Στη Χάγη, σήμερα Τετάρτη 25 Ιουνίου, κορυφώνεται η Σύνοδος Κορυφής του ΝΑΤΟ με τη συμμετοχή 45 ηγετών κρατών και κυβερνήσεων. Στο επίκεντρο βρίσκεται η προσπάθεια κατευνασμού του απρόβλεπτου Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, που έχει μετατρέψει τη συνάντηση σε τεστ ενότητας για τη Συμμαχία.
Το δείπνο της Τρίτης στο βασιλικό Huis ten Bosch σηματοδότησε την άτυπη έναρξη των συνομιλιών, όμως σήμερα αναμένονται οι αποφάσεις. Ο νέος Γενικός Γραμματέας του ΝΑΤΟ, Μαρκ Ρούτε, επιχειρεί να οικοδομήσει μια συμβιβαστική γραμμή μεταξύ της Ουάσινγκτον και των ευρωπαϊκών πρωτευουσών.
Τι ζητά ο Τραμπ και τι είναι έτοιμοι να του δώσουν
Ο Τραμπ πιέζει ασφυκτικά για αύξηση των αμυντικών δαπανών στο 5% του ΑΕΠ. Από αυτό, το 3,5% θα πρέπει να αφορά άμεσα εξοπλισμούς και το 1,5% ευρύτερες δαπάνες ασφάλειας, όπως κυβερνοάμυνα, στρατιωτικές υποδομές και βοήθεια στην Ουκρανία.
Οι Ευρωπαίοι προσπαθούν να δείξουν ότι λαμβάνουν σοβαρά υπόψη τις ανησυχίες του και να αποδείξουν ότι δεν εξαρτώνται αποκλειστικά από τη στρατιωτική ισχύ των ΗΠΑ. Η συμφωνία μοιάζει δύσκολη, καθώς αρκετές χώρες —μεταξύ τους η Ισπανία, το Βέλγιο και ο Καναδάς— εκφράζουν επιφυλάξεις ή ακόμη και αντίθεση.
Διαφωνίες και τριγμοί πίσω από τη βιτρίνα ενότητας
Το ισχυρότερο μέτωπο αντίστασης στο νέο στόχο δαπανών συγκροτείται από 9 κράτη-μέλη με αμυντικές δαπάνες κάτω του 2% του ΑΕΠ. Οι κυβερνήσεις τους ανησυχούν ότι η αύξηση στο 5% θα απαιτήσει κοινωνικές περικοπές. Η Ισπανία δηλώνει ότι έχει «εξαιρεθεί» από τον στόχο —κάτι που ο Μαρκ Ρούτε διέψευσε ευθέως.
Ο Πέδρο Σάντσες, ο Ρόμπερτ Φίτσο και άλλοι εκφράζουν την ενόχληση τους για τις πιέσεις, αποκαλύπτοντας ρήγματα στην ευρωπαϊκή γραμμή. Ο Φίτσο έφτασε στο σημείο να αφήσει ανοιχτό το ενδεχόμενο αποχώρησης της Σλοβακίας από τη Συμμαχία.
Ο ρόλος Ρούτε
Ο Ολλανδός Μαρκ Ρούτε στην πρώτη του Σύνοδο ως Γ.Γ. του ΝΑΤΟ, προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στις απαιτήσεις Τραμπ και στη συνοχή της Συμμαχίας. Κάποιοι ήδη τον κατηγορούν για υπερβολικά «ευλύγιστη» στάση απέναντι στην Ουάσινγκτον.
Η φετινή Σύνοδος έχει περιοριστεί δραστικά χρονικά —μόνο ένα δείπνο και μία κεντρική συνεδρίαση— για να μειωθούν οι πιθανότητες σύγκρουσης με τον Αμερικανό πρόεδρο. Η ενότητα κρίνεται ως πιο σημαντική από το να ειπωθούν δημόσια οι διαφωνίες.
