Η ισραηλινή επίθεση κατά του Ιράν στις 13 Ιουνίου βασίστηκε σε απόρρητα στοιχεία που αποκαλύπτουν ότι το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα έχει φτάσει σε «σημείο χωρίς επιστροφή». Τα στοιχεία αυτά κοινοποιήθηκαν σε δυτικούς συμμάχους, προκαλώντας συναγερμό στις ισραηλινές υπηρεσίες ασφαλείας και την κυβέρνηση.
Παρότι το πλήρες περιεχόμενο των ισραηλινών φακέλων παραμένει μυστικό, το Economist είχε πρόσβαση σε πηγές με γνώση του υλικού, αποκαλύπτοντας κρίσιμα σημεία των ευρημάτων και της πολιτικής τους σημασίας για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.
Διαβάστε επίσης: Η Ρωσία προειδοποιεί τις ΗΠΑ για στρατιωτική εμπλοκή στη σύγκρουση Ισραήλ-Ιράν
Τα κρίσιμα στοιχεία των απόρρητων φακέλων
Σύμφωνα με τις αποκαλύψεις του Economist, δύο βασικά στοιχεία αναδεικνύουν την κρισιμότητα της κατάστασης:
• Απόκρυψη πυρηνικού υλικού: Ομάδα Ιρανών επιστημόνων απέκρυψε υλικό άγνωστης καθαρότητας, μη καταγεγραμμένο από τον Διεθνή Οργανισμό Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ). Ο Οργανισμός ανέφερε στις 9 Ιουνίου ότι τα ιρανικά αποθέματα περιλαμβάνουν πάνω από 400 κιλά εμπλουτισμένου ουρανίου υψηλής καθαρότητας.
• Συνεργασία με Φρουρούς Επανάστασης: Οι ίδιοι επιστήμονες συναντήθηκαν με στελέχη του πυραυλικού σώματος των Φρουρών της Επανάστασης, γεγονός που υποδηλώνει την έναρξη της διαδικασίας «σύζευξης» πυρηνικής κεφαλής με βαλλιστικό πύραυλο.
Το πρόγραμμα AMAD και ο ρόλος του SPND
Οι δραστηριότητες αυτές θεωρούνται συνέχεια του προγράμματος AMAD, το οποίο το Ιράν υποτίθεται ότι ανέστειλε το 2003 υπό την απειλή αμερικανικής εισβολής. Σύμφωνα με τις ισραηλινές εκτιμήσεις, το νέο σχήμα λειτουργεί υπό τον οργανισμό SPND, καλυπτόμενο από δραστηριότητες όπως η τεχνολογία λέιζερ και η ανάπτυξη εμβολίων για τον COVID-19.
Οι φάκελοι αναφέρουν τη συγκρότηση «Ειδικού Ομίλου Προόδου» με αποστολή την επίσπευση της μετάβασης σε οπλοποίηση σε περίπτωση σχετικής απόφασης από τον ανώτατο ηγέτη Αλί Χαμενεΐ.
Οι παράγοντες που επιτάχυναν το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα
Η δραστηριότητα αυτή, σύμφωνα με τους Ισραηλινούς, αυξήθηκε στα τέλη του 2024 λόγω των περιορισμένων επιτυχιών των ιρανικών επιθέσεων με πυραύλους, της αποδυνάμωσης των αντιαεροπορικών συστημάτων από τις ισραηλινές επιδρομές και της κατάρρευσης των ιρανικών συμμάχων στη Γάζα και τον Λίβανο.
Η επικείμενη συνάντηση με τη διοίκηση των πυραύλων θεωρείται καθοριστική. Εάν επιβεβαιωθεί, σημαίνει ότι το Ιράν πέρασε από τη θεωρία στην πράξη και εισήλθε στη φάση επιχειρησιακού σχεδιασμού. Σχετικές προσπάθειες είχαν καταγραφεί ήδη το 2011 από τον ΙΑΕΑ, που είχε αναφερθεί σε μοντελοποίηση πυρηνικών κεφαλών.
h2: Αντιδράσεις και επιφυλάξεις από διεθνείς παράγοντες
Η διευθύντρια των εθνικών πληροφοριών των ΗΠΑ, Τάλσι Γκάμπαρντ, δήλωσε τον Μάρτιο στο Κογκρέσο ότι το Ιράν δεν έχει εγκρίνει νέο πρόγραμμα κατασκευής πυρηνικών όπλων. Παρόμοια θέση διατηρεί και ο διευθυντής του ΙΑΕΑ Ραφαέλ Γκρόσι, ο οποίος πρόσφατα υπογράμμισε ότι δεν υπάρχουν αποδείξεις για συστηματική προσπάθεια κατασκευής βόμβας.
Παρ’ όλα αυτά, η υπηρεσία του επιβεβαίωσε την ύπαρξη μη δηλωμένων υλικών σε τρεις τοποθεσίες στο Ιράν, γεγονός που ενισχύει τις ανησυχίες για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα.
Η στάση του Τραμπ και οι αμερικανικές δυνατότητες
Παρά τις αντιρρήσεις, ο πρόεδρος Τραμπ δήλωσε στις 17 Ιουνίου: «Δεν με νοιάζει τι είπε η Γκάμπαρντ, νομίζω ότι ήταν πολύ κοντά στο να αποκτήσουν μία βόμβα». Στελέχη της κυβέρνησής του, όπως ο πρώην απεσταλμένος Μπρετ ΜακΓκερκ, αναγνωρίζουν ότι μόνο οι ΗΠΑ διαθέτουν τα όπλα για να χτυπήσουν κρίσιμες εγκαταστάσεις, όπως το Φορντό, ένα υπόγειο οχυρό που παραμένει άθικτο.
Το δίδαγμα του Ιράκ και τα ερωτήματα για το μέλλον
Ο πόλεμος στο Ιράκ το 2003 βασίστηκε σε λανθασμένες πληροφορίες για όπλα μαζικής καταστροφής. Αντίστοιχα, σήμερα τίθεται το ερώτημα κατά πόσο οι ισραηλινές πληροφορίες για το ιρανικό πυρηνικό πρόγραμμα είναι ακριβείς ή ερμηνεύονται υπό το βάρος πολιτικών σκοπιμοτήτων.
Ακόμα κι αν τα απόρρητα στοιχεία είναι έγκυρα, το ερώτημα παραμένει: έχουν όντως περάσει οι Ιρανοί το όριο, ή είναι απλώς πιο κοντά στην ανάπτυξη πυρηνικών όπλων απ’ όσο στο παρελθόν;
Διαβάστε επίσης:
Οι μυστηριώδεις πυρηνικές εγκαταστάσεις του Ιράν και το υπερόπλο των Αμερικανών
