενετική μετάλλαξη, την TP53, χρησιμοποιήθηκε για να συλληφθούν… 197 παιδιά.
Μάλιστα η πρόεδρος του Εποπτικού Συμβουλίου της Εθνικής Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, ομότιμη καθηγήτρια του Παντείου Πανεπιστημίου, Ισμήνη Κρίαρη, ανακοίνωσε χθες ότι «σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχουμε λάβει μέχρι σήμερα, στην Ελλάδα με γεννητικό υλικό του εν λόγω δότη έχουν γεννηθεί 18 παιδιά (υπάρχουν οικογένειες με περισσότερα του ενός τέκνα)».
Συγκλονιστικό όμως είναι και το γεγονός ότι δεν υφίσταται καμία ιατρική, εργαστηριακή ή άλλη εξέταση ή δυνατότητα προκειμένου οι γιατροί να ανιχνεύσουν ή έστω να υποψιαστούν την ύπαρξη της εν λόγω μετάλλαξης, TP53, σε κάποιον, οποιονδήποτε δότη, σύμφωνα με όσα αποκαλυπτικά δηλώνει στην «Απογευματινή» ο μαιευτήρας – χειρουργός γυναικολόγος και μέλος του ΔΣ της Ελληνικής Εταιρίας Ιατρών Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, Ηλίας Τσάκος.
Ηλίας Τσάκος, μαιευτήρας – χειρουργός γυναικολόγος και μέλος του ΔΣ της Ελληνικής Εταιρίας Ιατρών Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής
Βασίλης Βενιζέλος
Σύμφωνα με τη δημοσιογραφική έρευνα του BBC, επτά κλινικές στη χώρα μας έλαβαν σπέρμα από τον Δανό δότη. Όπως έγινε γνωστό, τον Νοέμβριο του 2020 ένας Έλληνας γιατρός με ειδικότητα στον παιδικό καρκίνο εντόπισε τη μετάλλαξη TP53 σε τρία παιδιά της ίδιας οικογένειας, τα οποία είχαν συλληφθεί μέσω εξωσωματικής γονιμοποίησης σε ελληνικές κλινικές από αυτόν τον δωρητή. Ένα από τα παιδιά αυτά πάσχει από καρκίνο. Το 2023 ο γιατρός συναντήθηκε με ένα τέταρτο παιδί από τον ίδιο δωρητή, το οποίο φέρει επίσης τη μετάλλαξη.
Τα δεδομένα
Ποια είναι όμως τα δεδομένα της περίπτωσης, την οποία αποκάλυψε το BBC; Ο Ηλίας Τσάκος μάς εξηγεί:
«Ο δότης ήταν υγιής και είχε περάσει όλους τους απαραίτητους ελέγχους.
– Η συγκεκριμένη μετάλλαξη απλώς δεν μπορούσε να ανιχνευτεί με τις διαθέσιμες ιατρικώς εξετάσεις.
– Ούτε ο ίδιος ο δότης, ούτε η τράπεζα σπέρματος, ούτε οι κλινικές γνώριζαν ότι έφερε τη μετάλλαξη TP53.
– Έως και 20% των σπερματοζωαρίων του δότη έφεραν τη μετάλλαξη, παρότι δεν υπήρχε σε άλλα κύτταρα του σώματός του.
– Τα έμβρυα που προέκυψαν από αυτά τα σπερματοζωάρια κληρονόμησαν τη μετάλλαξη σε όλα τα κύτταρά τους, αποκτώντας έναν, κατά 90%, κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου κατά τη διάρκεια της ζωής τους.
– Το σπέρμα του δότη χρησιμοποιήθηκε σε 67 κλινικές σε 14 χώρες και τώρα γίνεται προσπάθεια ενημέρωσης όλων των οικογενειών».
Η ανακοίνωση
Έτσι, η πρόεδρος του Εποπτικού Συμβουλίου της Εθνικής Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, Ισμήνη Κρίαρη, εξέδωσε χθες σχετική ανακοίνωση, στην οποία αναφέρει μεταξύ άλλων τα εξής:
«Το Εποπτικό Συμβούλιο της Εθνικής Αρχής Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής αποφάσισε:
Την καθολική απαγόρευση της διάθεσης και χρήσης γεννητικού υλικού του εν λόγω δότη στο μέλλον και την πραγματοποίηση ενεργειών από τις Μονάδες Ιατρικώς Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής αναφορικά με τους λήπτες που έχουν πραγματοποιήσει πλήρεις κύκλους ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής με γεννητικό υλικό του εν λόγω δότη.
Συγκεκριμένα, οι θεράποντες ιατροί αφού ενημερώσουν γραπτώς τους λήπτες να τους ζητήσουν την αποστολή δεδομένων σχετικά με την έκβαση των εν λόγω κύκλων ιατρικώς υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Στην περίπτωση γέννησης ζώντος νεογνού, οι θεράποντες ιατροί θα πρέπει να ζητήσουν από τους λήπτες την παροχή πληροφοριών σχετικά με τη γενικότερη υγεία των απογόνων τους και δεδομένα από τη νεογνική ή/και παιδιατρική παρακολούθηση. Θα πρέπει επίσης να συστήσουν τη διενέργεια στοχευμένου μοριακού γονιδιακού ελέγχου των γεννηθέντων τέκνων, ώστε να διαπιστωθεί εάν αυτά φέρουν την αγνώστου κλινικής σημασίας (VlJS) παραλλαγή c.325T>A p.(Phe10911e) στο γονίδιο ΤΡ53, την οποία φέρει ο συγκεκριμένος δότης».
ven.ygeia@gmail.com
Εφημερίδα Απογευματινή
«Τα έμβρυα που προέκυψαν από αυτά τα σπερματοζωάρια κληρονόμησαν τη μετάλλαξη σε όλα τα κύτταρά τους, αποκτώντας έναν, κατά 90%, κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου κατά τη διάρκεια της ζωής τους»