Μήνυμα σταθερότητας η παρέμβαση Μητσοτάκη
Τη σταθερή προσήλωση της Ελλάδας στις αρχές και τις δεσμεύσεις του ΝΑΤΟ αναμένεται να αναδείξει ο Κυριάκος Μητσοτάκης κατά την παρέμβασή του στη Σύνοδο Κορυφής της Συμμαχίας στη Χάγη. Ο Έλληνας πρωθυπουργός θα επισημάνει τον ρόλο της χώρας ως πυλώνα αξιοπιστίας και ασφάλειας σε μια ευαίσθητη γεωπολιτικά περιοχή, υπογραμμίζοντας πως η Ελλάδα υπήρξε σταθερά συνεπής στις υποχρεώσεις της — ακόμη και στα χρόνια της σφοδρής οικονομικής κρίσης — με αμυντικές δαπάνες που υπερέβαιναν το όριο του 2% του ΑΕΠ.
Στο επίκεντρο της τοποθέτησής του θα βρεθούν και οι εξελίξεις στη Μέση Ανατολή, με τον Κυριάκο Μητσοτάκη να εκφράζει έντονο προβληματισμό για την κλιμάκωση της έντασης και τις επιπτώσεις στην περιφερειακή και διεθνή σταθερότητα. Σε αυτό το πλαίσιο, αναμένεται να καλέσει τη Συμμαχία να επιδείξει αυξημένη ετοιμότητα και συντονισμό, τονίζοντας τον στρατηγικό ρόλο της Ελλάδας στην Ανατολική Μεσόγειο.
Ο πρωθυπουργός θα κάνει ιδιαίτερη αναφορά στο επίπεδο της ελληνικής αμυντικής ετοιμότητας, αναδεικνύοντας το γεγονός ότι η Ελλάδα επενδύει περίπου το 3% του ΑΕΠ της στην άμυνα — ποσοστό που την κατατάσσει στην πέμπτη θέση μεταξύ των χωρών-μελών του ΝΑΤΟ. Παράλληλα, θα παρουσιάσει το φιλόδοξο εξοπλιστικό πρόγραμμα 12ετούς διάρκειας, ύψους 25 δισ. ευρώ, ως απόδειξη της αποφασιστικότητας της χώρας να διασφαλίσει την εθνική της κυριαρχία και να ενισχύσει τη συνολική αποτρεπτική ισχύ της Συμμαχίας.
Τον πρωθυπουργό συνοδεύουν στη Χάγη οι υπουργοί Εξωτερικών και Άμυνας, Γιώργος Γεραπετρίτης και Νίκος Δένδιας, καθώς και βασικοί συνεργάτες του από τον διπλωματικό και στρατηγικό σχεδιασμό. Στο περιθώριο των εργασιών, ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα έχει διμερή συνάντηση με τον Καναδό ομόλογό του, Μαρκ Κάρνεϊ, με φόντο τις γεωπολιτικές εξελίξεις και τις ενεργειακές προκλήσεις.
O Τραμπ, ο απών Ζελένσκι και το παρασκήνιο
Ο Ουκρανός πρόεδρος Ζελένσκι δεν συμμετέχει στη σημερινή συνεδρίαση, πιθανώς για να μην προκαλέσει νέα σύγκρουση με τον Τραμπ, που εμμένει στην άρνησή του για την ένταξη του Κιέβου στο ΝΑΤΟ. Ωστόσο, ελπίζει σε διμερή συνάντηση και σε νέα στρατιωτική βοήθεια.
Η προσοχή όλων είναι στραμμένη στον Ντόναλντ Τραμπ. Παρά τις προσβολές και τις απειλές του παρελθόντος, οι Ευρωπαίοι εταίροι θα τον υποδεχθούν με τιμές και κολακείες. Η στρατιωτική ομπρέλα των ΗΠΑ παραμένει αναντικατάστατη και όλοι φοβούνται ένα μέλλον χωρίς σαφείς εγγυήσεις ασφάλειας από την Ουάσινγκτον.
Η Συμμαχία έχει μεγεθυνθεί και επανεξοπλίζεται: Φινλανδία και Σουηδία έχουν ενταχθεί, οι προϋπολογισμοί ανεβαίνουν. Όμως πίσω από τις κάμερες, οι διαφωνίες και οι αμφιβολίες περισσεύουν. Η Χάγη επιχειρεί να δείξει ισχύ, όμως το πραγματικό μήνυμα ίσως είναι οι ανησυχίες που δεν λέγονται ανοιχτά.
