Σε πλήρη αποσαφήνιση των ρυθμίσεων που περιλαμβάνονται στο σχέδιο νόμου «Χάρτης μετάβασης των Ενόπλων Δυνάμεων στη Νέα Εποχή», το οποίο έχει κατατεθεί στη Βουλή, προχωρούν πηγές του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας, υπογραμμίζοντας ότι «ουδείς που σπουδάζει ή διαμένει ήδη στο εξωτερικό θίγεται».
Το νομοσχέδιο εισάγει ένα νέο μοντέλο στρατιωτικής θητείας, με βασικό άξονα τον εξορθολογισμό των αναβολών και των απαλλαγών, σε μια περίοδο όπου –όπως τονίζει το ΥΠΕΘΑ– το δημογραφικό πρόβλημα και οι αυξημένες ανάγκες άμυνας δεν επιτρέπουν απώλειες ανθρώπινου δυναμικού. Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας Νίκος Δένδιας έχει υπενθυμίσει ότι η εκπλήρωση της στρατιωτικής θητείας αποτελεί συνταγματική υποχρέωση, βάσει του άρθρου 4 παρ. 6 του Συντάγματος.
Τι ισχύει σήμερα για τους κατοίκους εξωτερικού
Με βάση το ισχύον καθεστώς, μόνιμος κάτοικος εξωτερικού θεωρείται όποιος:
- έχει συμπληρώσει 7 συνεχόμενα έτη διαμονής για βιοπορισμό, ή
- 11 έτη αθροιστικά, συμπεριλαμβανομένων σπουδών στην αλλοδαπή.
Με τη συμπλήρωση του 33ου έτους, παρέχεται δικαίωμα εξαγοράς της θητείας έναντι 810 ευρώ ανά μήνα, μετά από 20ήμερη παρουσία σε Κέντρο Εκπαίδευσης Νεοσυλλέκτων.
Για όσους γεννήθηκαν και μεγάλωσαν στο εξωτερικό, προβλέπεται τρίμηνη θητεία, με δικαίωμα εξάμηνης παραμονής στην Ελλάδα κατ’ έτος έως την ολοκλήρωσή της.
Το πρόβλημα των καταχρήσεων
Στην πράξη, όσοι μετακινούνται στο εξωτερικό μετά τα 18 και λήγει η αναβολή σπουδών τους έως το 28ο έτος, κρίνονται ανυπότακτοι, διατηρώντας ωστόσο δικαίωμα 30ήμερης παραμονής ετησίως στην Ελλάδα μέχρι τα 33, οπότε και εξαγοράζουν τη θητεία.
Σύμφωνα με τα στοιχεία του ΥΠΕΘΑ:
- 22.000 από τους 36.000 ανυπότακτους της τελευταίας πενταετίας προέρχονται από κατοίκους εξωτερικού.
- 46.000 απαλλαγές για λόγους υγείας, εκ των οποίων το 75% αφορά ψυχικά νοσήματα, καταγράφονται στο ίδιο διάστημα.
Αυτό μεταφράζεται σε απώλεια περίπου 16.500 στρατευσίμων ετησίως, τη στιγμή που ο μέσος όρος κατατασσόμενων δεν ξεπερνά τους 35.000 τον χρόνο. Δηλαδή, πάνω από το 30% του ανθρώπινου δυναμικού χάνεται, γεγονός που –όπως επισημαίνει το Υπουργείο– η χώρα δεν μπορεί να αντέξει.
Χαρακτηριστική ήταν η τοποθέτηση του κ. Δένδια στη Βουλή:
«Είναι λογικό να δεχθούμε τέσσερις ταξιαρχίες Ι5 με ιδιωτικό χαρτί γιατρού, τη στιγμή που η χώρα αντιμετωπίζει υπαρξιακή απειλή;»
Τι αλλάζει με το νέο νομοσχέδιο
Οι νέες ρυθμίσεις:
- Αφορούν αποκλειστικά όσους συμπληρώνουν το 18ο έτος ηλικίας μετά την ψήφιση του νόμου.
- Δεν επηρεάζουν όσους ήδη σπουδάζουν ή εργάζονται στο εξωτερικό.
- Προβλέπουν 15ετή μεταβατική περίοδο για την πλήρη εφαρμογή τους.
Στο νέο καθεστώς:
- Για να αναγνωριστεί κάποιος ως κάτοικος εξωτερικού, η διαμονή πρέπει να έχει ξεκινήσει τουλάχιστον από τα 16 έτη.
- Το καθεστώς κατοίκου εξωτερικού θα επανεξετάζεται κάθε τρία χρόνια.
- Το δικαίωμα εξαγοράς της θητείας μετατίθεται στα 40 έτη.
- Το κόστος εξαγοράς αυξάνεται σε 1.500 ευρώ ανά μήνα, με μεταβατική ισχύ πέντε ετών.
Όπως τονίζουν πηγές του ΥΠΕΘΑ, ουσιαστικά θίγονται μόνο όσοι επιλέγουν να αποφύγουν τη στράτευση, αξιοποιώντας καταχρηστικά τον συνδυασμό σπουδών και εργασίας στο εξωτερικό.
Ομογένεια και ίση μεταχείριση
Για τους Έλληνες της Ομογένειας, δηλαδή όσους έχουν γεννηθεί στην αλλοδαπή, δεν αλλάζει τίποτα: εξακολουθεί να ισχύει η τρίμηνη θητεία και το δικαίωμα εξάμηνης παραμονής στην Ελλάδα έως την ολοκλήρωσή της.
Το πολιτικό και θεσμικό διακύβευμα
Κατά το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας, το προηγούμενο καθεστώς είχε οδηγήσει στη δημιουργία δύο κατηγοριών πολιτών:
- εκείνων που, λόγω σπουδών στο εξωτερικό, μπορούσαν να αποφύγουν τη στράτευση,
- και εκείνων που φοιτούσαν στην Ελλάδα και εκπλήρωναν κανονικά τη θητεία τους.
Με το νέο νομοσχέδιο επιχειρείται η αποκατάσταση της ισονομίας και η ενίσχυση της στρατιωτικής επάρκειας, σε μια συγκυρία όπου το δημογραφικό και το γεωπολιτικό περιβάλλον καθιστούν τη στράτευση κρίσιμη συνιστώσα εθνικής ασφάλειας.
